Pre-Romeinse volkeren (1000 v.Chr. – 300 v.Chr.)

Pre-Romeinse volkeren, dat is de uitdrukking die in de geschiedschrijving wordt gebruikt om te verwijzen naar de oorspronkelijke volkeren van de verschillende gebieden waar het Romeinse Rijk zich heeft verspreid.

Dit begrip is vooral van toepassing op het westelijke deel ervan (West-Romeinse Rijk). Romanisering, is een begrip waarvan de pre-Romeinse volkeren de culturele en antropologische onderlaag zijn, terwijl het oostelijke deel (Oost-Romeinse Rijk) onder het culturele overwicht van het Hellenisme of van de veel oudere plaatselijke beschavingen (het oude Egypte, het oude Nabije Oosten) bleef, met uitzondering van de Balkan- en Donaugebieden (Illyrië, Pannonië of Dacië), die geromaniseerd werden.

Wat u interesseert:

• • • • • • • • • • • • • • Diversiteit van de pre-Romeinse volkeren
                          • Het gebruik van de term
                          • Citania
                          • Lijst van de pre-Romeinse volkeren

De zogenaamde barbaarse volkeren voorbij de noordelijke grens (Rijn en Donau) werden niet door Rome veroverd, hoewel zij in haar culturele baan kwamen, vooral de Germaanse volkeren, vooral uit de periode van de Germaanse invallen die de val van het Romeinse Rijk markeerden.

Diversiteit van de pre-Romeinse volkeren

---

Door hun grote geografische spreiding vertonen ze een grote diversiteit en hebben ze niet meer relatie tot elkaar dan de gemeenschappelijke onderwerping aan Rome. Het zijn:

• • • • De oude Italiaanse volkeren
      • De eerder genoemde Illyriërs, Pannoniërs en de Daciërs…
      • De Britse volkeren.
      • De Gallische volkeren
      • De gebieden van de Romeinse provincies in Afrika en Mauritania was vóór de Romeinse verovering verbonden met Carthago en andere lokale koninkrijken, zoals het Koninkrijk Numidia.
      • De pre-Romeinse volkeren van het Iberisch schiereiland.
        • • Iberiërs in het oosten van het schiereiland, de Mediterrane kust en de vallei van de Ebro.
          • Keltiberiërs (in het centrum van het schiereiland, de vallei van de Ebro en rond het Sistema Ibérico (Iberisch systeem).
          • De Keltische volkeren (in het centrum, het westen en het noorden van het schiereiland).

Er wordt ook gesproken over pre-Keltische en pre-Iberische volkeren. De Iberische en Keltische benamingen komen overeen met categorieën die voor de koloniserende volkeren worden gebruikt (Feniciërs, Grieken, Carthagers en Romeinen) voor hun beschrijving; en hoewel ze door de moderne geschiedschrijving zijn gebruikt, moeten ze niet worden opgevat als etnische identiteiten of als politieke entiteiten die in die tijd functioneel waren. Het concept van het Iberisch is een culturele term, die overeenkomt met pre-Romeinse volkeren die zich hebben ontwikkeld tot complexere samenlevingen (staten, dominante klassen, ommuurde steden, handel, valuta, alfabet) vanwege hun grotere contact met koloniserende volkeren. De Iberiërs en andere pre-Romeinse volkeren, zoals de Basken of de Asturiërs, waren taalkundig gezien pre-Indo-Europees, wat vaak wordt geïnterpreteerd als een bewijs dat ze afkomstig zijn van de neolithische bevolkingssubstraat van het Iberisch schiereiland. De Kelten waren daarentegen Indo-Europese volkeren en er zijn archeologische bewijzen die ons in staat stellen hun culturele identificatie met andere Keltische volkeren van Midden-Europa en hun penetratie in de Pyreneeën vanaf het einde van het tweede millennium v.Chr. te reconstrueren.

Gebruik van het begrip

---

De term pre-Romeins wordt meer gebruikt in de Spaanse geschiedschrijving en voor pre-Romeins Hispania dan in het internationale en pre-Romeinse Europa.

Citania

---

Om u enig idee te geven hoe deze mensen in die tijd leefden laten we hier zien een citania was. Een citania is een versterkte stad, typisch voor de pre-Romeinse volkeren die het noordwesten van het Iberisch schiereiland bewoonden.

