15e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebied	Gebeurtenis
1500 v. Chr.	Europa	In de midden-bronstijd van ca. 1500 tot 1100 v.Chr. is onder andere in Vlaanderen en de Kempen onder meer de Famennegroep gevestigd.
		ca. 1450 v.Chr. – De paleizen op Kreta worden voor een tweede keer verwoest. Arthur Evans weet dit onder meer aan de Myceners, die het eiland vanaf de 15e eeuw v.Chr. mogelijk zouden binnengevallen zijn.
	Egypte	Thoetmosis III verovert met zijn 17 veldtochten een groot deel van het tegenwoordige Syrië/Palestina.
		Een groep dorpen duikt op in het huidige gebied van Valencia, met name in de zuidelijke helft. Ze staan cultureel dicht bij El Argar. Deze volken stichtten de eerste Mortillas (vestigingen bovenop door de mens gemaakte heuvels) in het gebied La Mancha.
		Verschillende stammen van veeherders, van het centrale plateau, organiseren zich tot één cultuur met de naam Cogotas.
		De aanwezigheid van tin is waarschijnlijk de reden dat er mensen woonden in het noordwesten van het Iberisch schiereiland…………………………

14e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenis
1400 v. Chr.	Middellandse Zeegebied	ca. 1400 v.Chr. – Einde van de Minoïsche beschaving op Kreta. De Myceners vergroten door intensief scheepvaartverkeer hun invloed in het oostelijke deel van de Middellandse Zee en tot in Italië. In dit hele gebied hebben ze handelscontacten met andere volken, plunderen doen ze daarnaast nog steeds. De belangrijkste handelspartners zijn de Egyptenaren uit het Nieuwe Rijk en de volken die in Klein-Azië leefden.
	Egypte	Farao Achnaton introduceert het monotheïsme (één god) in Egypte.
	Klein Azië	De Luwiërs bieden weerstand aan het Hettitische Rijk en verwerven zelfs de hegemonie in Klein-Azië.

13e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenis
13e eeuw v. Chr.	Europa	In heel Europa ontstaat vrij plotseling de urnenveldencultuur doordat men overstapt op crematie, mogelijk door nieuwe religieuze inzichten. In het skelet van de Krabbeplasman is het oudste menselijke DNA aangetroffen dat ooit in de Lage Landen is gevonden. Het tempeltje van Barger-Oosterveld speelt een rol bij rituelen in het veen.
	Midden-Oosten	Uittocht uit Egypte. De wetten van Israël dateren volgens de Bijbel uit de tijd van Mozes (1300 tot 1250 v.Chr.) Het begin van de ijzertijd veroorzaakt politieke onrust in het Midden-Oosten (1200 v.Chr.).
	Iberisch schiereiland	El Argar verdwijnt plotseling, in plaats daarvan ontstaat een post-Argarische cultuur die minder homogeen is. De Motillas worden verlaten, mogelijk vanwege het verdwijnen van de naburige Argarische staat. Invasie van de Kelten in het noordwesten van het schiereiland. De Urnenveldencultuur is de eerste golf Indo-Europese migraties die op het schiereiland binnenkomen. Ze bleven in Cataluña, maar het was tevens het begin van de Atlantische Bronstijd in het noordwesten van het schiereiland (hedendaags Galicia en Noord-Portugal). Er werd handel gedreven met Bretagne en de Britse Eilanden. In West-Andalucía komt een nieuw soort aardewerkcultuur op. Het Noordwesten bestaat uit twee assen: Galiciërs en Astur-Cantabriërs.

12e eeuw v. Chr.

Jaar…..		Gebeurtenis
1200 v. Chr.		Wijdverspreide vernietiging van de steden van het oostelijke Middellandse Zeebekken, meestal door brandstichting van de Zeevolkse huurlingen. Ten gevolge van de Brandcatastrofe valt het eeuwenoude machtige rijk der Hettieten uiteen in een aantal stadstaten. Het einde van de bronstijd en het begin van de ijzertijd in de Levant. Op het Iberisch schiereiland ontstaan de eerste Tartesische nederzettingen. De Filistijnen vestigen zich aan de zuidwestkust van Kanaän(ca. 1200 – 1175 v.Chr.) In Mesopotamië worden waterschoepraderen in gebruik genomen bij de irrigatie van de landbouw. De Trojaanse Oorlog wordt uitgevochten (ca. 1184 v.Chr.) Het Fenicisch alfabet ontstaat. De Wet van Mozes ontstaat. Allis Ubbo (hedendaags Lissabon), waarschijnlijk van Iberische oorsprong, wordt gesticht.
	Belangrijke personen.	Amenmesses, vijfde farao van de 19e Dynastie van Egypte. Ramses III, tweede farao van de 20e Dynastie van Egypte. Nebukadnezar I, vierde en belangrijkste koning van de Isin-dynastie van Babylonië. Mozes

11e eeuw v. Chr.

Jaar…..		Gebeurtenis
1100 v. Chr.		De Feniciërs bereiken op hun handelsvaarten over de Middellandse Zee het Iberisch Schiereiland. Op de Boshoverheide bevindt zich het grootste teruggevonden urnenveld uit de Lage Landen, dat zou tussen 1100 en 700 v.Chr. zijn gebruikt. (Zie 13e eeuw, urnenveldencultuur).
		De Saefen (Sefes)waren het eerste Keltische volk dat in de 11e eeuw v. Chr. in Galicia aankwam en het daar verblijvende Oestrimnische volk onderwierp, maar dit laatste heeft het eerste vooral beïnvloed op het gebied van de godsdienst, de politieke organisatie en de maritieme betrekkingen met Bretagne en Ierland. Hun oorlogszuchtige karakter bracht Strabo ertoe te zeggen dat zij het moeilijkst te verslaan waren in heel Lausitanië.

10e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenissen
1000 v. Chr..	Iberisch Schiereiland	Proto-Kelten (urnenveldencultuur). Bronstijd (Indo-Europees) in het noordwesten van Iberië, handel met Bretagne en de Britse Eilanden. De Castro-dorpscultuur ontstaat in dit gebied. Bronstijd in de Portugese Estremadura (niet Indo-Europees). Bronstijd in het Portugese Beira Alta (niet Indo-Europees, maar daar wel door beïnvloed). Ontstaan van Tartessos, de eerste Iberische staat die in schriftelijke bronnen wordt genoemd. Tartessos was een gecentraliseerde monarchie, die was ontstaan onder Fenicische invloed. Voerde handel met het gebied dat tegenwoordig bekendstaat als de Algarve en de Portugese Estremadura. Dorpen en steden worden gesticht in de zuidelijke kustgebieden in West-Iberië.
	Canarische Eilanden	De Maxos of Majoreros (Berbers van oorsprong die met de Feniciërs meekwamen) beginnen de Canarische eilanden te bevolken. Eerst Lanzarote en Fuerteventura. Later zouden de eilanden vanaf de 6e eeuw v.Chr. een nieuwe bevolkingsbijdragen ontvangen. Dit in verband met de uitbreiding van Carthago.
	Europa	c. 900 v.Chr. – de Villanovacultuur verschijnt in Noord-Italië De urnenveldencultuur verspreidt zich verder over westelijk Europa (België, Nederland en Duitsland). Ook wordt brons nu algemeen bewerkt. Vanuit het Midden-Oosten komen bewerkingstechnieken voor ijzer – eerst in het zuiden (Griekenland). Vervaardiging van ceremoniële gouden hoeden in Midden-Europa. Ontstaan van de Villanovacultuur (1000 – 700 v.Chr.) uit de ijzertijd vernoemd naar de Italiaanse stad Villanova. de Latijns-Faliskische groep (in Latium en het dal van de Tiber) de Umbrisch-Sabellijnse groep (in Umbrië Campagna, Zuid Italië) de Illyrische groep (uit het Donaugebied, naar de Adriatische kust). Rond deze tijd ontstaan de handelskolonies van de Feniciërs, o.a. de stad Kition (nu Larnaca) op Cyprus. Vnl. koper wordt verhandeld. In Oxfordshire wordt het Witte paard van Uffington gemaakt. De heuvelfiguur is in elegante lijnen uitgesneden en ruim 123 meter lang.
	Belangrijke personen	Koning David, tweede koning van het koninkrijk Israël. Salomo, derde koning van het koninkrijk Israël, zoon van koning David. Zarathustra, Bactrische profeet en grondlegger van het zoroastrisme.

9e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenissen
900 v. Chr.	Iberisch Schiereiland	Feniciërs introduceren het gebruik van ijzer, de pottenbakkersschijf, de productie van olijfolie en wijn. Ze waren ook verantwoordelijk voor de eerste vormen van het schrift, hadden een grote religieuze invloed en versnelden de stedenbouw. De nieuwe Castro-dorpscultuur, gekenmerkt door de ommuurde dorpen en heuvelforten. De cultuur breidde zich uit van zuid naar noord en van de kust naar het binnenland gedurende de volgende eeuwen.
	Europa	Begin van de IJzertijd in Midden-Europa.

8ste eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenissen
800 v. Chr.	Iberisch Schiereiland	Sterke Fenicische invloed in de stad Balsa (hedendaags Tavira in de Algarve). Feniciërs stichten Malaka (Málaga). De Keltische Hallstatt-cultuur bereikt de Urnenvelden-Kelten en introduceerden ijzerbewerking in Iberië. De cultuur breidde zich uit en bereikte de noordelijke regio Levante en de vallei boven de Ebro.
	Europa	Ook in de rest van West-Europa begint de IJzertijd en start een nieuwe periode in onze westerse geschiedenis, de Klassieke oudheid. De invloed van Germanen en Kelten doet zich opmerken in de manier waarop de doden worden verzorgd en begraven: uit deze tijden vindt men urnenvelden in de Lage Landen.
753 v. Chr.	Rome	Stichting van de stad Rome aan de Tiber. Romulus is de eerste van een reeks koningen die de stad regeren.

