Táriq ibn Ziyad

Ṭāriq ibn Ziyād al-Layti of Táriq ibn Ziyad (Táriq, Táreq of Táric) (Arabisch: طارق بن زياد) (Tarik, Tariq of Tarij in de traditionele Spaanse transcriptie) was een tot de Berbers (Zenata) behorende generaal, die samen met Tarif ibn Malik de moslimverovering van het Iberisch Schiereiland (Visigotisch Hispania) leidde, volgens de traditioneel erkende geschiedschrijving, gebaseerd op Arabische kronieken uit de 10e en 11e eeuw. Gezien de diepgewortelde en wijdverbreide historiografische verwarring die er bestaat, moet worden benadrukt dat deze historische figuur niet mag worden verward met Tarif ibn Malik, die in 710 eveneens in het Campo de Gibraltar (comarca van de provincie Cádiz) aan land ging.

De naam “Gibraltar” is de Spaanse afgeleide van de Arabische naam Ŷab al-Tāriq of Jabal Tarik (جبل طارق), wat “berg van Táriq” betekent, genoemd naar zijn landing hier. Andere plaatsnamen die ook van de afgeleide van zijn naam komen zijn: Torija en Tarija (Bolivia), die voortkomen uit afgeleiden van Tāriq of Tárik, overgaand in Tarij, en vervolgens evolueren tot de genoemde plaatsnamen.

Middeleeuwse Arabische historici geven tegenstrijdige gegevens over Ṭáriq’s afkomst en nationaliteit. Sommige conclusies over zijn persoonlijkheid en de omstandigheden van zijn intocht in al-Andalus zijn met onzekerheid omgeven. De overgrote meerderheid van de moderne bronnen stelt dat Ṭáriq een Berberse mawla was van Musa ibn Nusayr, de Omajjadische gouverneur van Ifriqiya, en dat hij is geboren in de Maghreb, meer specifiek in in de regio Tlemcen; hij woonde daar ook met zijn vrouw voordat hij Tanger bestuurde. Zijn vader, Ziad, is geboren vóór de komst van de Arabieren in Noord-Afrika, en zijn grootvader, Abdallah, is geboren ten tijde van de profeet Mohammed (570-632). Zijn ouders waren hoogstwaarschijnlijk dus al bekeerd tot de islam en daarom heeft Táriq ook medewerking verleend aan de islamitische invasie in Noord-Afrika. De meeste Spaanse en Arabische historici beweren dat Táriq een vrij verklaarde slaaf was van Musa ibn Nusair.

Geschiedenis

---

Zoals verschillende historici erop wijzen, moet eerst en vooral het probleem van de bronnen worden benadrukt om deze periode en zijn hoofdpersonen te begrijpen en “een betrouwbare geschiedenis” op te bouwen, zoals Wenceslao Segura Martínez tijdens de 13e eeuw van de landing verklaarde: “De twee basisinstrumenten van het historisch onderzoek (documenten en archeologie) ontbraken in de sleuteljaren van het begin van de Mosliminvasie”.

Traditionele geschiedschrijving

Táriq ibn Ziyad was de ondergeschikte van Musa ibn Nusair, die hem, nadat hij in zijn dienst de Maghreb had onderworpen, tot gouverneur van Tanger benoemde. Van daaruit werd hij door Musa ibn Nusair, tijdens de islamitische expansiecampagne naar het Iberisch schiereiland, gestuurd. 

Het was de Visigotische graaf van Septa (Ceuta, een niet veroverd Visigotisch bolwerk op de noordkust van Afrika) de Gotische Olbán, of de van origine Byzantijnse  Don Julián, die heerste over de Berbers, vazallen van de Visigoten maar onderworpen aan de Arabieren, die optrad als tussenpersoon om de medewerking van Musa ibn Nusair te verkrijgen ten gunste van de volgelingen van de overleden koning Witiza in de burgeroorlog tussen de twee partijen die om de Visigotische kroon streden, Rodrigo en Agila II.

In 710 werd Rodrigo/Roderico tot koning gekozen. Een deel van de Visigotische adel steunde Agila II, zoon van Witiza, die, nadat hij door zijn vader en vorige vorst tot koning was benoemd, als zodanig optrad en het grondgebied verdeelde. Nadat Rodrigo in Hispania aan de macht was gekomen, had Julianus (Julian), zoals gebruikelijk, zijn dochter Florinda la Cava voor opvoeding naar het hof van de Visigotische koning gestuurd. Er wordt gezegd dat Rodrigo haar verkrachtte, en dat Julianus zo woedend was dat hij besloot de moslims het Visigotische koninkrijk ten val te laten brengen. Daarom sloot hij een verdrag met Ṭáriq (Musa was teruggekeerd naar Qayrawan) om het moslimleger in het geheim over de Straat van Gibraltar te vervoeren, aangezien hij een aantal koopvaardijschepen bezat en zijn eigen forten op het Spaanse vasteland had.

In hetzelfde jaar maakte Táriq met ongeveer 400 moslims een expeditie naar de Andalusische kust zonder problemen. Het schijnt dat Musa de mening van al-Walid vroeg, die hem beval de zeestraat niet over te steken.