Voorbeelden

• Citania de Briteiros of castro de Briteiros (in het Portugees citânia de Briteiros) is een Portugese archeologische vindplaats uit de IJzertijd.
• Citania de Santa Luzia of castro de Santa Luzia (in het Portugees , Citânia de Santa Luzia) is een Portugese archeologische vindplaats

Lijst van de pre-Romeinse volkeren van het Iberisch schiereiland

---

Dit is een lijst van de pre-Romeinse volkeren van het Iberisch schiereiland (het Romeinse Hispania, d.w.z. het huidige Portugal, Spanje en Andorra). Sommige passen goed in het concept van een volk, etnische groep of stam. Andere zijn confederaties of zelfs unies van stammen.

Aquitaniërs

Pre-Indo-Europese taalgebruikers

• Airenosini/Arenosii
• Iacetani
• Vascones

Iberiërs

• Andosini – in de bergen van de zuidelijke hellingen van de Oostelijke Pyreneeën, in het hoge stroomgebied van de Segre, gebied van het moderne Andorra.
• Ausetani – in de regio Osona (oude graafschap Osona), in het midden van het stroomgebied van de Ter. Ausa (het huidige Vic) was hun belangrijkste centrum.
• Bastetani/Bastitani/Bastuli – De grootste iberische stammenconfederatie in oppervlakte, zij woonden in een gebied dat grote gebieden van de mediterrane kust en de Sierra Nevada omvatte, in wat nu delen zijn van de moderne provincies Murcia, Albacete, Jaén, Almería, Granada en Málaga. Basti (het huidige Baza) was hun belangrijkste centrum.
  • Mastieni – op en rond het grondgebied van Mastia (Cartagena).
• Bergistani/Bergusii – in het hoge stroomgebied van de Llobregat, ongeveer in de huidige provincie Barcelona. Berga was hun belangrijkste centrum. Ten noorden van de Lacetani.
• Castellani – in het stroomgebied van de Boven-Ter, zuidelijke hellingen van de oostelijke Pyreneeën. Ten noorden van de Ausetani.
• Cessetani/Cossetani – in de streek van Tarraco (ongeveer in het midden en oosten van de huidige provincie Tarragona), in het mediterrane kustgebied. Kese (Tarraco in de Romeinse tijd, dat de hoofdstad van Hispania Tarraconensis zou worden), was hun belangrijkste centrum.
• Ceretani/Cerretani – in Cerretana (het huidige Cerdanya/Cerdaña) en andere zuidelijke hellingen van de Oostelijke Pyreneeën, ook in de hoge bekkens van de rivieren Segre en Noguera (zijrivieren van de Iberus – Ebro), in het oostelijke deel van Ribagorça. Libyca of Julia Libyca (het huidige Llivia) was hun belangrijkste centrum. Ten noorden van de Ilergetes en de Bergistani.
• Deitani – in en rond het Ilici-gebied (het huidige Elx/Elche)
• Edetani – Ten noorden van de Sucro (Xúquer/Júcar) rivier en ten zuiden van de Millars rivier, ruwweg in de huidige provincie Valencia. Een van de grootste iberische stammen of stammen confederaties. Edeta (Romeinse tijd Lauro, het huidige Lliria), ten noordwesten van Valencia, was hun belangrijkste centrum, Arse (Saguntum in de Romeinse tijd, het huidige Sagunto/Sagunt) lag ook in hun gebied. Ten noorden van de Contestani en de Bastetani en ten zuiden van de Ilercavones.
• Elisyces/Helisyces – een stam die in de streek van Narbo (Narbonne) en het moderne noorden van Roussillon woonde. Kan een Iberische of Ligurische stam zijn geweest of een Ligurisch-Iberische stam.