7e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenissen
700 v. Chr.	Iberisch Schiereiland	Sterke Tartessiaanse invloed in het gebied van de hedendaagse Algarve. Koning Argantonio heerst van 630 v. Chr. tot 550 v. Chr. over Tartessos. Tweede golf Indo-Europese migratie (Kelten van de Hallstatt-cultuur) in Portugees gebied. De veeherderscultuur Cogotas I verandert in Cogotas II, Keltische invloeden worden gemengd met de Iberische cultuur (Keltiberiërs).
650 v. Chr.		Cempsis, opgedreven door andere volkeren, vestigen zich langs de rivier de Ebro.
610-600 v. Chr.		Sefes, vestigen zich in Galicia en op meseta norte (Salamanca, Extremadura (Betones) Teruel (Turones).
700 v. Chr.	Middellandse Zeegebied	In het Middellandse Zeegebied, Griekenland en de Balkan begint het neolithicum omstreeks 650 v. Chr. Mogelijk in verband met gebeurtenissen rond de Zwarte Zee arriveert het Neolithicum in deze streken voornamelijk door migratie. De Feniciërs stichten rondom de Middellandse Zee vele nederzettingen.
654 v. Chr.	Balearen	Fenicische kolonisten stichten een haven in de Balearen met de naam Ibossim (Ibiza).

6e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden	Gebeurtenissen
600 v.Chr.	Iberisch Schiereiland	De Feniciërs verlaten de Mediterraanse kust van Iberië. Veel kolonies worden verlaten. Tavira wordt verwoest. Culturele verschuivingen op het Iberisch Schiereiland na de val van Tartessos. Dit gebeurt vooral in Laag-Alentejo en de Algarve, maar loopt langs de kust op tot de monding van de Taag. Het eerste schrift in West-Iberië wordt ontwikkeld (nog niet vertaald). Sterke Tartessiaanse invloed: het gebruikt het Fenicisch alfabet. In het gedicht Ora Maritima, geschreven door Avienus in de 4e eeuw, wordt beweerd dat heel West-Iberië ooit vernoemd was naar het volk dat er woonde, de Oestriminis, die werden vervangen door een invasie van de Saephe of Ophis (lett. ‘serpent’). Van toen af aan stond Iberië bekend als Ophiussa (Land van de Serpenten). In het gedicht worden ook verschillende etnische groepen van die tijd beschreven: De eerdergenoemde Ophis, tegenwoordig beschouwd als behorende tot de Kelten van de Hallstatt-cultuur, in heel West-Iberië (huidig Portugal) tussen de rivieren de Douro en de Sado. De Cempsi, waarschijnlijk ook Hallstatt-Kelten in de riviermonding van de Taag en het zuiden tot aan de Algarve. De Cyneten in het zuiden en in enkele steden langs de Atlantische kust (zoals Olissipo, huidig Lissabon), waarschijnlijk niet Indo-Europees, maar autochtone Iberiërs. De Dragani, Keltisch of Proto-Keltisch, van de eerste migratiegolf, in de berggebieden van Galicië, Noord-Portugal, Asturias en Cantabria. De Lusis, waarschijnlijk de eerste verwijzing naar de Lusitaniërs, die leken op de Dragani. Kelten dringen door tot het noordwesten van het schiereiland. Het is niet duidelijk of alle stammen in dat gebied daadwerkelijk Kelten waren, of beïnvloed door en samengegaan met de Kelten. Er zijn zes volksgroepen, die sociaal gezien verschillen, aanwezig op het Iberisch schiereiland: Vasconen, Suessetanos, Sedetanos, Iacetani, Ilergetes en Celtiberos. De Lusitani, vestigden zich in de in de regio Beira (Portugal).
540 – 535 v.Chr. (mogelijk in 537 v.Chr.		Slag bij Alalia, waardoor het koninkrijk Tartessos werd vernietigd.
570 v.Chr.		De Belgae (Kelten uit de Nederrijn en de Moezel) vertrokken rond 600 v.Chr. en bereiken in 570 v. Chr. het schiereiland. Zij vestigden zich tussen de Ebro, de Pyreneeën en de Cantabrische Zee: Vesiones, Autrigones, Caristios, Nerviones, Vacceos, enz.
600 v.Chr.	Europa	De Etruskische cultuur is de eerste grote beschaving op het Italisch schiereiland, en in hun bloeitijd (7e – 5e eeuw v.Chr.) vormen de Etrusken een van de hoogst ontwikkelde volken van de oudheid. Griekse kolonisten uit Klein-Azië stichten de handelsnederzetting Massilia (Marseille) en planten er ook enkele wijngaarden aan. Griekse handelaren knopen handelsrelaties aan met Tartessos en stichten verscheidene nieuwe nederzettingen in Zuid-Spanje. De bekendste van deze Griekse kolonies was Mainaka, het huidige Málaga. Ten slotte worden ze door de Carthagers verdreven.
	Belangrijke personen	Clisthenes van Sicyon, Grieks staatsman. Hipponax, Grieks jambisch dichter. Nebukadnezar II, koning van Babylonië. Polycrates, tiran van het eiland Samos. Pythagoras, Grieks wiskundige en wijsgeer. Theognis van Megara, Grieks dichter.
537 v.Chr.	Slag om Alalia	Een Grieks-Karthaagse confrontatie om de hegemonie in het westelijk deel van de Middellandse Zee – die plaatsvond in de wateren van Corsica.

5e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
500 v.Chr.	Iberisch Schiereiland.	De sterke Centraal-Europese (Keltische) invloeden en migraties breiden zich verder uit in West-Iberië ten noorden van de Taag. Een tweede Castro-cultuur ontstaat in Galicia en Noord-Portugal. De Keltische Callaeciërs bewonen de regio rond en ten noorden van de Duero. De Griekse historicus Herodotus van Halicarnassus gebruikt het woord Iberia om te verwijzen naar wat tegenwoordig het Iberisch schiereiland is.
		Edeta, de grootste stad van Edetania. waar de Edetanos, Iberisch volk dat in het gebied van de huidige provincies Valencia en Castellon leven, begint zich uit te breiden.
	Middelllandse Zeegebieden	Na de verovering van Fenicië door de Perzen omstreeks 500 v.Chr. wordt de maritieme en commerciële invloed van Fenicië minder en wordt haar rol als handelaar in de Middellandse Zee overgenomen door Carthago en de Griekse stadstaten.
	Europa	De Kelten beheersen het grootste deel van Midden- en West-Europa. Hun Hallstatt-cultuur maakt plaats voor de La Tène-cultuur.
	Wetenschap	Omstreeks deze tijd wordt in Babylonië het idee nul toegevoegd, als plaatsvervangend teken voor bv. nul honderden. Dit is de basis voor het tientallig stelsel (algemener: voor ieder n-tallig stelsel – het Babylonische stelsel was 60-tallig). Ontstaan van de geschiedwetenschap. Herodotus van Halicarnassus, Grieks geschiedschrijver, schrijft de Historiën en Thucydides “De geschiedenis van de Peloponnesische Oorlog”.
	Belangrijke personen	Plato, Grieks filosoof – geboren op 428 v.Chr. Socrates, Grieks filosoof – geboren op 470 v.Chr.

4e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
400 v.Chr.	Iberisch Schiereiland	Een nieuwe golf Keltische migratie vestigt zich in de Alentejo en de Algarve. De Turduli en Turdetani, waarschijnlijk afstammelingen van de Tartessians, vestigen zich in het gebied rond de rivier de Guadiana, in Zuid-Portugal. Voegen zich later bij de Kelten. De Lusitaniërs (Proto-Keltisch) bewonen het gebied tussen de Duero en de Taag(en breiden zich uit naar Hoog-Alentejo). Ten oosten van hen wonen de Vettonen(waarschijnlijk ook Proto-Keltisch). Autrigones trekken het schiereiland binnen en vestigen zich halverwege deze eeuw in de vallei van Pisuerga.
	Europa/ Italië	Gallische stammen als de Insubres, de Senones, de Boii en Lingones vallen Italië binnen. Onder leiding van Brennus weten zij de Romeinen een zware nederlaag toe te brengen. Ze vestigen zich in het noorden op de plek waar later Lombardije zal liggen. Verderop in de eeuw begint Rome te groeien als Mediterraanse rivaal van Carthago. De sterke invloeden van Centraal-Europese Keltische culturen blijven groeien.
	Wetenschap	Leven en werken van de klassieke Griekse filosofen Socrates, Plato en Aristoteles. In de Politika (ca. 350 BC) analyseert Aristoteles verschillende voorbeelden van een staat: monarchie, aristocratie, constitutionele regering, tirannie, oligarchie, democratie. Zijn staatsmodellen zullen 2000 jaar later nog dienen als leidraad in de discussie over het meest wenselijke regeringssysteem. De ontdekkingsreiziger Pytheas van Massalia verkent Noordwest Europa in een reis langs de Franse oceaankust, de Britse eilanden, Scandinavië en Zeeland. Hij onderzoekt mensen en natuurverschijnselen, en beschrijft alles in een (niet bewaard gebleven) boek, waaruit fragmenten door Geminus van Rhodos, Plinius de Oudere, Diodoros Siculus en vooral Strabo zijn geciteerd. Hippocrates van Kos is de eerste westerse arts die de geneeskunde uit het bovennatuurlijke naar het natuurlijke haalt. Hij zoekt via de symptomen van de patiënt naar een oorzaak, en komt zo tot een diagnose. Hij formuleert regels voor een gezond leven.
	Belangrijke personen	Artaxerxes II Alexander de Grote Artaxerxes III Autolycus van Pitane Brennus Chandragupta Maurya Darius III Aristoteles Eubulides van Milete Philippus II van Macedonië Plato