Het leger van de Omajjaden zou het schiereiland bereiken waarbij Don Julián hun oversteek via de Straat van Gibraltar zou vergemakkelijken in zijn eigen voordeel, aangezien hij erop gebrand was, zijn na de verkiezing van Don Rodrigo verloren gebieden, terug te krijgen en de ontering van zijn dochter door zijn toedoen te wreken.

In 711 beval Musa ibn Nusair, Táriq naar Hispania te vertrekken, contact op te nemen met Don Julian en met zijn leger op te trekken. Op 26 april 711 landden de troepen van Táriq in de baai van Gibraltar, waarna hij volgens de legende alle schepen liet verbranden en een aankondiging hield voor de troepen.

Gibraltar, een van de twee mythische zuilen van Hercules, ontleent zijn naam aan het Arabische Ẏabal Tāriq (جبل طارق), of ‘berg van Táriq’, naar generaal Táriq ibn Ziyad, die in 711 de landing van de troepen van het Omajjad-kalifaat van Al-Walid I hier leidde.

De Gotische koning Rodrigo trok naar het zuiden. Het schijnt dat edelen van Baetica die Agila II gunstig gezind waren, Táriq en zijn soldaten ontvingen. De regels van de Concilies van Toledo verboden het zoeken van buitenlandse hulp om de macht te grijpen. Rodrigo en Agila kwamen een wapenstilstand overeen om samen de nieuwkomers te bestrijden. Táriq’s situatie kwam in het gedrang. Geen van beide partijen erkende hem als bondgenoot; integendeel, ze bundelden hun krachten, waardoor de Berber met de zee in zijn rug en een gereduceerd leger van slechts 7.000 man achterbleef. Táriq stuurde een boodschapper naar Musa, die hem nog eens 5.000 man stuurde onder leiding van Musa ibn Nusair zelf.

Rodrigo’s basis lag in Córdoba. Agila’s leger bevond zich in de buurt van Carthago Nova. Tussen 19 en 26 juli 711 vond in de lagune van La Janda de slag plaats die bekend staat als de Slag bij Guadalete.

Maar Agila’s volgelingen pleegde verraad aan Rodrigo en verlieten op een gegeven moment de strijd en lokten daarmee, direct of indirect, Rodrigo’s nederlaag uit. Veel edelen werden gedood, waaronder Rodrigo zelf, hoewel dit niet helemaal zeker is. Táriq voltooide deze overwinning met een tweede overwinning bij Ecija, waarbij de Gotische adel werd uitgeschakeld.

Hoewel koningen in de oudheid hun schatten meenamen in de strijd, is het onwaarschijnlijk dat Rodrigo de koninklijke schat in zijn gevolg vervoerde. Niettemin moet Táriq hebben geloofd dat de schat met hen meereisde en naar Toledo zou worden vervoerd. In dezelfde maand juli 711 liet Tariq zijn luitenanten achter op strategische punten (Málaga, Granada en Córdoba) en arriveerde in Toledo gevolgd door het gerucht dat “Salomo’s Tafel” zich daar bevond.

Daar ontmoette hij Oppas, broer van de vroegere koning Witiza, een mogelijk teken dat Agila al was uitgeroepen in Toledo, waar de geestelijkheid hem gunstig gezind waren. Het is bekend dat aartsbisschop Sinderedo (laatste bisschop van Toledo), een aanhanger van Rodrigo, naar Rome vluchtte, maar het is niet bekend of dit gebeurde vanwege de machtsovername door de Vitici (een groep waar verder weinig over bekend is) of door de moslims.

In Toledo vond Táriq de koninklijke schat, maar het bleek moeilijk deze mee te nemen, omdat de autoriteiten van Toledo slechts een deel ervan wilden afstaan als betaling voor bewezen diensten. Volgens de legende bevond zich onder deze schat “Salomo’s Tafel”. Táriq besloot in de hoofdstad van het koninkrijk te blijven en instructies van Musa ibn Nusair af te wachten. Hij was sterk genoeg om niet binnen de stad aangevallen te worden en de Vitici durfden de betrekkingen niet te verbreken, aangezien de macht van Agila niet voldoende geconsolideerd was en een ommuurde stad moeilijk in te nemen was door een aanval van buitenaf.

Het jaar daarop stak Musa met achttienduizend man de zeestraat over en nadat hij het verzet bij Emérita (Mérida) had gebroken, waar hij een jaar lang verbleef voor de belegering en verovering, voegde hij zich in de zomer van 713 bij Táriq in Toledo. Gedurende deze tijd hield Musa niet op en rukte op naar Astorga zonder op tegenstand te stuiten.

Daarna zou Táriq meewerken aan de expedities die Musa ondernam naar Saragossa, Tarragona, Pamplona en Galicia.

Talrijke stammen – met name de Masmuda, Nafza, Wazdadya, Malzuza, Zenata, Miknasa, Madyuna, Awraba, Zuwara – vestigden zich op het schiereiland met Táriq of na hem, aangetrokken door de vooruitzichten op verrijking die de nieuwe verovering bood. Wij weten niet hoe deze Berbers van de eerste immigratie, die militaire elementen waren, zich verenigden met de kaders van de in al-Andalus gevestigde Arabische jund.

