Alfonso II de Asturias “el Casto”

Alfonso II de Asturias ‘el Casto’ (791-842)

---

---

Alfonso II de Asturias, bijgenaamd ‘el Casto’ (de Kuise) was al koning in 783 maar regeerde pas werkelijk tussen 791 en 842. Tijdens de 51 jaar dat hij aan het bewind was werd in Compostela het legendarische graf van de Apostel Santiago ontdekt. Na zijn dood probeerde Nepociano, een familielid van onbepaalde familie, de kroon te veroveren in plaats van de toekomstige Ramiro I.

Biografie

---

Hij was de zoon van Fruela I en Munia en daar mee dus kleinzoon van Alfonso I. Adosinda, Silo en Mauregato waren een tante en ooms van hem. Hij was geboren in Oviedo in het jaar 760. Na de dood van zijn vader werd Adosinda, zijn tante de machtigste vrouw van Asturias. Alfonso II was nog veel te jong (14 jaar) om de troon over te nemen, hij ging naar een klooster in Samos, in Galicia, alwaar hij werd opgevoed. En geheel volgens de Keltische gewoontes, werd de man van Adosinda, Silo de Asturias, de nieuwe koning van Asturias. Toen deze in 783 stierf benoemde Adosinda en de magnaten van het Hof van Asturias, Alfonso II (inmiddels 23) als opvolger van Silo. Mauregato zijn bastaard oom liet zijn oog ook op de troon vallen en organiseerde een sterke oppositie waarmee hij er uiteindelijk in slaagde om als koning aan te treden. Alfonso zocht zijn toevlucht in Álava bij familie van zijn moederskant. Mauregatus werd opgevolgd door Bermudo I, Alfonso’s neef, die na zijn nederlaag in de Slag bij de Burbia aftrad.

Van koning Alfonso II was niet bekend, of bekend om, enige relatie met vrouwen te hebben, vandaar de bijnaam Alfonso II ‘el Casto’. Hij stierf dus ook kinderloos en dat betekende tevens het einde van de lijn-Alfonso I.

Toen Bermudo I aftrad vanwege zijn nederlaag bij de Slag van Burbia, werd Alfonso II teruggeroepen en alsnog op 14 september 791 tot koning van Asturias uitgeroepen. Hij verplaatst de hoofdstad van het koninkrijk naar Oveido, waar hij diverse kerken en een paleis liet bouwen. Vandaag de dag is daar alleen de kerk van San Tirso van overgebleven. Net buiten Oviedo bouwde hij ook de Santullano kerk, ook wel genaamd, San Julián de los Padros. De stad Oveido werd tot twee keer toe door de Moren aangevallen en vernietigd in 794 en 795, de laatste slag werd ook wel de nederlaag van Babias (Batalla de las Babias) genoemd. Vanaf dit moment begint Alfonso II zijn Reconquista.

Bij zijn troonsbestijging begon Hisham I, zoon van Abd al-Rahman I, aan een reeks militaire campagnes in de oostelijke Pyreneeën en in het noordwesten. In 794 werd Alfonso II aan de oostelijke rand van het koninkrijk Asturias (Cantabria en Castilla) door een inval onder leiding van Abd al-Karim een zware militaire klap toegebracht. De Asturische koning riep de hulp in van de Baskische Frankische vazal Belasco, destijds heer en meester van Álava en aangrenzende gebieden. Abd al-Karim trok dieper westwaarts Asturië binnen en plunderde de regio, terwijl zijn broer Abd al-Malik zich in de westelijke Asturische gebieden waagde.

Het is bekend dat er een goede samenwerking tussen hem en Karel de Grote was. In 795 reisde een gezantschap van de Asturische koning naar Toulouse waar Ludovic Pius verbleef, die door zijn vader Karel de Grote was belast met de verdediging van het Frankische koninkrijk tegen de invallen van moslims vanuit Spanje. De reden voor de gezantschap was een verzoek om een bondgenootschap en daarmee de legitimiteit van de Asturische regering te versterken tegen de aanhoudende interne onrust (problemen met Galicia) en de externe aanvallen van de gebroeders Ibn Mugait, de generaals Abd al- Karim en Abd al-Malik. In 798 reisden nog twee delegaties naar het Frankische hof, een in het voorjaar en een in de winter. Het onderwerp van de eerste ambassade in het voorjaar van 798 was de adoptianisme (zie Mauregato) waartegen Karel de Grote actief streed. De tweede delegatie, in de winter van 798, was bedoeld om Karel de Grote op de hoogte te brengen van de inval in Lissabon dat jaar, waarbij gebruik werd gemaakt van de onenigheid in het bestuur van Córdoba, en om hem een deel van de buit te bezorgen, bestaande uit “zeven harnassen, zeven muildieren en zeven gevangenen”.