3e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
Begin van deze eeuw.	Iberisch Schiereiland	De Autrigones werden verdreven door de Turmogos, geallieerd met de Vacceos, die de vroege hoofdstad van de Autrigonen, Autraca, in beslag namen. Ze worden teruggedreven naar hun land in de bergketens van de bovenloop van de Ebro ten noorden van de vallei van Arlanzón.
300 v. Chr.		De Gallaeciërs bewonen het hele gebied boven de Duero (huidig Galicië en Noord-Portugal). (3e eeuw v.Chr.) De Carthagers stichten de stad Jamma (het huidige Ciudadela) en Magon (Mahón) op het eiland Menorca.
264 v. Chr.		Het begin van de Eerste Punische Oorlog (264-241 v. Chr). (Niet dfirect op het Iberisch schiereiland maar wel belangrijk voor haar toekomst.).
241 v. Chr.		Het Verdrag van Lutatius in 241 v. Chr maakte een einde aan de Eerste Punische Oorlog (264-241 v. Chr).
237 v. Chr.		De Carthaagse veldheer Amilcar Barkas trek samen met zijn schoonzoon Hasdrubal de Schone het Iberisch schiereiland op.
228 v. Chr.		De Carthaagse veldheer Amilcar Barkas, sneuveld tijdens de slag bij Helike of de Slag bij Ilice (het huidige Elche).
227 v. Chr.		Hasdrubal el Bello (de Schone) sticht, na zijn huwelijk met een lokale prinses, de stad Qart Hadasht, het huidige Cartagena, met als hoofddoel, controle te houden over de rijkdommen van de Carthaagse zilvermijnen. (Hasdrubal de Schone – Nederlandse naam).
220 v. Chr.		Salmantica (Salamanca) wordt aangevallen door Hannibal Barkas. Salmanica blijkt overigens te zijn geïdentificeerd als de Vaccaeense stad Helmantica.
218 v. Chr.		Romeinse landing in Ampurias. Hannibal belegerd, en veroverd daarna Sagunto, en raakt daarbij zelf gewond.
217 v. Chr.		De vloot van Cneo Scipio verslaat de vloot Hasdrúbal Barkas op de rivier de Ebro.
210 v. Chr.		Hasdrubal, zoon van Giscón, bereikt Lusitania en zet een kamp op bij de monding van de Taag.
206 v. Chr.		Slag bij Ilipadie die verloren wordt door Hannibal, een slag die beslissend was voor de tweede Punische oorlog. Vier jaar later geven de Carthagers zich over aan Rome.
202 v. Chr.		Het beleg van Arse (nu Sagunto) door Hannibal, wat leidde tot de Tweede Punische Oorlog die werd gewonnen door de Romeinen.
300 v. Chr.	Europa	Rond 270 v.Chr. hebben de Romeinen heel Italië onderworpen. Later deze eeuw weren ze Hannibal Barcas af in de Punische Oorlogen. 264 – 241 v. Chr. eerste Punische oorlog. Door politieke hervormingen hebben de Comitia centuriata, de gegoede klassen, niet langer het monopolie op de macht in Rome. De Kelten dringen op naar het westen. De Galaten trekken plunderend door Hellas en Klein-Azië. Als ze uiteindelijk worden verslagen vestigen ze zich in de landstreek die later Galatië wordt genoemd. De Parisii vestigen zich langs de Seine. De stadstaat Pergamon wordt dankzij de rijkdom en kunstzin der Attalidenvorsten een centrum van hellenistische cultuur, en een van de fraaiste steden van de oude wereld, met een rijkdom aan monumentale tempels, fonteinen, gymnasia en andere bouwwerken (onder meer een befaamde bibliotheek).
	Wetenschap	Volgens Aristarchus van Samos is de zon het centrum van het heelal, beweegt de aarde in één jaar om de zon en in één dag om haar eigen as en is de sfeer van de sterrenhemel onbeweeglijk. Zijn heliocentrisch wereldbeeld vindt geen steun bij zijn tijdgenoten. De Koninklijke Bibliotheek van Alexandrië wordt opgericht in de hoofdstad Alexandrië van het Grieks-Egyptische Rijk door koning Ptolemeus II ‘Philadelphus’. De hellenistische wiskundige Euclides schrijft er zijn Elementen van Euclides. Erasistratos van Ceos is een Grieks geneeskundige in Alexandrië. Zijn werk is op verschillende vlakken erg vooruitstrevend: Beschrijving van het hart waarbij hij vooral aandacht heeft voor de hartkleppen, die nog steeds naar hem zijn genoemd. Hij ziet het hart als een pomp voor het bloed. Hij erkent het systeem van de slokdarm en beschrijft de peristaltische beweging van de maag en darmen, Hij erkent het belang van de hersenen als centrum voor het bewustzijn Eratosthenes schat de omtrek van de aarde rond 240 v.Chr. Hij heeft van een plaats in Egypte gehoord waar de Zon bij de zomerzonnewende recht boven staat en bepaalt langs meetkundige weg dat de aarde een omtrek van 250.000 stadia moet hebben.
	Belangrijke personen	Archimedes, Grieks wis- en natuurkundige uit de Hellenistische Oudheid. Hannibal Barkas, Carthaags veldheer en berucht strateeg. Qin Shi Huangdi, eerste keizer van het Chinese Keizerrijk. Publius Cornelius Scipio Africanus maior, Heeft geen enkele veldslag van Hannibal verloren.

2e eeuw v. Chr.