Zowel Ṭáriq als Musa werden tegelijkertijd door de Omajjad kalief Al-Walid I in 714 teruggeroepen naar Damascus, om aan de kalief verslag uit te brengen over hun daden. De zoon van Musa, Abd al-Aziz, kreeg het bevel over de troepen van al-Andalus, hij werd in 716 vermoord. Táriq en Musa arriveerden kort voor de dood van al-Walid en Musa werd berecht. Het lijkt erop dat Táriq zelf als aanklager optrad en bewijs leverde tegen Musa. Al-Walid’s dood stopte het proces, dat werd afgesloten door zijn broer, de nieuwe kalief Suleiman. Táriq bracht de jaren voor zijn dood door in Damascus en stierf uiteindelijk in 720. 

Alternatieve geschiedschrijving

In de vele Arabische geschiedenissen die over de verovering van Zuid-Spanje zijn geschreven, bestaat een duidelijke verdeeldheid over de relatie tussen Ṭāriq en Musa bin Nusayr. Sommigen vertellen over episodes van woede en afgunst van de kant van Mūsā dat zijn vrijgelatene een heel land had veroverd. Anderen vermelden het niet of bagatelliseren zulk kwaad bloed. Een andere vroege historicus (9e eeuw), genaamd al-Baladhuri, vermeldt daarentegen alleen dat Musa een “strenge brief” aan Ṭáriq schreef en dat de twee zich later verzoenden.

In een werk van Ignacio Olagüe Videla, La Revolución islámica en Occidente (1974), geschreven vanuit een nationalistisch standpunt en gewijd aan het minimaliseren of ontkennen van de Arabische stempel op de cultuur van het schiereiland, wordt beweert dat Táric (een achternaam eindigend op -ic zoals de Germaanse Euric, Alaric, Gesaleic, Eutaric of Atalaric, wat “zoon van Tar” betekent) de Visigotische gouverneur was van de provincie Tingitana en dat hij als zodanig was aangesteld door Witiza. Als hij naar het schiereiland was gekomen, zou hij dat hebben gedaan om de zijde van Witiza’s zonen te verdedigen tegen Rodrigo. Het werk van Olagüe is beschreven als “geschiedenisfictie” en verworpen in academische kringen. De naam bestaat ook in andere moslimlanden zonder Germaanse invloed. De Spaanse historicus Eduardo Manzano Moreno zegt er dit over:

Het meest verrassende aan de stelling van Olagüe is niet hoe vergezocht en absurd zij is. Absurde en onzinnige historische theorieën van amateurs, publicisten of zelfs academische historici lopen in de tientallen of honderden. Ze worden meestal even snel vergeten als ze enige opschudding veroorzaken. Het idee dat de Arabieren Hispania niet echt zijn binnengevallen, hoewel het destijds niet veel belangstelling wekte, lijkt de laatste tijd opnieuw aandacht te krijgen. Dit is deels te danken aan de verspreiding en bespreking ervan op bepaalde internetfora, waar het bekend is dat sommige van de aanhangers ervan een voorkeur hebben voor alles wat te maken heeft met complottheorieën of alles wat verworven kennis in twijfel trekt.

Tijdens mijn zoektocht naar dit verhaal vond ik een ander voorbeeld daarvan, een video als deze : -https://www.youtube.com/watch?v=KJSB11yFFRk&t=52s- Dit soort zaken zou eigenlijk verboden moeten zijn, mensen met weinig kennis van zaken wordt hier een totaal verkeerd beeld voorgeschoteld en kan daarmee veel kwaad veroorzaken. (Wilt u de video toch bekijken, selecteer dan de URL tussen de afbreekstreepje en plak die in de zoekbalk van een zoekmachine als Google of Bing)

Voor Joaquín Vallvé is hij een eponieme figuur, wiens naam gewoon baas betekent.

Volgens de Arabische kronieken van de 8e eeuw kan het aantal soldaten dat onder het bevel van Tariq op het schiereiland aankwam, variëren naargelang de auteur, met een verschil van 2.000 tot 5.000 man.

Er is onenigheid tussen de verschillende bronnen over de vraag of Táriq op eigen gezag handelde zonder orders van Musa ibn Nusair aan te nemen, of het al-Walid zelf was die de orders aan Táriq gaf, of dat Musa de tussenpersoon was.

De laatste vermelding die we hebben over Táriq is zijn aankomst in Damascus in 714 samen met Musa ibn Nusair, auteurs beweren dat beiden werden berecht voor de gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens de uitbreiding. Anderen zeggen dat alleen Musa werd berecht en dat Tariq zelf tegen hem getuigde. Een andere theorie is dat zij gingen om de talrijke schatten en rijkdommen verkregen van de Goten te leveren aan de Kalief.

Erfenis

---

Een van de grootste islamitische oratoria in Barcelona, in Calle San Rafael 10, heet “Tariq Bin Ziyad”.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Moslimverovering van het Iberisch schiereiland
                  • Afhankelijke wilaya, al-Ándalus
                    
                  • Al-Ándalus