Hij versloeg de moslims in Lutos (794), Narón en Anceo (825). Hij vocht ook om de rivier de Orón (816), een strijd die in een remise eindigde. Dankzij zijn overwinningen op de Moslims versterkte hij zijn aanwezigheid in Galicia, León en Castilla, die hij politiek reorganiseerde. Hij slaagde erin de stad Lissabon te veroveren en tijdelijk te regeren, stichtte ook het ontvolkte Porto opnieuw, maakte rooftochten waarbij hij slaven in moslimhanden redde tot aan Sevilla, of de Goten van Ribera del Duero bevrijde. Hij ontvolkte de noordelijke hoogvlakte als veiligheidsstrook tegen moslimaanvallen, en bracht deze bevolking naar het huidige Galicia, Asturias en Cantabria, en gaf ze daar land. Zo begon hij een politiek van hoge bevolkingsdichtheid in de noordelijke regio, als basis voor de militaire capaciteit en defensieve basis van het koninkrijk Asturias.

De jaren tussen 801 en 808 waren zware jaren voor de bewindsperiode van Alfonso II. In deze jaren werd de koning, door een groep edele gedwongen af te treden en werd hij opgesloten in het klooster van Ablana. Hij herwon de troon dankzij de edelman Teudano, en vanaf dat moment zette hij een belangrijk werk van reorganisatie van het koninkrijk in gang, waarbij hij zich verbond met het Visigotische erfgoed om de koninklijke macht te versterken. De anonieme auteur van de Crónica Albeldense (Kroniek van Albeldense) verklaart dat Alfonso in Oviedo de gotische orde van Toledo volledig herstelde, zowel in de kerk als in het paleis.

De Crónica Sebastianense verteld over hem dat hij stierf na een periode 51 jaar regeren en dat hij een kuis leven leed en dat hij op een nuchtere, onberispelijke, glorieuze en vrome wijze leiding gaf aan zijn koninkrijk.

Volgens de overlevering werd onder zijn bewind het graf van de apostel Santiago (Jacobus de Meerdere) ontdekt door een kluizenaar in Compostela (ca. 830), een feit dat deze plaats tot een van de belangrijkste bedevaartsoorden van het gehele christendom maakte. In de 11e eeuw werd Alfonso beschouwd als de eerste pelgrim en in de 20ste eeuw werd aan hem de creatie van de primitieve route vanuit Oviedo toegeschreven. Later zou het gezegde “Wie naar Santiago gaat en niet naar San Salvador, bezoekt de dienaar maar niet de meester” beroemd worden als verwijzing naar de patroonheilige van Oviedo en het belang van de Asturiaanse koning voor de consolidatie van de Weg. De weg naar Santiago zou van vitaal belang zijn voor het voortbestaan van het Asturische koninkrijk, vanwege het logistieke belang van de weg en de handel die er plaatsvindt, en vanwege de komst van technieken en ridders uit Europa, die zouden dienen om het koninkrijk te versterken.

Zijn graf

---

Het Crónicon de Cardeña verteld dat Alfonso II begraven werd in het Pantheon de los Reyes van de kerk de Nuestra Señora del Rey Casto te Oviedo. Een kerk waartoe hijzelf opdracht heeft gegeven om hem te bouwen. Ook zijn vrouw, koningin Berta ligt hier begraven. Het graf met de stoffelijke resten van Alfonso II ligt bij de ingang van het Koninklijke Pantheon. Twee meter boven de grond, bedekt met een deksel zonder opsmuk. De traditie en de plaatsing van het graf geven aan dat, naar mening van verschillende historici, hier de overblijfselen van de stichter van de kerk en van het Koninklijk Pantheon liggen.

Als gevolg van de reconstructie van het Pantheon der Koningen van de kathedraal, uitgevoerd in het begin van de 18e eeuw is het op dit momenteel onmogelijk om de overblijfselen van Alfonso II ‘el Casto’ (de Kuise) te identificeren, maar men is er zeker van dat hij hier begraven ligt.

De Spaanse literatuur

---

In de Spaanse literatuur komt Alfonso II voor als personage in de verloren gegane Cantar de Bernardo del Carpio en in de geschiedenis van dit legendarische personage; er is ook de romance Bernardo y el rey. Lope de Vega werd door zijn biografie geïnspireerd tot een van zijn eerste komedies, El casamiento de la muerte (ca. 1597, gedrukt in 1604), en Antonio Mira de Amescua droeg zijn Las desgracias del rey don Alfonso el Casto (1615) aan hem op. Hij is een personage uit het barokke cultus-epos El Bernardo o la victoria de Roncesvalles, van Bernardo de Balbuena. De romantische toneelschrijver Juan Eugenio Hartzenbusch schreef ook het historische drama Alfonso el Casto (1841).

Huwelijk

Hij trouwde met Bertha, die volgens sommige historici verwant was met het Franse koningshuis. Volgens een aantal historici geeft het huwelijkscontract met Berta aan dat het een politiek huwelijk ter verbetering van de banden met de Franken was. De kronieken uit die tijd geven aan dat Koning Alfonso II geen intieme relaties onderhield met zijn vrouw en dus kinderloos stierven.

Voorgangers en opvolgers van Alfonso II ‘el Casto’
Voorganger Silo	Koning van Asturias 783	Opvolger Mauregato
Voorganger Bermudo I	Koning van Asturias 971 – 842	Opvolger Ramiro I

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Nepociano de Asturias
                  • Koninkrijk Asturias
                  • Koningen van Asturias