Jaar…..	Gebied of Afbeelding	Gebeurtenissen
Eind 3e eeuw, begin deze eeuw	Iberisch Schiereiland	De Autrigonen sluiten zich aan bij de Berones en ontwikkelden ze zich tot een stammengemeenschap. Maar, in tegenstelling tot de Berones schijnen ze geen deel te hebben genomen aan de Keltiberische oorlogen.
200 v.Chr.		De Romeinse dichter Quintus Ennius gebruikt, voor het eerst, het woord Hispania als naam voor het Iberisch Schiereiland (gebaseerd op de Carthaagse naam). Inmiddels heersen de Romeinen over het grootste deel van Oost- en Zuid-Hispania, langs de Mediterraanse kust.
		De stad Edeta en omliggende nederzettingen van de Edetanos zijn door waarschijnlijk de Carthagers verwoest. De regio Edetania komt onder de heerschappij van de Romeinen.
197 v.Chr.		Bijna alle volkeren van Hispania zijn in opstand gekomen tegen de Romeinse aanwezigheid en haar despotische manieren. Gaius Sempronius Tuditanus en M. Helvius proberen het schiereiland op te delen in twee provincies: Hispania Ulterior en Hispania Citerior (de laatste behoorden tot de Romeinen). De twee provincies zouden gouverneurs krijgen.
195 v.Chr.		Marcus Porcius Cato met zijn consulair leger trekt Hispania binnen om de opstanden neer te slaan.
194 v.Chr.		Lusitania, Gallaecia en Asturië worden opgenomen in de Romeinse provincie Hispania Ulterior. De bewoners van de provincie Citerior komen in opstand tegen de Romeinse overheerser en elimineert de helft van het daar aanwezige Romeinse leger (60.000 man).
193 en 192 v.Chr.		Het bondgenootschap van Vetonen, Vaccaaei en Keltiberiërs wordt door de Romeinse troepen onder bevel van de pretor Marcus Fulvius Nobilior in Toledo verslagen, die in 193 v. Chr. de stad in beslag nam. De Romeinen herbouwen de stad en noemen het Toletum.
180 v.Chr.		Viriathus, een beroemd leider van de Lusitaniërs, wordt geboren in de Herminius Mons.
179 v.Chr.		De praetor Lucius Postumius Albinus boekt een overwinning op de Lusitaniërs.
171 v.Chr.		De provincies Hispania Citerior en Ulterior worden (tijdelijk) verenigd, want vier jaar later 167 v. Chr. worden ze weer gescheiden. ((Waarschijnlijk om een deel van de troepen die in Hispania verbleven te verplaatsen naar de Macedonische oorlog)) .
155 v.Chr.		De Lusitaniërs bereiken Gibraltar. Aldaar werden ze verslagen door praetor Lucius Mummius. Dit was het begin van de Lusitaanse Oorlog. De strijd tussen de Romeinen en Lusitaniërs gaat nog jaren door.
154 v.Chr.		De Lusitaniërs plunderen Baetica (huidig Andalusië). Lusitaniërs plunderen Zuid-Lusitanië (huidige Alentejo en Algarve). De Lusitaniërs migreren richting het zuiden.
152 v.Chr.	Iberisch Schiereiland…………………………..	De Romeinse Republiek heeft moeite genoeg soldaten te rekruteren voor de oorlog in Hispania.
150 v.Chr.		De Lusitaniërs worden verslagen door praetor Servius Sulpicius Galba, nadat hij een valse wapenstilstand georganiseerd had. Ruim 9.000 Lusitaniërs werden vermoord en nog eens 2.000 werden verkocht als slaven in Gallië (huidig Frankrijk).
147 v.Chr.		De Lusitaniërs verliezen meerdere slagen dankzij Caius Vetilius, de gouverneur van Hispania Ulterior. Caius Vetilius belooft de Lusitaniërs grondgebied in het zuiden als ze de Romeinse wetten volgen. Viriathus, iemand die de slachting van Galba had overleefd, waarschuwt de stammen de Romeinen niet te vertrouwen. Viriathus (Viriato) wordt benoemd tot leider van de Lusitaniërs. De Lusitaniërs slagen erin zich tegen de Romeinse aanvallen te verzetten. Vetilius wordt vermoord in een nederlaag opgezet door Viriathus.
146 v.Chr.		Viriathus verslaat de Romeinen onder leiding van Caius Plancius en neemt de stad Segobriqga in. Viriathus verslaat Claudius Urianus, gouverneur van Hispania Citerior.
145 v.Chr.		Viriathus verslaat Caius Nigidius. Met een nieuwe gouverneur in Hispania Citerior boeken de Romeinen enkele kleine militaire overwinningen.
143. v.Chr.		De Romeinen worden verslagen bij Ossuma (in de buurt van huidig Córdoba). Het Romeinse leger wordt verslagen nabij wat tegenwoordig Beja is, in Alentejo.
140 v.Chr.		De nieuwe consul van Hispania Ulterior, wordt door de Lusitaniërs verslagen in Erisane (in Baetica). Na het verlies, verklaart hij Viriathus “Vriend van het Romeinse volk” en erkent hij de soevereine regering van de Lusitaniërs.
139 v.Chr.		Deze actie wordt door de senaat in Rome ongeldig verklaard en de consul wordt opgedragen de rebellerende volken in Hispania te verslaan. In Hispania Ulterior boeken de Romeinen een grote overwinning op Viriathus en hij wordt gedwongen naar de gebieden ten noorden van de Taag te vluchten. De Vettonen en Gallaeciërs worden ook aangevallen. De Romeinse steden Castra Servilia en Caepiana worden gesticht in het grondgebied van de Celtici. Viriathus stuurt afgevaardigden om vrede te maken met de Romeinen. Viriathus wordt verraden en vermoord in zijn slaap door zijn metgezellen, die waren omgekocht door Marcus Pompilius Lenas. Wanneer de verraders in Rome aankomen, laat consul Servilius Cipianus hun executeren, omdat “Rome geen verraders beloont”. De Lusitaanse legers, nu onder leiding van Tautalus proberen de Romeinen tegen te houden maar worden verslagen. Einde van de Lusitaanse oorlog. De Romeinen geven de Lusitaniërs grondgebied in het zuiden (in hedendaags Alentejo).
138 v.Chr.		De eerste Romeinse expeditie diep in hedendaags Portugees grondgebied, onder leiding van consul Decimus Junius Brutus Callaicus. Decimus Junius Brutus zette zijn hoofdkwartier op in de vallei van de Taag en was bondgenoot geworden van Olisipo (huidig Lissabon). Hij versloeg bij elkaar 60.000 Lusitaniërs, Galliërs en Gallaeciërs, waarvoor hij de bijnaam Callaicus kreeg. De stad Olisipo zend legers om mee te vechten met de Romeinen tegen de Keltische stammen in het noordwesten.
138 v.Chr.		De Romeinse stichten Valencia, waarvan Décimo Junio Bruto Galaico consul werd en die het Valentia Edetanorum noemde.
137 v.Chr.		Proconsul Decimus Junius Brutus trekt verder naar het noorden langs de kust en vestigt een fort in de buurt van hedendaags Viseu. De Romeinse legers passeren de Deuro en gaan het gebied van de Gallaeciërs binnen. Het leger passeert de rivier de Lima (Lethe, de rivier van vergeetachtigheid), maar pas nadat Decimus Junius Brutus de rivier alleen was overgestoken om te bewijzen dat hij zijn geheugen niet was verloren.
136 v.Chr.		Romeinse legers onder leiding van proconsul Decimus Junius Brutus bereiken de Miño en weigerden ook deze over te steken uit angst dat dit de Lethe was. Decimus Junius Brutus verovert de stad Talabriga en verslaat zo de Gallaeciërs. Het senaat geeft praetor Decimus Junius Brutus de titel Callaicus voor zijn veroveringen in Gallaecië.
133 v.Chr.		De Keltiberiërs worden verslagen.
132 v.Chr.		Een delegatie Romeinse senators brengt een bezoek aan de nieuwe gebieden op het Iberisch schiereiland om te onderzoeken wat er nodig was om Hispania samen te voegen met het bestaande rijk.
123 v.Chr.		Romeinse verovering van de Balearen vond plaats onder leiding van Quintus Caecilius Metellus Balearicus.
116 v.Chr.	Oude Rome (Rieti)	Marcus Terentius Varro Reatinus (Romeins geleerde en schrijver) wordt geboren. Overlijd in 27 v.Chr. in Rome.
114 v.Chr.	Iberisch Schiereiland	Praetor Gaius Marius wordt heerser over Lusitania en krijgt te maken met kleine opstanden……………………………
113 v.Chr.		De Lusitaniërs blijven zich verzetten tegen de Romeinen en maken gebruik van guerrillatechnieken. Ze worden uiteindelijk verslagen. Het begin van de consolidatie van de Romeinse regering. in Hispania.
110 v.Chr.		Hier beginnen de Romeinen met de romanisering van het schiereiland dat in het midden van de 3e eeuw op zijn hoogte punt sterkst is.
105 v.Chr.		Na de slag bij Arausio plunderen de Germaanse Teutonen en Cimbren heel Noord-Iberië tot in Gallaecia, voor ze wegtrekken en worden verslagen bij Aqua Sextiae en Vercellae. (tot 102 v.Chr.).
2e eeuw v.Chr.	Oude Rome (Italië)	Gaius Aurelius Cotta en Publius Sulpicius Galba Maximus zijn consul in het Imperium Romanum. In Rome wordt de Bacchanalia, ook wel de Bacchische mysteriën of orgiën genoemd, een orgastisch feest ter ere van de cultus van Dionysos ingevoerd. De Galliërs (± 40.000 man) plunderen in Gallia Cisalpina de handelsstad Piacenza en steken de rivier de Po over. De bevolking van Cremona vraagt de Senaat om hulp. Rome stuurt het Romeinse leger onder Aurelius Cotta naar Noord-Italië en verslaat in de slag bij Cremona de Gallische stammen (de Boii en de Insubres).

1ste eeuw v. Chr.