• Ilercavones – in het lage stroomgebied van de Iberus (Ebro) tot aan de Millars rivier langs de mediterrane kust en in het binnenland naar de Sierra de Gúdar, in Ilercavonia. Een van de grootste iberische stammen of stammenverbanden. Hibera (Romeinse tijd Dertusa of Dertosa, moderne tijd Tortosa) was hun voornaamste centrum. Ten noorden van de Edetani, ten zuiden van de Ilergetes, ten oosten van de Sedetani en ten westen van de Cessetani.
• Ilergetes/Ilergetae – in het vlakke gebied van de midden- en laagrivieren Segre en Cinca naar de randen van de rivier Iberus (Ebro). Een van de grootste Iberische stammen of stammenverbanden. Iltrida (Ilerda in de Romeinse tijd, het huidige Lérida/Lleida) was hun belangrijkste centrum.
• Indigetes/Indigetae – in het lage stroomgebied van de Ter, de zuidelijke hellingen van de Pyreneeën, bezetten zij het uiterste noordoostelijke gebied van het Iberische schiereiland dat bekend staat als Hispania Tarraconensis, in de golf van Empodrae (Empúries) en Rhoda (Roses), en dat zich uitstrekte tot in de Pyreneeën via de regio’s Empordà, Selva en misschien zelfs tot in Gironès, in wat ruwweg de huidige provincie Girona is. Indika/Indiga of Undika was hun belangrijkste centrum. Een confederatie van stammen: zij werden gevormd door vier stammen.
• Lacetani – in het midden van het stroomgebied van de Llobregat en de omliggende heuvels. Ten noordwesten van de Laietani.
• Laietani – in het lage stroomgebied van de Llobregat, langs een deel van de Middellandse-Zeekust, ongeveer in wat nu een deel is van de provincie Barcelona en de stad Barcelona. Laieta (Barcino in de Romeinse tijd en Barcelona in de moderne tijd) was hun belangrijkste centrum.
• Oretani? – In de hoge Baetis (Guadalquivir) riviervallei, oostelijk Marianus Mons (Sierra Morena) en zuidelijk gebied van het huidige La Mancha. Zij kunnen een Iberische stam, een Keltische stam, of een gemengde Keltische en Iberische stam of stammenverbond zijn geweest (en dus verwant aan de Keltiberiërs). De Mantesani/Mentesani/Mantasani van het huidige La Mancha en de Germani (van Oretania) in oostelijk Marianus Mons (Sierra Morena) en westelijk Jabalón rivierdal, worden soms tot de Oretani gerekend, maar het is niet zeker of zij Oretani stammen waren.
• Sedetani – ten zuiden van de rivier Iberus (Ebro) en ten westen van de rivier Guadalope, ruwweg in het middelste stroomgebied van de Iberus (Ebro). Salduie (Romeinse tijd Salduba en Caesaraugusta en moderne tijd Zaragoza) lag op hun grondgebied en zij waren mogelijk nauw verwant met de Edetani. Ten westen van de Ilercavones.
• Sordones – in de Roussillon (Pyrénées Orientales Département, Frankrijk), Ruscino (het huidige Château-Roussillon bij Perpignan) was hun voornaamste centrum.
• Vescetani/Oscenses – In het huidige noorden van Aragon, ten oosten van de rivier Gállego, in Sobrarbe, in en rond Bolskan, later Osca (Huesca), en hoog in de vallei van de rivier de Cinca, Spanje. Zij zouden ook verwant kunnen zijn aan de Vascones en dus verwant aan de Aquitani die de Aquitaanse taal spraken, of een gemengde Iberisch-Aquitaanse stam of stamverband.
• Onbekende stam of stammen op de Balearen (gevormd door de Pityusische eilanden en de Gymnesische eilanden), kunnen Iberiërs geweest zijn.

