*** Nepociano de Asturias

Nepociano de Asturias (842)

---

Nepociano was een Spaanse edelman uit de eerste helft van de 9e eeuw. Wie zijn ouders waren is niet bekend. Na de dood van Alfonso II ‘el Casto’ eigende hij zich de troon van Asturias toe (842). Deze troon was waarschijnlijk al in 835 door Alfonso II ‘el Casto’ toegeschreven aan Ramiro de zoon van Bermudo I.

Biografie

---

Hij werd opgevoed aan het hof van Alfonso II “el Casto”. In de kronieken wordt hij vernoemd als ‘cognatus regis’ iets als een zwager, vandaag de dag zouden we eerder zeggen, een bloedverwant. Gezien het feit dat Asturias veel steun aan de Basken gaf in hun strijd om de troon, is het waarschijnlijk dat hij familie was van Alfonso II, omdat zijn moeder, Munia, afstamde van de Baskische koninklijke familie.

De officiële geschiedschrijving, de Crónica de Alfonso III, en in mindere mate de Crónica Albeldense, beschrijven dat Nepociano op onrechtvaardige wijze de troon overneemt van Alfonso II. De verklaring is te vinden in het feit dat deze kroniekcyclus eind 9e eeuw aan het hof van Oviedo werd uitgewerkt  onder inspiratie van Alfonso III ‘el Magno’ (866-910), kleinzoon van Ramiro I, en dus tegenstander is van Nepociano. In een logische reactie om de oorsprong van zijn eigen gezag te rechtvaardigen, probeerde hij de historische herinnering aan zijn voorganger te bewaren. Hij beschouwde hem als de legitieme opvolger van ‘el Casto’ en gaf Nepociano, die enige tijd koning van Asturias was, de behandeling voorbehouden aan onrechtmatige troonsopvolgers (usurpator).

Een analytische tekst die onafhankelijk is geschreven van de officiële en latere historiografische overdracht, maar in ieder geval dicht bij het moment van schrijven van de Crónica de Alfonso III ligt, de zogenaamde Nómina Leonesa, neemt Nepociano wel op in de lijst van Asturische vorsten, plaatst hem, in de volgorde van opvolging, tussen Alfonso II en Ramiro I, erkent hem voor een tijd, die niet wordt gespecificeerd, van effectieve regeerperiode en verschaft ons tevens een feit dat zowel in de Kroniek van Alfonso III als in de Albeldense zorgvuldig wordt verzwegen: zijn verwantschap met Alfonso el Casto, die hem tot cognatus maakt, een term die traditioneel letterlijk vertaald werd als schoonbroer, wat ons zou plaatsen voor de onwaarschijnlijke veronderstelling van een individu, verbonden met Alfonso II door huwelijksbanden met een vermeende zuster van de vorst, die zijn zwager zou hebben overleefd, die op hoge leeftijd zou zijn gestorven, rond de tachtig jaar oud, en die streed om zijn troonopvolging tegen de aspiraties van Ramiro, zoon van Bermudo I en dus een verre neef van wijlen de koning.

Als we het woord cognatus echter minder letterlijke maar meer in overeenstemming met die bepaalde tijd vertalen, dan maakt dat Nepociano tot een verwant van Alfonso II op cognatische of vrouwelijke wijze, waardoor hij in relatie wordt gebracht met de familiekring van zijn moeder, Koningin Munia, zeer vroeg weduwe (768) van koning Fruela I, met een graad van familiale verwantschap die waarschijnlijk dichter bij koning Alfonso II staat dan die van zijn verre neef Ramiro en, bijgevolg, met meer gefundeerde aspiraties, in principe, naar de opvolging.

Het zou zomaar kunnen dat Nepociano, een Bask, in de kolonisten van zijn land en in die van Cantabria en oostelijk Asturias, de belangrijkste steunpunten zou vinden om zich te kunnen handhaven op een troon in Oveido die hij, in tegenstelling tot wat de officiële geschiedschrijving van Alfonso III ons wil doen geloven, zeker met de volledige legitimiteit is gaan bezetten, tegenover de aspiraties van Ramiro I, die uiteindelijk triomfeerden.

Dat Nepociano inderdaad koninklijke functies heeft uitgeoefend, zij het niet lang, misschien slechts enkele maanden, wordt verder bevestigd door een ander betrouwbaar gegeven, vervat in een document uit 863 en van zekere authenticiteit, waarin naar hem wordt verwezen bij de uitoefening van rechterlijke macht in verband met een conflict dat betrekking had op eigendommen gelegen in het gebied van Santa Maria de Puerto (Santoña), in het oostelijk deel van het oude Cantabria.

Het beste bewijs voor de hoge positie die Nepociano aan het hof van Oviedo bekleedde ten tijde van de dood van Alfonso II, en dat de legitimiteit van zijn aanspraken op de koninklijke zetel en het vertrouwen dat de overleden vorst in hem stelde, ondersteunt, wordt geleverd door de Kroniek van Alfonso III zelf, wanneer deze meldt dat de pretendent “conde de Palacio” (graaf van het paleis) was.

Bij de dood van koning Alfonso II, profiteerde Nepociano van de afwezigheid van Ramiro I, die, volgens de Kroniek van Alfonso III, naar Castilla was gegaan om daar zijn vrouw te gaan halen. Nadat Ramiro vernomen had van de troonsopvolging door Nepociano rekruteerde hij in Galicia een leger en trok daarmee op richting Asturias. Nepociano had inmiddels de steun van enkele Asturische edellieden gecombineerd met aantal Baskische troepen. De twee legers ontmoeten elkaar bij een brug over de rivier de Narcea bij Cornellana, op de weg van Asturias naar Galicia. Volgens het relaas in de koninklijke kroniek werd Nepociano “door zijn eigen volk in de steek gelaten en sloeg hij onmiddellijk op de vlucht”. Hij zocht zijn toevlucht in het gebied van Primorias, de naam die werd gegeven aan de oostelijke deel van Asturias, waar hij uiteindelijk door de graven Escisión en Sonna werd gevangengenomen. De inmiddels tot koning gekroonde Ramiro beval hem de ogen uit te steken  en hem gevangen te zetten in een tot op heden onbekend klooster alwaar hij tot zijn dood verbleef.

Slechts enkele malen, zoals in de Leonese Nómina, is hij daadwerkelijk opgenomen in de lijst van koningen van Asturias.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Koninkrijk Asturias
                  • Ramiro I
                  • Alfonso III de Asturias