Jaar…..	datums	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
		Iberisch Schiereiland (of indirect daarmee in verband staand)	De Autrigones vormen een federatie van autonome vestingsteden (Civitates) op de bergketens van de bovenloop van de Ebro, beschermd door stevige adobe muren van het “Numantijnse” type.
97 v.Chr.			Generaal Quintus Sertorius dient voor het eerst in Iberië.
96 v.Chr.			Publius Licinius Crassus Dives (vader van Marcus Licinius Crassus Dives), gouverneur van Hispania Ulterior, leidt een expeditie naar het noorden en vindt daar tinmijnen. (tot 94 v.Chr.).
83 v.Chr.			Quintus Sertorius gaat voor de tweede keer naar Iberië, waar hij de partij van Gaius Marius vertegenwoordigde tegen Lucius Cornelius Sulla in de Romeinse burgeroorlogen. Het gehele gebied wat nu Aragón is, is in een burgeroorlog verwikkeld met als doel het overnemen van de macht van Rome waarbij de gouverneur Quinto Sertorio (Romeins rebel, die leiding geeft aan de opstand), Osca (Huesca) tot hoofdstad van het gebied maakt en het van daaruit controleert. In 72 v.Chr. werd hij, tijdens een banket, door een jaloerse officier, Perperna Vento, vermoord.
81 v.Chr.			Algemene Romeinse burgeroorlogen in heel Iberië.
80 v.Chr.			In de slag bij de rivier de Baetis worden Romeinse legers verslagen door rebellen. Quintus Sertorius’ eerste officier, Hirtuleius, verslaat de gouverneur van Hispania Citerior.
79 v.Chr.			De legers van Quintus Sertorius heersen over het grootste gedeelte van Hispania Ulterior en delen van Hispania Citerior. De nieuwe gouverneur van Hispania Ulterior, Quintus Caecilius Metellus Pius probeert de stad Lacobriga (waarschijnlijk Lagos in de Algarve) in te vallen, maar de poging mislukt.
77 v.Chr.			Quintus Sertorius krijgt hulp van generaal Marcus Perperna Vento uit Rome. Quintus Sertorius verslaat generaals Gnaeus Pompeius Magnus en Quintus Caecilius Metellus Pius in de slag bij Saguntum. Gedurende deze periode bouwt Quintus Sertorius een sterke relatie op met de lokale inheemse bevolking. Quintus Sertorius sticht een Romeinse school voor de kinderen van de bondgenoten in Lusitanië.
76 v.Chr.			Quintus Sertorius verslaat Gnaeus Pompeius Magnus in de buurt van de Pyreneeën. In Baetica verslaat Quintus Caecilius Metellus Pius, Hirtuleius, die gedwongen vlucht.
75 v.Chr.			Quintus Caecilius Metellus Pius verslaat Hirtuleius opnieuw en verenigt zijn leger met dat van Gnaeus Pompeius Magnus. In de slag bij Sucro verslaan Quintus Caecilius Metellus Pius, Gnaeus Pompeius Magnus en Lucius Afranius Quintus Sertorius.
73 v.Chr.			Quintus Sertorius verliest de hele regio Keltiberië (Noord-Centraal-Iberië).
72 v.Chr.			Quintus Sertorius wordt vermoord tijdens een banket. Marcus Perperna Vento krijgt de macht over het leger van Quintus Sertorius, maar wordt al snel verslagen door Gnaeus Pompeius Magnus. Hiermee komt er een eind aan de Sertoriaanse Oorlog. De regio’s ten noorden van de Taag zijn nog steeds niet in handen van de Romeinse Republiek.
69 v.Chr.			Julius Caesar wordt op 30-jarige leeftijd verkozen tot Quaestor door de Volksvergadering, een voorwaarde van de Romeinse Cursus honorum, nadat hij een quaestorschap toegewezen had gekregen in Lusitania (het onderdeel van Hispania Ulterior, waar Antistius Vetus toen gouverneur was).
64 of 63 v.Chr.		Koninkrijk Pontus (Amaseia, Pontus)	Strabo (Grieks historicus, geograaf en filosoof) wordt geboren en sterft in het jaar ca. 24
62 v.Chr.		Iberisch Schiereiland (of indirect daarmee in verband staand)	Troepen van Julius Caesar arriveren in (A Coruña) wat zijn Brigantium noemde.
61 v.Chr.			Julius Caesar wordt aangewezen als propraetor (gouverneur) van Hispania Ulterior. Julius Caesar valt de Lusitaanse gebieden tussen de Taag en de Douro aan vanuit zijn hoofdkwartier in Scallabis (tegenwoordig Santarém). Julius Caesar voert persoonlijk een belangrijke zee-expeditie aan naar de kust van Gallaecia.
60 v. Chr.			Julius Caesar boekt grote overwinningen op de Gallaeciërs en Lusitaniërs.
59 v.Chr.			Julius Caesar, Marcus Licinius Crassus Dives en Gnaeus Pompeius Magnus stellen een overeenkomst op waarin ze het Eerste Triumviraat oprichten.
56 v.Chr.			De overeenkomst voor het eerste triumviraat wordt vernieuwd.
53 v.Chr.			Marcus Licinius Crassus Dives sterft de Parthen. Gnaeus Pompeius Magnus ontvangt Hispania als een proconsulaire provincie. Gnaeus Pompeius Magnus draagt de heerschappij over de twee provincies Hispania Citerior en Hispania Ulterior aan de twee luitenants Marcus Terentius Varro en Marcus Petreius, respectievelijk. Marcus Petreius voert twee Romeinse legioenen aan in Lusitanië op de grensgebieden van de Romeinen met de Vettonen en de Lusitaniërs.
50 v.Chr.			Er heerst openlijke vijandigheid tussen Julius Caesar en Gnaeus Pompeius Magnus. Caesar steunde de Populares en Magnus de Optimaten in hun strijd om de macht. De Senaat vraagt Julius Caesar zijn troepen op te geven, maar hij weigert.
49 v.Chr.			Julius Caesar gaat naar Hispania en verslaat de legaten van Gnaeus Pompeius Magnus. Hij stelt Gaius Cassius Longinus aan als legaat. De Romeinen krijgen te maken met steeds meer opstand onder de lokale bevolking…………………………………………………………………..
	1 jan.		Het Senaat ontvangt een voorstel van Julius Caesar waarin hij voorstelt dat hij en Gnaeus Pompeius Magnus tegelijkertijd hun strijd opgeven. Het Senaat wijst het vredesvoorstel van Julius Caesar af en verklaart hem tot Publieke Vijand.
	10 jan.		Julius Caesar steekt de Rubicon over en zegt daarbij de beroemde zin Alea iacta est (“De teerling is geworpen”). Dit is het begin van de Romeinse Burgeroorlogen.
48 v.Chr.			Julius Caesar wordt verkozen tot dictator, voor een periode van 10 jaar, met de opdracht de Republiek te herstellen. Gaius Cassius Longinus, Caesar’s legaat in Hispania, voert een expeditie tegen de stad Medobrega en andere regio’s in Noord-Lusitanië aan. Hij installeert legers die te maken krijgen met veel lokale weerstand.
	29 sept.		Gnaeus Pompeius Magnus wordt vermoord.
46 v.Chr.			Julius Caesar trekt naar Noord-Afrika, waar hij de overblijfselen van de Optimaten van Pompeius verslaat. Julius Caesar wordt opnieuw tot Dictator benoemd en installeert de Juliaanse kalender. Pompeius’ zoons en Titus Labienus, die tweede officier was geweest in de Gallische Oorlog, vluchten naar Hispania, waar ze zich tegen Caesar’s overheersing over de Romeinse wereld bleven verzetten.
	nov.		Julius Caesar komt in Hispania aan met acht legioenen en 8.000 soldaten van de cavalerie. Omdat zijn aanval onverwachts was, had hij het voordeel tegen zijn vijand.
			Gaius Octavianus en Marcus Vipsanius Agrippa voegen zich bij Julius Caesar in Hispania, waar de burgeroorlogen bleven voortduren.
45 v.Chr.			In de slag bij Munda, in Zuid-Hispania, verslaat Julius Caesar, in zijn laatste zege, de troepen van Titus Labiels en Gnaeus Pompeius. Sextus Pompeius vertrekt uit zijn garnizoen in Corduba (in Baetica) en trekt door Hispania Ulterior terwijl hij zich blijft verzetten tegen de door Julius Caesar aangewezen gouverneur. Hij vlucht uiteindelijk naar Sicilië. Einde van de Romeinse burgeroorlogen. Voor hij terugkeert naar Rome, draagt Caesar zijn gouverneurs op vrede te stichten in Hispania en de lokale stammen te straffen voor hun ontrouw. Opnieuw groeit de weerstand en de Romeinen blijven de volgende jaren last houden van opstanden. Julius Caesar adopteert Gaius Octavianus, hij krijgt de naam Gaius Julius Caesar Octavianus. Julius Caesar keert terug naar Rome als winnaar en krijgt de titels Pater Patriae en Dictator (3e keer) door het Senaat. Gnaeus Pompeius Magnus wordt op verzoek van Julius Caesar door het Senaat tot god verklaard.
44 v.Chr.	febr.		Julius Caesar weigert het diadeem, aangeboden door Marcus Antonius, waarmee hij aangeeft niet de koning van Rome te willen worden.
	15 mrt.		Ides van Maart: Julius Caesar, dictator van Rome, wordt vermoord door drie Romeinse senators. Begin van het einde van de Romeinse Republiek en de stichting van het Romeinse Rijk.
			Julius Caesar wordt tot god verklaard (Divus Julius).
39 v.Chr.			Romeinse gouverneurs vieren in Rome hun overwinningen op de opstandige lokale stammen en naties. (tot 29 v.Chr.).
29 v. Chr.			De Romeinen stichten Legio VI Vitrix, het Latere León.
28 v.Chr.			Onder leiding van Augustus heerst er vrede in het Romeinse Hispania (tot 24 v.Chr.) De Romeinse steden Asturica Augusta (Astorga) en Bracara Augusta (Braga) in het noorden en Emerita Augusta (Mérida) in het zuiden worden gesticht. (tot 24 v.Chr.).
27 v.Chr.			Romeinse generaal en politicus Marcus Vipsanius Agrippa verdeelt Hispania in drie delen: Lusitania, Baetica en Tarraconensis. Imperator Augustus keert terug naar Hispania en creëert een nieuwe administratieve verdeling, waarbij de provincie Hispania Ulterior Lusitania ontstaat. De hoofdstad werd Emerita Augusta (huidig Mérida). Eerst hoorden de gebieden van Asturië en Gallaecia bij Lusitania, maar deze werden later bij de Provincia Tarraconensis gevoegd..
	16 jan.		Gaius Julius Caesar Octavianus wordt Imperator van het Romeinse Rijk onder de naam Caesar Augustus. Hiermee komt er een eind aan de Romeinse Republieken wordt het Romeinse Rijk gesticht.
26 v.Chr. – 19 v.Chr.			Cantabrische oorlogen
26 v.Chr. – 22 v.Chr.			Eerste legaat van Lusitania, Publius Carisius
26 v. Chr.			Een Romeins expeditieleger onder leiding van Caius Antistio Veto komt aan in wat later Gallaecia zou worden om het noordwesten van het schiereiland te controleren.
26 v.Chr.			Portus Victorae Iuliorigensum wordt, gesticht. Dit zal later uitgroeien tot het huidige Santander.
25 v.Chr.			Lugo begon als een Romeins kamp onder het bevel van Caius Antistio Veto, waarschijnlijk op de plaats van een oude castro, in een campagne met als doel het noordwesten van het schiereiland te annexeren aan het Romeinse Rijk ten tijde van Augustus, rond 25 v. Chr. Het was Paul Fabius Maximus die Lucus Augusti, in naam van de keizer op dit militaire kamp stichtte.
23 v.Chr.			Keizer Augustus richt het Principaat op en hiermee begint de Pax Romana.
19 v.Chr.			Na de Cantabrische oorlogen is het Iberisch schiereiland is geheel onderworpen aan de Romeinen. Deze verdelen het schiereiland in drie provincies: Bética,Tarraconenese en Lusitania.
tussen 15 v.Chr. en 10 v.Chr.			De Romeinen vestigen zich definitief in (Barcelona) dat zij omdoopte tot COLONIA IVLIA AVGVSTA FAVENTIA PATERNA BARCINO.
100 v. Chr.	Italië	Saturninus en zijn aanhangers verschansen zich in het Capitool, maar worden door watergebrek gedwongen zich over te geven. Daarna wordt hij opgesloten in het Senaatsgebouw en door tegenstanders van de Senaat met dakpannen gestenigd. Einde van de Tweede Slavenoorlog, de Romeinen verslaan op Sicilië de opstandige slaven onder hun “koning” Tryphon.
	Belangrijke personen	Antipater (* ~100 v.Chr. – † ~43 v.Chr.), gouverneur van Idumea en vader van Herodes de Grote Cornelius Nepos (* ~100 v.Chr. – † ~25 v.Chr.), Romeins historicus en schrijver 13 juli – Gaius Julius Caesar (* ~100 v.Chr. – † ~44 v.Chr.), Romeins politiek-militair genie en dictator Gaius Octavius (* ~100 v.Chr. – † ~59 v.Chr.), Romeins staatsman en vader van Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus) Titus Labienus (* ~100 v.Chr. – † ~45 v.Chr.), Romeins tribunus en onderbevelhebber van Julius Caesar.
	Europa	De Gallische stammen in West-Europa zijn voortdurend in strijd om het bezit van grondgebied in Gallië. De Kelten van Belgae migreren naar Engeland, voor de handel maakt men gebruik van munten en wordt het wiel toepepast voor het vervaardigen van potten in aardewerk. De Kelten bouwen op de noordkust van Schotland de brochs, deze versterkte burchten dienen voor bescherming tegen plunderende stammen. De Basken verzetten zich met succes tegen de inname door de Romeinen.
53 – 52 v. Chr.		De Gallische koning Vercingetorix (ca. 82 – 46 v.Chr.) uit Auvergne staat aan het hoofd van de Gallische Opstand tegen de Romeinen in 53 – 52 v.Chr.
58 v. Chr.		Julius Caesar voert campagne tegen de Suebische koning Ariovisto (die volgens Tacitus door de Semnonen en de Longobarden gesteund wordt).