Indo-Europese taalgebruikers

Kelten

• Hispano-Kelten/Kelten van Hispania – Zij leefden in grote delen van het Iberisch Schiereiland, in de noordelijke, centrale en westelijke streken (meer dan de helft van het grondgebied van het schiereiland).
  • Keltiberiërs (Oost-Spaanse Kelten/Kelten van Oost-S Hispania) – Oost-Iberische meseta (Spanje), gebergte van de bovenloop van de rivieren Duero, Taag, Guadiana (Anas), Júcar, Jalón (rivier), Jiloca (rivier) en Turia (rivier), (stammenverbond). Gemengde Keltische en Iberische stammen of Keltische stammen beïnvloed door Iberiërs. Niet synoniem voor alle Kelten die op het Iberisch Schiereiland leefden, maar voor een kleinere groep, de meerderheid van de Keltische stammen op het Iberisch Schiereiland waren geen Keltiberiërs. Zij spraken Keltiberisch (een continentale Keltische taal van het Q Keltische type).
    • Arevaci
    • Belli
    • Cratistii
    • Lobetani
    • Lusones – West Zaragoza (provincie), Oost Guadalajara (Spanje).
    • Olcades
    • Pellendones/Cerindones, in de hoge loop van de rivier Duero (Numantia) en de aangrenzende bergen, zouden ook verwant kunnen zijn geweest met de Pelendi/Belendi die in het midden van de rivier Sigmatis, de huidige Leyre (rivier), woonden.
    • Titii (Celtiberian)
    • Turboletae/Turboleti
    • Uraci/Duraci
    • Oretani? – Noordoost Andalucía, noordwest Murcia en zuidelijke rand van La Mancha, (Spanje), bergen van de bovenloop van de Guadalquivir (oude rivier Baetis); Sommigen beschouwen hen niet als Keltisch.
  • West Hispano-Kelten/Kelten van West Hispania – Zij spraken Gallaecisch (een continentale Keltische taal van het Q Keltische type)
    • Allotriges/Autrigones – Oosten van Burgos (Spanje), noordwesten van La Rioja (Spanje) tot de Atlantische kust.
    • Astures – Asturias en Noord-León (Spanje), en ten oosten van Trás os Montes (Portugal), (confederatie van stammen).
      • Cismontani
        • Amaci
        • Cabruagenigi
        • Gigurri
        • Lancienses
        • Lougei
        • Orniaci
        • Superatii
        • Susarri/AsturesProper
        • Tiburi
        • Zoelae – Oostelijke Trás-os-Montes (Portugal), (Miranda do Douro).
      • Transmontani
        • Baedunienses
        • Brigaentini
        • Cabarci
        • Iburri
        • Luggones/Lungones
        • Paenii
        • Paesici
        • Saelini
        • Vinciani
        • Viromenici
      • Bebryaces/Berybraces – onbekende plaats, mogelijk verwant met de Bebryces (Galliërs) of de Berones, er is ook de mogelijkheid dat het een oude naam was van de Celtiberiërs.
      • Berones – La Rioja (Spanje).
      • Cantabri – Cantabria, een deel van Asturias en een deel van Castilla y León (Spanje); sommigen beschouwen hen niet als Keltisch, maar eerder als Pre-Keltisch Indo-Europees, zoals de Lusitani en de Vettones. Als hun taal niet Keltisch was, zou het Para-Keltisch kunnen zijn, zoals Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch). (confederatie van stammen).
        • Avarigines
        • Blendii/Plentusii/Plentuisii
        • Camarici/Tamarici
        • Concani
        • Coniaci/Conisci
        • Moroecani
        • Noegi
        • Orgenomesci
        • Salaeni/Selaeni
        • Vadinienses
        • Vellici/Velliques
      • Caristii/Carietes – het huidige West-Baskenland, zij waren mogelijk Keltisch (zie Late Basquisatie), zij werden later geassimileerd door de Vascones in de 6e en 7e eeuw; sommigen beschouwen hen niet als Keltisch, mogelijk als een Pre-Keltisch Indo-Europees volk zoals de Lusitani en de Vettones dat geweest zouden kunnen zijn. Als hun taal niet Keltisch was, zou het Para-Keltisch kunnen zijn geweest, zoals het Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch).