Voor de meer algemene geschiedenis van de eeuwen na Christus, verwijzen we naar het hoofstuk “Snel door de eeuwen” waar alle eeuwen op een rij in het kort omschreven worden. Hier op deze pagina spitsen we ons verder toe op de geschiedenis van Spanje.

1ste eeuw n. Chr.

Jaar…..	Datum	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
		Iberisch Schiereiland	Malakka krijgt , volgens het Latijnse recht, de status van municipio (gemeente).
			Romeinen stichtten de stad Amaya, dat de hoofdstad van Cantabri (het latere Cantabria) werd.
21			Keltische burgeroorlog, geleid door Eduen Julius Sacrovir.
23 of 24		Novum Comum (Como)	Plinius de Oudere (Romeins, militair, letterkundige en amateur-wetenschapper) wordt geboren. Leeft tot 25 augustus 79.
69		Iberisch Schiereiland	Vespasianus, stelt na de stabilisering van de Romeinse veroveringen de bestuurlijke afdeling van Asturias vast.
75			Vespasianus, geeft opdracht aan het Legio VII Gemina zich te vestigen in León, op het voormalige kamp van het Legio VI Victrix. Het blijft daar als permanent garnizoen tot aan het begin van de 5e eeuw.
87		Oude Rome, Ptolemais Hermiou (Egypte)	geboorte van Claudio Ptolemaeus, een Grieks astroloog, astronoom, geograaf, wiskundige en muziektheoreticus. Hij overleed in 150 in Alexandrië.

2e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Datum	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
		Rome	Dit is (tot op heden) een vrij donkere eeuw, waarover weinig bekend is.
193			De Romeinse keizers Pertinax en Didius Julianus worden vermoord.
193 tot 197			Romeinse burgeroorlog (Vijfkeizerjaar).
193			Septimius Severus wordt verkozen als Keizer van het Romeinse Rijk (tot het jaar 211).
197		Iberisch schiereiland	Keizer Septimius Severus onderdrukte de notabelen van de steden, met name Augusta Emerita, die zich tussen 193 en 197 aanhanger hadden verklaard van zijn rivaal Clodius Albinus.

3e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Datum	Gebieden en andere zaken	Gebeurtenissen
211		De Romeinen en het Iberisch Schiereiland	Keizer Caracalla, maakt een nieuwe administratieve indeling die maar kort zou duren. Hij verdeelt Hispania Citerior in twee delen en creëert zo de nieuwe provincies Hispania Nova Citerior en Asturiae-Calleciae.
	4 febr.		Broers Caracalla en Geta worden samen keizer.
	dec.		Caracalla vermoordt zijn broer Geta en wordt alleen keizer.
217	8 apr.		Macrinus en Diadumenianus worden samen keizer.
218	8 jun.		Elagabalus wordt Romeins keizer.
222	11 mrt.		Severus Alexander wordt Romeins keizer.
235			De Romeinse crisis van de derde eeuw, die duurde van 235 tot 284 zorgt voor grote verwarring over wie het recht heeft om keizer te zijn.
238			De provincie Tarraconensis, of Hispania Citerior, wordt heringesteld. Asturias en Gallaecia maken er opnieuw onderdeel van uit.
253 tot 260			Publius Licinius Valerianus, bekend als Valerianus I was de Romeinse keizer.
253 tot 268			Publius Licinius Egnatius Gallienus (218 – september 268) was van 253 tot 268 Romeins keizer, tot diens overlijden in 260 samen met zijn vader Valerianus I en gedurende een korte periode in het jaar 260 samen met zijn tweede zoon Saloninus.
Sept. 268 tot Jan. 270			Marcus Aurelius Valerius Claudius (Claudius II)(10 mei 213/214 – januari 270) was keizer van Rome van september 268 tot januari 270.
270			Lucius Domitius Aurelianus (9 september 214/215 – september/oktober 275), kortweg Aurelianus genoemd, was een Romeins keizer van 270 tot september/oktober 275 en de tweede in een rij van verscheidene succesvolle “soldatenkeizers” die het Romeinse Rijk hielpen zijn macht te herwinnen aan het eind van de 3e en het begin van de 4e eeuw n.Chr. Hij was een succesvol generaal en het was voor een groot deel aan hem te danken dat het rijk niet verder in elkaar zakte.
270			Lucius Domitius Aurelianus (9 september 214/215 – september/oktober 275), kortweg Aurelianus genoemd, was een Romeins keizer van 270 tot september/oktober 275 en de tweede in een rij van verscheidene succesvolle “soldatenkeizers” die het Romeinse Rijk hielpen zijn macht te herwinnen aan het eind van de 3e en het begin van de 4e eeuw n.Chr. Hij was een succesvol generaal en het was voor een groot deel aan hem te danken dat het rijk niet verder in elkaar zakte.
276	aug.		Marcus Aurelius Probus (232? – herfst 282) was een Romeins keizer van augustus 276 tot de herfst van 282.
284	20 nov.		Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (geboren als Diocles) (ca. 22 december 244 – 3 december 311) was Romeins keizer van 20 november 284 tot 1 mei 305. Hij was een belangrijke keizer die vooral bekend geworden is vanwege zijn bijzondere organisatorische talenten.
286	21 jul.		Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius (ca. 250 – juli 310) was een Romeins keizer van 21 juli 286 tot 1 mei 305. Hij was mede keizer samen met Diocletianus.
293			Gaius Flavius Valerius Constantius (31 maart 250? – Eboracum (nu: York), 25 juli 306), bekend als keizer Constantius I Chlorus, was van 293 tot 305 Caesar van de westelijke provincies van het Romeinse rijk. Op 1 mei 305 werd hij bevorderd tot Augustus. Hij werd Chlorus (de Bleke, bleekneus) genoemd door Byzantijnse historici. Hij was de vader van Constantijn de Grote, de grondlegger van het Christendom als staatsgodsdienst binnen het Romeinse Rijk. Net als veel legeraanvoerders en keizers van zijn tijd was Constantius afkomstig uit de Balkanprovincies binnen het Romeinse rijk (in zijn geval Illyria). Constantius was instrumenteel in het opnieuw vestigen van de Romeinse macht in het huidige zuiden van Nederland en België.
300			Braga wordt een bisdom.

4e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Datum	Gebeurtenissen
		Keizer Diocletianus geeft bevel tot de vervolging van christenen.
305		Diocletianus en Maximianus worden afgezet. Constantius en Galerius worden Augusti. Maximinus wordt benoemd tot Caesar in het oosten en Severus in het westen. Het Romeinse Rijk wordt opgedeeld.
318		Arius wordt verbannen.
325		Het Eerste Concilie van Nicea vindt plaats.
366		Damasus, zoon van Antonius en Laurentia, geboren in het Conventus Bracarensisvan Gallaecia (in de buurt van de hedendaagse stad Guimarães), wordt benoemd tot Paus onder de naam Damasus I. (tot 383).
388………………		Paternus wordt bisschop van het bisdom van Braga.
eind van deze eeuw		Het Romeinse Rijk op het Iberisch schiereiland wordt door de Germaanse invasies omvergeworpen.

5e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Datum	Gebeurtenissen
409		Invasie in het noordwesten van het Iberisch Schiereiland (het Romeinse Gallaecia) door de Germaanse Sueben (Quaden en Marcomannen) onder bevel van koning Hermeric en vergezeld door de Buri. Het koninkrijk van de Sueben werd uiteindelijk erkend (Foedus) door de Roeminen. Het was het eerste koninkrijk dat zich losmaakte van het Romeinse Rijk waar munten werden gedrukt. Invasie van het Iberisch Schiereiland door de Germaanse Vandalen (Silingen en Asdingen) en de Samartaanse Alanen.
410		Rome wordt geplunderd door de Visigoten onder bevel van koning Alarik I.
411		De Alanen veroveren Toletum (het latere Toledo). In een verdrag met de West-Romeinse keizer Flavius Augustus Honorius wordt Lusitania toegekend aan de Alanen, Gallaecia aan de Sueben en Asdingen en Baetica aan de Silingen.
415		Baquiarius, priester van Braga, schrijft zijn werk De fide, waarin hij schrijft over de ketterij van het priscillianisme. Begin van de invasie van het Iberisch Schiereiland door de Germaanse Visigotenonder leiding van koning Theodorid. Ze bereiken Aquitanië, op verzoek van de Romeinen.
417		Balconius wordt bisschop van Braga.
418		De Alanen worden door de verslagen door de Visigoten.
419		De Asdingse Vandalen vallen de Sueben aan. Zij verzetten zich met hulp van de Romeinen.
426		Koning Addac van de Alanen komt om in een slag tegen de Visigoten, hierna sluiten de meeste Alanen zich aan bij de Vandaalse koning Gunderik. Deze werd daardoor Rex Vandalorum et Alanorum (koning van zowel de Vandalen als Alanen).
427		Hydatius wordt ingewijd als bisschop van Aquae Flaviae (hedendaags Chaves). Hydatids schreef een kroniek over zijn eigen leven, waardoor historici veel konden leren over Hispania in de 5e eeuw na Christus. De Vandalen veroveren het eiland Menorca.
428		De Alanen verslaan de Sueben en de Romeinen in de slag bij Mérida.
429		De Vandalen en de Alanen verplaatsen zich naar Noord-Afrika, waar ze een nieuw koninkrijk stichten. De Buristam verdwijnt in het koninkrijk van de Sueben.
438		Hermeric, de eerste koning van de Sueben van Gallaecia, ondertekent het vredesverdrag met de bevolking van Galaicos en doet afstand van de troon. Rechila volgt hem op.
448		Rechila, sterft en laat het rijk na aan zijn zoon Rechiar die zijn christelijke geloof oplegt aan de Sueben.
451		Thorismund wordt koning van de Visigoten.
453		Theodorik II wordt koning van de Visigoten.
454		De Ibero-Romeinse bevolking vragen om hulp van koning Theodorik II tegen aanvallen van de Sueben.
455		De bisschop van Rome krijgt de macht over het Westerse christendom wanneer hij zichzelf tot paus benoemt, onder de naam Leo I.
456		Koning Theodorik II van de Visigoten verslaat de Sueben in de slag bij Orbigo en plundert hun hoofdstad Braga. Rechiar, koning van de Sueben wordt geëxecuteerd en er melden zich enkele kandidaten voor de troon, verdeeld over twee facties: één groep die Framta volgt en één groep die Aioulf volgt. Er wordt een grens getrokken bij de Miño, waarschijnlijk dankzij twee stammen, de Quadi en de Marcomanni, die samen het land van de Sueben vormden.
457		Maldras wordt koning van alle Sueben.
459		Na de dood van koning Maldras van de Sueben, ontstaat er een nieuwe scheiding tussen Frumar en Remismund.
461		Slag bij Cartagena, waarbij de vloot van het Romeinse Westelijke en het Oostelijke rijk, met inbegrip van dat van de Visigoten, door de Vandalen van Genseric wordt vernietigd.
462		Hydatius, bisschop van Aquae Flaviae (hedendaags Chaves) wordt gevangengenomen door de Visigoten.
463		Remismund verenigt de Sueben en wordt koning.
466		Eurik wordt koning van de Visigoten.
468		De Romeinse stad Conímbriga, in de buurt van het hedendaagse Coimbra, wordt geplunderd door de Sueben. Lusidius, Romeins gouverneur van Lissabon, geeft de stad over aan de Sueben.
469		Theodemund wordt koning van de Sueben.
470		Hydatius, bisschop van Aquae Flaviae, sterft. Koning Eurik van de Visigoten verovert Zuid-Gallaecia en Lusitania tot aan de Sueben.
475		Koning Eurik (die de verschillende groepen Visigoten verenigde) dwingt de Romeinse regering het Visigotische koninkrijk volledige onafhankelijkheid te gunnen. Ten tijde van zijn dood, waren de Visigoten de sterkste staat die het West-Romeinse Rijk opvolgde.
476	4 september	Romulus Augustus, de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk, wordt afgezet wanneer het opperhoofd van de Germaanse Heruli, Odoacer, zichzelf tot koning van Italië uitroept. Deze datum wordt gezien als de dag van de val van het West-Romeinse Rijk, alsmede het einde van de Oudheid en het begin van de Middeleeuwen.
484		Alarik II wordt koning van de Visigoten.

6e Eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
501	Iberisch Schiereiland	Raad (Oecumenische Synode) van Braga.
507		In de slag bij Vouillé verslaan de Franken de Visigoten en krijgen de macht over Aquitanië. Koning Alarik II, die heel Hispania had veroverd, kwam om in de strijd. De Visigoten trokken zich tijdelijk terug naar Narbonne, maar niet veel later werd Alarik’s zoon, Amalarik, kind-koning en trokken de Visigoten zich terug over de Pyreneeën naar het Iberisch Schiereiland. Gesalec wordt koning van de Visigoten.
511		De Visigoten en de Ostrogoten worden herenigd dankzij Theodorik de Grote, die in Ravenna gezeteld was en als regent werkte voor Amalarik. Het centrum van de Visigotische macht verplaatste zich eerst naar Barcelona en daarna naar Toledo. (tot 526).
526		Alamaric wordt koning van de Visigoten.
527		Raad (Oecumenische Synode) van Toledo.
531		Theudis wordt koning van de Visigoten.
537		Profuturus wordt bisschop van Braga.
548		Theudigisel wordt koning van de Visigoten.
549		Agila I wordt koning van de Visigoten.
550		Chararik wordt koning van de Sueben. Sint Martinus van Braga, geboren in Pannonia arriveert in Gallaecia (gebied van de Sueben). Hij was de belangrijkste Iberische geschoolde van zijn tijd. Hij kreeg de kerk van Dume, waar hij een klooster bouwde.
554		Athanagild wordt koning van de Visigoten.
558		Sint Martinus van Braga wordt bisschop van Dume.
559		Theodemar wordt koning van de Sueben.
561		Raad (Oecumenische Synode) van Braga.
562		Sint Martinus van Braga wordt bisschop van Braga.
567		Liuva I wordt koning van de Visigoten.
568		Leovigild wordt koning van de Visigoten.
569		Raad (Oecumenische Synode) van Lugo.
570		Miro wordt koning van de Sueben. Koning Leovigild van de Visigoten begint militaire acties met het doel om heel Hispania te veroveren.
572		Raad (Oecumenische Synode) van Braga.
583		Euborik wordt koning van de Sueben.
584		Andeca wordt koning van de Sueben. De Visigotische koning Leovigildo valt het koninkrijk van de Sueben binnen en verovert het.
585		Andeca, de laatste koning van de Sueben, geeft zich pas een jaar later over aan koning Leovigild. Na zijn overgave verdwijnt deze tak van de Sueben in het Visigotische koninkrijk.
586		Reccared wordt koning van de Visigoten.
587		Reccared maakt een einde aan de kwestie rondom Arianisme, nadat hij bekeerd was tot het Katholicisme. Hij pleit voor een religieuze eenheid in heel Hispania.
589		Pantardus wordt bisschop van Braga.

7e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
601	Iberisch Schiereiland	Liuva II wordt koning van de Visigoten.
604		Witteric wordt koning van de Visigoten.
610		Gundemar wordt koning van de Visigoten.
612		Sisebut wordt koning van de Visigoten.
621		Swinthila wordt koning van de Visigoten.
624		De Visigoten veroveren de laatste grondgebieden van de Byzantijnen en het Baskenland en bezitten zo het gehele Iberische Schiereiland.
631		Swinthila wordt koning van de Visigoten.
633		Julianus wordt bisschop van Braga.
636		Chintila wordt koning van de Visigoten.
640		Tulga wordt koning van de Visigoten.
641		Chindasuinth wordt koning van de Visigoten.
649		Reccasuinth wordt koning van de Visigoten.
653		Potamius wordt bisschop van Braga.
656		Fructuosus van Braga wordt bisschop van Braga.
663		Raad (Oecumenische Synode) van Braga.
672		Wamba wordt koning van de Visigoten.
675		Leodegisius wordt bisschop van Braga. Raad (Oecumenische Synode) van Braga.
680		Erwig wordt koning van de Visigoten.
681		Liuva wordt bisschop van Braga.
688		Faustinus wordt bisschop van Braga.
693		Félix wordt bisschop van Braga. Hij was de laatste bisschop van Braga tot 1070, vanwege de Moorse invasie. Zijn opvolgers zaten niet in Braga, maar in Lugo (Galicia).

8ste eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
701	Iberisch Schiereiland	Wittiza wordt koning van de Visigoten.
710		Roderik wordt koning van de Visigoten.
711		Islamitische Omajjaden (Moren: vooral Berbers met enkele Arabieren) trouw aan de emir van Damascus en onder leiding van de Berber Tariq ibn-Ziyad vallen het Iberisch Schiereiland binnen en veroveren het uiteindelijk, met uitzondering van het noordelijkste deel, Asturië. De Visigotische koning Roderik sterft in de strijd – De opstand tegen de Moren (Reconquista) begint in dit gebied op te komen.
713		Musa ibn Nusayr, leider van Noord-Afrika, verovert Medina-Sidonia, Sevilla en Mértola.
713		Niebla (in het huidige provincie Huelva) werd bezet door de Moslims en het werd een van hun kuras of coras.
715		Abd al-Aziz krijgt de macht en vestigt de hoofdstad in Sevilla, waar hij trouwt met Egilona, de weduwe van de Visigotische koning Roderik. De kalief van de Omajjaden, Sulayman ibn Abd al-Malik, laat Abd el-Aziz vermoorden en verbant Musa ibn Nusayr naar het dorp in Jemen waar hij vandaan kwam.
716		Lissabon wordt veroverd door de Moren.
717		Córdoba wordt de hoofdstad van de islamitische bezittingen in Al-Andalus.
718		Pelayo sticht het koninkrijk Asturië. Dit wordt beschouwd als beginpunt van de Reconquista.
722		Een sterk Moors leger wordt opgedragen Asturië te veroveren. Ze worden echter verslagen door Pelayo in de slag bij Covadonga. Dit wordt tegenwoordig beschouwt als de eerste belangrijke christelijke overwinning in de Reconquista.
737		Koning Pelayo van Asturië sterft.
761		Twee religieuze mannen, Fromestano en zijn oom Máximo besloten in 761, op een paar kilometer van de Romeinse nederzetting Lucus Asturum, een kerk te stichten ter ere van Sint Vincent aan de oevers van de Romeinse weg die León – Pajares Lugo de Llanera met elkaar verbond. Hiermee was het begin gemaakt van de stad Oviedo, de latere hoofdstad van Asturias.
797		In Toledo (Tulaytula, in het Arabisch) komt Mozarabische bevolking in opstand tegen het bewind van Alhakén I (emir van Córdoba).

9e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch schiereiland
811		In Toledo (Tulaytula, in het Arabisch) komt Mozarabische bevolking in opstand tegen het bewind van de emir van Córdoba.


829		In Toledo (Tulaytula, in het Arabisch) komt Mozarabische bevolking in opstand tegen het bewind van de emir van Córdoba.