      • Carpetani – Centraal Iberisch meseta (Spanje), in het geografisch centrum van het Iberisch schiereiland, in een groot deel van de huidige regio’s Castilla-La Mancha en Madrid. Een stammenconfederatie met 27 geïdentificeerde stammen.
        • Aelariques 
        • Aeturiques 
        • Arquioci – in de regio Iplacea, Romeins Complutum genoemd (het huidige Alcalá de Henares).
        • Acualiques 
        • Bocouriques 
        • Canbarici – in Toletum (Toledo) regio.
        • Contucianci – in de Segobriga regio.
        • Dagencii 
        • Doviliques 
        • Duitiques 
        • Duniques 
        • Elguismiques 
        • Langioci 
        • Longeidoci 
        • Maganiques 
        • Malugeniques 
        • Manuciques 
        • Maureici 
        • Mesici 
        • Metturici 
        • Moenicci 
        • Obisodic – in Toletum (Toledo) regio
        • Pilonicori 
        • Solici 
        • Tirtaliques – in Segobriga regio
        • Uloques 
        • Venatioques 
      • Celtici – Portugal ten zuiden van de rivier de Taag en ten noorden van de rivier de Guadiana (Anas), Alentejo en Algarve (Portugal), westelijk Extremadura (Spanje), (confederatie van stammen).
        • Cempsi
        • Conii – volgens sommige geleerden waren de Conii en de Cynetes twee verschillende volkeren of stammen en waren de namen niet twee verschillende namen van hetzelfde volk of dezelfde stam; in dit geval woonden de Conii wellicht langs de noordelijke oevers van de middenloop van de rivier Anas (Guadiana), in het huidige westen van Extremadura in Spanje, en waren zij een Keltische stam die ten onrechte werd verward met de Cynetes van Cyneticum (Algarve) die woonden aan de westelijke oevers van de benedenloop van de rivier Anas (Guadiana) verder naar het zuiden (de keltisering van de Cynetes door de Celtici verwarde het onderscheid tussen de twee volkeren of stammen)
        • Mirobrigenses
        • Sefes/Saefes
      • Celtici van Arunda (Ronda) – meest zuidelijke Keltische stam, in het zuiden van Turdetania, de latere Romeinse provincie Baetica, (in de huidige westelijke provincie Málaga), in de regio Andalucía.
      • Cynetes – Cyneticum (huidige regio Algarve) en Laag Alentejo (Portugal); oorspronkelijk waarschijnlijk Tartessiërs of soortgelijken, later gekelteniseerd door de Celtici; volgens sommige geleerden waren Cynetes en Conii twee verschillende volkeren of stammen.
      • Gallaeciërs of Callaici – Gallaecië (Spanje en Portugal), (stammenverbond).
        • Addovi/Iadovi
        • Aebocosi
        • Albiones/Albioni – westelijk Asturias (Spanje).
        • Amphiloci
        • Aobrigenses
        • Arroni/Arrotrebi
        • Arrotrebae/Artabri – Noord-Galicia (Spanje).
        • Aunonenses
        • Baedi
        • Banienses – rond de gemeente Baião, oostelijk district Porto, (Portugal).
        • Biballi
        • Bracari/Callaeci/Gallaeci Proper – Zuidoostelijk district Braga, Braga, Westelijk district Porto, Oporto, (Portugal).
        • Brigantes (Callaici stam) – Noordelijk district Bragança, Bragança, (Portugal).
        • Caladuni
        • Capori
        • Celtici Praestamarici
        • Celtici Supertamarici
        • Cibarci
        • Cileni
        • Coelerni/Aquaflavienses – district Braga, district Vila Real (Chaves), (Portugal) en Ourense (Spanje).
        • Egi
        • Egovarri
        • Equaesi – Minho en Trás-os-Montes (Portugal).
        • Grovii – Minho (Portugal) en Galicia (Spanje).
        • Iadones
        • Interamici/Interamnici – Trás-os-Montes (Portugal).
        • Lapatianci
        • Lemavi
        • Leuni – Minho (Portugal).
        • Limici – oevers van de Lima, Minho (Portugal) en Galicia (Spanje).
        • Louguei
        • Luanqui – Trás-os-Montes (Portugal).
        • Naebisoci/Aebisoci
        • Namarii
        • Namarini
        • Narbasi – Minho (Portugal) en Galicia (Spanje).