844		Slag bij Clavijo (mythische/legendarisch veldslag)

10e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
903	Iberisch schiereiland	Moslims vestigen zich definitief op het eiland Menorca (Kalifaat van Córdoba)



932, juli		Abd al-Rahman III slaat na een beleg van twee jaar de inheemse opstand van de stad Toledo neer en bracht haar onder de heerschappij van het Kalifaat van Córdoba.

11e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch schiereiland














1085, 6 mei		De Taifa van Toledo geeft zich over aan Alfonso VI de León, die op 25 mei Toledo binnentrekt

12e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch schiereiland
1107		Sigurd I was ook de eerste Europese koning die op kruistocht ging. Hij vertrok uit Noorwegen in 1107 en vocht tegen de Moslims in Spanje, Lissabon, de Balearen en Palestina.

1118		Alfonso VII de León consolideerd de Fueros van Toledo (toegekend door Alfonso VI de León) in het Fuero de 1118.



1162		Fernando II de León veroverd Toledo op de Castilianen, en benoemde Fernando Rodríguez de Castro tot gouverneur van de stad. Het duurde slechts tot 1166 want toen herstelde de Castilianen het evenwicht.

1194		Het Monasterio de Piedra, provincie Zaragosa. Voorheen een verdedigingsfort van de Moren werd door Alfonso II veroverd. Daarna schonk hij het aan de Cisterciënzer Orde die het in 23 jaar tijd ombouwde tot een klooster (barok /gotisch) (Piedra is de naam van de rivier die door het parque de Piedra stroomt.(veel mooie watervallen))

13e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch schiereiland




1229		Jaime I ‘el Conquistador’ veroverd Mallorca en deporteert de Islamitische bevolking.
1229		Alfonso IX neemt Cáceres in.
1230		Alfonso IX neemt Badajoz in.
1230		Het koninkrijk León en het koninkrijk Castilla gaan samen in één koninkrijk van Castilla y León
1232		Jaime I ‘el Conquistador’ veroverd Menorca en deporteert de Islamitische bevolking.
1233, 25 januario		Renán Ruiz heroverd de stad Trujillo op de Almohades.
1235		Jaime I ‘el Conquistador’ bezet kasteel van Ibiza en deporteert de Islamitische bevolking zowel van Ibiza als Formentera.
1243 rond 2 april		Het Verdrag van Alcaraz, een overeenkomst die in Alcaraz werd ondertekend tussen de Prins Alfonso de Castilla – de latere Alfonso X – als vertegenwoordiger van Koning Fernando III el Santo namens de Kroon van Castilla en verscheidene vertegenwoordigers van islamitische adellijke geslachten van het Murciaanse emiraat.
1242 of ’44		Pelayo Pérez Correa (Meester in de Orde van Santiago) veroverd Chincilla
1244		Prins Alfonso de Castilla veroverd Mula
1244		Het Verdrag van Almizra is een vredesverdrag dat op 26 maart 1244 werd ondertekend door de Kroon van Aragón en de Kroon van Castilla en waarin de grenzen van het Koninkrijk Valencia werden vastgelegd. Het werd overeengekomen tussen Jaime I de Aragon en de Prins Alfonso de Castilla, later zijn schoonzoon en toekomstige koning Alfonso X el Sabio.
1245		Prins Alfonso de Castilla veroverd Cartagena



1250		Castilla besluit het bisdom Cartagena te stichten.


1262		Alfonso X ‘el Sabo’ neemt de steden Niebla en Huelva in. Dit gebied was belangrijk als grensgebied met Portugal, het diende als controlegebied op de expansionistische politiek van dit land en een groot deel van die grens werd de Banda Gallega genoemd.

1264		opstand van de Murciaanse Moslims, door schendingen van het verdrag van Alcaraz (?veroorzaakt door Alfonso X).
1265, 1266		Jaime I de Aragón en zijn zoon Pedro (de latere Pedro III de Aragón) slaan de opstand van de Murciaanse Moslims neer. Volgens de bepalingen van het Verdrag van Almizra moest het koninkrijk echter aan Castilla (Alfonso X el Sabio) worden teruggegeven



1287		Op 17 januari 1287, veroverd Alfonso III de Aragón definitief het eiland Menorca (Feestdag ven de heilige Antonius en Menorca dag)

14e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
1339	Islas Canarias	Het eiland Lanzarote wordt voor het eerst geregistreerd, de naam voor het eiland, gegeven door de Italiaans-Majoraanse cartograaf Angelino Dulcert, was Insula de Lanzarotus Marocelus, naar de Genuese zeevaarder Lancelotto Malocello, waarvan de moderne naam is afgeleid. In de inheemse taal van de Guanchen heette het eiland Tyterogaka of Tytheroygaka, wat “een okereiland” kan betekenen (verwijzend naar de overheersende kleur van het eiland).
	Islas Canarias
1304, 8 augustus	Iberisch schiereiland	Het verdrag van Torrellas was een overeenkomst tussen de vertegenwoordigers van de Kroon van Castilla, de Kroon van Aragón en het Koninkrijk Portugal, over de grenzen van het Koninkrijk Murcia en de aanspraken op de Castiliaans-Leonese troon door Alfonso de la Cerda, kleinzoon van Alfonso X el Sabio.
1305, 19 mei		Het Verdrag van Elche was een overeenkomst die werd ondertekend door de vertegenwoordigers van koning Fernando IV de Castillaë en koning Jaime II de Aragón. In deze overeenkomst werd de verdeling van het koninkrijk Murcia, waarvan het grondgebied was verdeeld tussen de kronen van Aragón en Castilla, die was overeengekomen in het Arbitraal vonnis van Torrellas, uitgesproken in 1304, definitief vastgesteld.



1324		Huéscar, Orce en Galera (Murciaanse steden) vallen in de handen van het koninkrijk Granada.


1336		De romaanse kapel van Sa Tanca Vella, in San Francisco Javier (Formentera) wordt gebouwd.


1348		Pestepidemie in het koninkrijk Murcia, waarvan de troepen van Granada gebruik maakten om de vallei van Guadalentín te plunderen.




1369		Enrique II de Castilla schenkt het graafschap Niebla aan Juan Alfonso Pérez de Guzmán, de 4e Heer van Sanlúcar, voor zijn loyaliteit in de eerste Castiliaanse burgeroorlog.

1371		Oprichting van de provincie Extremadura.
1372		Pestepidemie Murcia



1379		Pestepidemie Murcia




1395		Pestepidemie Murcia (6.000 slachtoffer in de stad Mucia)

15e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch Schiereiland










1476		Fernando V de Castilla wint de slag bij Toro, met hulp van de bevolking vanZamora.
1478		Op Gran Canaria wordt de stad Las Palmas de Gran Canaria gesticht.




3 augustus 1492		Columbus vertrekt vanuit Palos de Frontera om de westelijke route naar Indonesië te vinden.

16e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
1502	Iberisch Schiereiland	Juana de Castilla en Felipe ‘el Hermoso’ worden uitgeroepen tot de erfgenamen van de Castiliaanse kroon.


1520		Begin van de Revuelta de las Comunidades de Castilla (opstand van de Gemeenschappen)
1521		Slag bij Orihuela.
1522		Einde van de Revuelta de las Comunidades de Castilla (opstand van de Gemeenschappen)

17e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch Schiereiland
1613		Felipe III verordend de uitwijzing van de Murciaanse Moren.


1630		Zijde industrie Murcia stort ineen.

1648		Pest epidemie in het koninkrijk Murcia. (30.000 mensen overlijden aan de ziekte).


1651		San Calixto vloed, verwoest de stad Murcia.
1653		San Severo vloed, verwoest een deel van Lorca ( Murcia).


1659		Vrede van de Pyreneeën. Grenzen in de Pyreneeën wordt verlegt ten gunste van Frankrijk. Spanje staat 33 dorpen van Cerdanya af aan Frankrijk. Llivia is een stad en wordt daardoor een enclave in Frankrijk.

18e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
1701 – 1713	Iberisch Schiereiland	Spaanse Successieoorlog


1706, 4 september		Slag bij Huerto de las Bombas
1706, 21 september		Slag bij Albujón

1707, 25 April		Slag bij Almansa










1782		Carlos III, verleend Ibiza stadsrechten en vestigt er een bisdom.

19e eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch Schiereiland


1808, 2 mei tot 1814, 17 april		Onafhankelijkheidsoorlog. (La guerra de la Independencia Española)


1812 – 1814		Cataluña door Napoleon bij Frankrijk was ingelijfd


1840		Familie Muntadas koopt het Monasterio de Piedra (Cisterciëzer Orde, zie 1194) en onderhielden zowel het klooster als de omgeving.

20ste eeuw n. Chr.

Jaar…..	Gebieden, datums en andere zaken	Gebeurtenissen
	Iberisch Schiereiland

Bij Don Pelayo begon de Reconquista van Spanje. Voor Spanje was dit een ommekeer in de geschiedenis, bepalend voor hoe Spanje er nu uitziet. Voor het vervolg van deze spannende feuilleton klik u hier op de link van de Christelijke koningen.

Naar boven

{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=es// en//nl|Laatst bijgewerkt=20210801}}

Laatst bijgewerkt; 2022-03-08

Coralma*, is eigen werk dat u terug kunt vinden als een CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons.

U bent vrij:

Om het werk te kopiëren, te verspreiden en te verzenden
Om het werk aan te passen (op uw eigen medium)

Onder de volgende voorwaarden:

attributie – U moet de juiste vermelding geven, een link naar de licentie verstrekken en aangeven of er wijzigingen zijn aangebracht. U mag dit op elke redelijke manier doen, maar niet op een manier die suggereert dat de licentiegever u of uw gebruik goedkeurt.
gelijk delen – Als u het materiaal remixt, transformeert of erop voortbouwt, moet u uw bijdragen distribueren onder dezelfde of compatibele licentie als het origineel.