        • Nerii
        • Poemani
        • Quaquerni/Querquerni – Minho (Portugal).
        • Seurbi – Minho (Portugal).
        • Seurri – Gemeente Sarria, Oostelijk Midden-Galicia (Spanje)
        • Tamagani – Chaves (Portugal).
        • Turodi – Trás-os-Montes (Portugal) en Galicia (Spanje).
        • Varri
      • Mantesani/Mentesani/Mantasani – La Mancha Plateau, Castilla-La Mancha (Spanje); waren een ander volk dan de Oretani.
      • Plentauri – Noordwest La Rioja (Spanje).
      • Turduli – Guadiana-vallei (Portugal) en Extremadura (Spanje); mogelijk verwant met Lusitaniërs, Callaeci of Turdetani.
        • Turduli Baetici – Baeturia/Baeturia Turdulorum, ten zuiden van de rivier Anas (Guadiana) en de noordelijke helling van Marianus Mons (Sierra Morena), regio Zuid-Extremadura, provincie Badajoz, Portugal Zuidoostelijke hoek, district Beja.
        • Turduli Bardili – schiereiland Setubal (Portugal); mogelijk verwant met Lusitaniërs, Callaeci of Turdetani.
        • Turduli Oppidani – kuststreek Estremadura (Portugal) – Beira Litoral; mogelijk verwant met Lusitaniërs, Callaeci of Turdetani.
        • Turduli Veteres – Zuidelijke Duero-oevers, tussen Duero en Vouga-rivier, Aveiro-district, (Portugal); mogelijk verwant met Lusitaniërs, Callaeci of Turdetani.
      • Turmodigi of Turmogi – Centraal Burgos.
      • Vaccaei – Noord Centraal Iberisch meseta (Spanje), midden Duero rivierbekken. Een confederatie van stammen. Ptolemaeus vermeldt 20 vaccaean Civitates (dat ook de betekenis had van stammen).
        • Cauci (Vaccaei) – in Cauca (Coca, Segovia)
      • Varduli – het huidige Oost-Baskenland, zij zouden Keltisch geweest kunnen zijn (zie Late Basquisatie), zij werden later geassimileerd door de Vasconen in de 6e en 7e eeuw; Sommigen beschouwen hen niet als Keltisch, mogelijk als een Pre-Keltisch Indo-Europees volk zoals de Lusitani en Vettones geweest zouden kunnen zijn. Als hun taal niet Keltisch was, zou het Para-Keltisch kunnen zijn geweest, zoals het Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch).
• Belgae?
  • Suessetani – Verre noordwestelijk Aragón en verre zuidoostelijk Navarra (Spanje), tussen de rivieren Gallicus (Gállego) en Laag Aragón en tussen de rivier Ebro en het gebergte Sierra de Santo Domingo. Het stroomgebied van de rivier Alba (Arba) (een zijrivier van de Ebro) lag in het centrum van hun grondgebied dat ook de Bardenas Reales omvatte. Corbio was hun hoofdstad. Zij lagen ten noorden van de Celtiberiërs, ten zuiden van de Iacetani en de Vascones, ten westen van de Galli (stam). Zij werden later veroverd door de Vascones in de 2e eeuw v. Chr. die bondgenoten waren van de Romeinen. Zij zouden verwant kunnen zijn aan de Suessiones (een stam van de Belgae).
• Oost-Kelten – Zij spraken Oost-Keltisch of Norisch (een Continentaal-Keltische taal).
  • Volcae – een Oost-Keltisch volk dat afkomstig was uit het huidige Moravië, het centrale deel van het Hercynische woud (Hercynia Silva)
    • Volciani – zou een stam kunnen zijn geweest die verwant was aan de Volcae en niet aan de Hispano-Kelten/Iberische Kelten (d.w.z. de Kelten van het Iberisch Schiereiland). Zij zijn gelokaliseerd ten noorden van de rivier de Iberus (Ebro), maar niet erg nauwkeurig.
• Galliërs (Galli) – Sommige Gallische stammen migreerden wellicht zuidwaarts en staken de Pyreneeën over (via het noorden, het centrale of het zuidelijke deel van het gebergte) in een tweede of een derde Keltische golf naar het Iberisch schiereiland. Deze stammen verschilden van de Hispano-Keltische/Iberische Keltische stammen.
  • Galli (stam) – langs Gallicus (Gállego) rivieroevers, zie plaatsnamen (toponiemen) als Forum Gallorum, Gallur, een andere stam dan de Suessetani; mogelijk een stam verwant aan de Galli (Galliërs) en niet aan de Hispano-Kelten/ Iberische Kelten

Kelten? Para-Kelten, Pre-Keltische Indo-Europeanen?

Lusitanos-Vetones

• Lusitaniërs (Lusitani/Bellitani) – Of de Lusitanos zoals ze in Spanje genoemd worden leefden in Portugal ten zuiden van de rivier de Duero en ten noorden van de rivier de Taag, en ten noordwesten van Extremadura (Spanje). Zij spraken Lusitanisch dat duidelijk een Indo-Europese taal is, maar de afstamming als een Keltische taal is niet zeker bewezen (hoewel veel stamnamen en plaatsnamen, toponiemen, Keltisch zijn). Pogingen om de taal te classificeren hebben ook gewezen op een Italische oorsprong. De Lausitaanse taal kan dus een Para-Keltische Indo-Europese tak zijn geweest, zoals het Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch). De Lusitaniërs zijn ook geïdentificeerd als een pre-Keltische Indo-Europees sprekende cultuur van het Iberisch schiereiland die nauw verwant is aan de naburige Vettones stammenconfederatie. In het kader van hun controversiële theorie over de Keltische oorsprong in Iberia, hebben John T. Koch en Barry Cunliffe echter een para-Keltische identiteit voorgesteld voor de taal en cultuur van de Lusitaniërs of dat zij een archaïsche Proto-Keltische taal spraken en Proto-Keltisch van etniciteit waren.
  • Arabrigenses
  • Aravi
  • Coelarni/Colarni
  • Interamnienses
  • Lancienses
    • Lancienses Oppidani
    • Lancienses Transcudani
    • Ocelenses Lancienses
  • Meidubrigenses
  • Paesuri – Duero en Vouga (Portugal).
  • Palanti (volgens sommige geleerden waren deze stammen Lusitaniërs en geen Vettones).
    • Calontienses
    • Caluri
    • Coerenses
  • Tangi
    • Elbocori
    • Igaeditani
    • Tapori/Tapoli – Rivier de Taag, rond het grensgebied van Portugal en Spanje.
  • Talures
  • Veaminicori
• Vettones – Ávila, Salamanca (Spanje), en het grootste deel van Cáceres (Spanje) mogelijk een Pre-Keltisch Indo-Europees volk, nauw verwant aan de Lusitani. Als hun taal niet Keltisch was, zou het Para-Keltisch kunnen zijn geweest, zoals Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch). Een confederatie van stammen.
  • Bletonesii – Bletisama (het huidige Ledesma) was hun voornaamste centrum, provincie Salamanca, Spanje.
  • Calontienses? (volgens sommige geleerden waren deze stammen Lusitaniërs en geen Vettones)
  • Caluri?
  • Coerenses?

Turdetani

• Turdetani – Het huidige West-Andalucía (Hispania Baetica), Baetis (Guadalquivir) riviervallei en stroomgebied, Marianus Mons (Sierra Morena), sommigen beschouwen hen als Keltisch, mogelijk een voor-Keltisch Indo-Europees volk als de Lusitani en Vettones. Als hun taal niet Keltisch was, zou het Para-Keltisch kunnen zijn geweest, zoals het Ligurisch (d.w.z. een Indo-Europese taaltak die niet Keltisch is, maar meer verwant aan het Keltisch). Anders zou het een niet-Indo-Europees volk geweest kunnen zijn, verwant aan de Iberiërs, maar niet hetzelfde volk), (confederatie van stammen, maar met een veel meer gecentraliseerde macht, en hadden een vroeg Koninkrijk of een Proto-beschaving gevormd, zie Tartessos)
  • Cilbiceni – ongeveer in de huidige provincie Cádiz.
  • Elbisini/Eloesti/Olbisini – in de huidige provincie Huelva.
  • Etmanei – in het middengebied van de loop van de rivier Baetis (Guadalquivir) en de omliggende regio, ongeveer in de huidige provincie Córdoba.
  • Gletes/Galetes/Ileates – in Marianus Mons (Sierra Morena), ongeveer in de huidige noordelijke gebieden van de provincies Huelva, Sevilla en Córdoba
  • Turdetani/Tartessii Proper – in de benedenloop van de rivier Baetis (Guadalquivir) en omstreken, ongeveer in de huidige provincie Sevilla.

Germaanse volkeren ?

• Germani (Oretania)

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Basken
                  • Iberiërs
                  • Kelten
                  • Romeinse verovering van Hispania