De 10e eeuw is de ‘eeuw van ijzer’, het is een periode waarin het einde van de donkere Middeleeuwen kan worden waargenomen , de cultuur bloeit vooral in de Arabische wereld, en zeker in Al-Andalus , waar de hoofdstad, Córdoba , een van de meest invloedrijke en belangrijkste steden van de hele wereld wordt, in Europa, vechten het Byzantijnse Rijk en het Eerste Bulgaarse rijk voor de gebieden in de Balkan .

Gebeurtenissen en ontwikkelingen

Europa

Het Saksische Huis regeert Duitsland in de personen van Otto I de Grote (936-973), Otto II (973-983), en Otto III (983-1002). Door het huwelijk van Otto de Grote met Adelheid in 951 worden de koninkrijken Italië en Duitsland in een staat verenigd. Zodoende komt het Westen dichter bij het Byzantijnse Rijk. De keizerlijke kroning in 963 bevordert de noodzaak van een christelijke (politieke) eenheid. In Frankrijk bereikt het koninklijk gezag een dieptepunt, omdat het rijk zich niet verder kan uitbreiden en door uitblijvende beloning voor hun diensten beginnen de graven en hertogen zich steeds minder aan te trekken van hun vorst. Een zekere mate van regeringsloosheid volgt, die onder andere leidt tot het verdwijnen van de gouwen en de opkomst van de landsheerlijkheid. In het rijkskerkenstelsel vertrouwt de keizer zo veel mogelijk land en bestuurszaken toe aan door hem benoemde bisschoppen en abten. De keizer kan zo de trend keren dat vazallen leengoed laten overgaan op hun zonen. Anderzijds kan hij zo invloed uitoefenen op de kerk. De Engelse koning Eduard de Oudere en zijn zonen heroveren stukje bij beetje hun land op de Denen. Engeland wordt meer een bestuurlijke eenheid en Edwards kleinzoon Edgar de Vreedzame laat zich als eerste vorst zalven door de aartsbisschop van Canterbury. De afstammelingen van de Vikingen bouwen als Normandiërs een sterke staat op aan de Atlantische kust, en hun hertogen zijn slechts in naam vazallen van de Franse koning. De Republiek Amalfi heeft haar macht te danken aan de intensieve contacten met Egypte en Byzantium, die nog dateren uit de tijd dat Amalfi Byzantijns bezit was. Het lukt de stad met behulp van haar zeevloot de machtspositie van de Arabieren over te nemen en zij sticht handelsposten in Zuid-Italië en het Midden-Oosten. Een van de getuigenissen van de grootsheid van Amalfi is de Tabula de Amalpha, een codex van wetten die de hele Middeleeuwen lang geldig blijft en de regels van het maritieme recht beschrijft.

Godsdienst

Het kloosterwezen herstelt zich na het verval in de 9e eeuw. Overal in Europa wordt de Regel van Benedictus ingevoerd. Een aantal van deze autonome kloosters voegen zich vanaf de tiende eeuw in kloosterorden of congregaties samen. Naarmate deze IJzeren eeuw vordert, neemt de angst voor het einde der tijden toe. Gevreesd wordt voor het jaar 1000, waarin Jezus Christus zal terugkeren voor het Laatste Oordeel. Sommigen proberen door boetedoening en aalmoezen tijdig hun zonden uit te wissen. Anderen besluiten dat het alles geen zin heeft, en gaan erop los leven. De definitieve versie van de Masoretische Tekst, dat is de ‘gepunctueerde’ tekst van de Tenach, wordt in Tiberias vastgelegd door Ben Asjer en Ben Naftali. De Hongaarse vorst Géza bekeert zich tot het christendom. Hij laat zich dopen door Adalbert van Praag en sluit vrede met de Duitse keizer. De kerstening van de Hongaren wordt, in tegenstelling tot die van de volken ten zuiden en ten oosten van het Karpatenbekken, door de Roomse Kerk volbracht. Onder Mieszko I worden de Polen gekerstend.

Midden-Oosten en Afrika

Cultuur en wetenschap bereiken in het Arabische Rijk een hoogtepunt. Sjiitische islamieten vestigen in Noord-Afrika het kalifaat van de Fatimiden. Zij stichten in 973 een nieuwe hoofdstad: Caïro. In het zuiden van Spanje stichtten de Berberse Moren het kalifaat van Córdoba. Hispania Baetica wordt door hen herdoopt tot Andalusië.

Azië

China beleeft de tijd van de Vijf Dynastieën en Tien Koninkrijken. Het is een periode van politieke anarchie, China is verdeeld in verschillende koninkrijken. En er is bewijs gevonden dat men er het buskruit begint te gebruiken als wapen.

Lage landen

Begin van de Grote Ontginning door bedijking van grote delen van het kustgebied, van de Aa tot voorbij de Eems, waardoor de schorren vruchtbare weidegronden worden. Begin van het Hollandse Huis. Arnulf I van Vlaanderen verovert de Oosterbant, Artesië, Ponthieu en Amiens, en breidt het graafschap Vlaanderen uit tot aan de Somme. Een groot deel van noord-, oost- en midden van het huidige Nederland wordt bestuurd door de Meginharden. Graaf Meginhard IV, die rond 915 aan het bewind komt in Hamaland, Salland, Veluwe, Drenthe, Hunsingo plus Fivelgo en waarschijnlijk ook het Naerdincklant (’t Gooi), doet in 938-939 mee aan een opstand tegen koning Otto I. Otto weet de opstand neer te slaan. Daarna ontzet hij Meginhard uit het ambt van graaf. In 944 neemt Otto I de Grote de Meginharden weer in genade aan. Meginhard IV blijft zonder titel maar zijn twee zoons krijgen elk een portie van zijn vroegere graafschappen: de oudste, Everhard, wordt graaf in Salland, Drenthe en Hunsingo/Fivelgo, de jongste, Wichman IV, in Hamaland, de Veluwe en waarschijnlijk ook het Gooi. Hij sticht de abdij van Elten. Beiden krijgen ook een burcht uit het vaderlijk erfgoed : Wichman de burcht op de Eltenberg, Everhard die in Zutphen.

Scheepvaart

Handelsroute van de Varjagen naar de Grieken.

Cultuur

In Asturias ontstaat de mozarabische bouwstijl als mengvorm van vroeg-romaanse en Moorse elementen. De in deze stijl gebouwde kerken zijn aan de buitenkant sober, maar hebben een fraai interieur met veel oosterse kenmerken. Het belangrijkste Mozarabische stijl-kenmerk is de hoefijzerboog. Bij de orthodoxe Slaven wordt het glagolitisch alfabet verdrongen door het eenvoudiger cyrillische alfabet.

Relevante evenementen

Oorlogen en politiek

899-970: invallen van de Magyaarse cavalerie in West-Europa .
907: Groot-Moravië stort in .
909: Het Fatimid-kalifaat vestigt zich in het oosten van Algerije .
911: De Noormannen vestigen zich in Normandië .
917: De Bulgaren van Simeón I verslaan het Byzantijnse rijk in de slag om Acheloo .
918: De Goryeo-dynastie begint in Korea .
928: De Ziyárida-dynastie is gevestigd in het noorden van Iran .
929: Abderraman III wordt benoemd tot kalief, het kalifaat van Córdoba wordt geboren .
929-1031: Duur van het Kalifaat Córdoba, uit het door Abd al-Rahman III uitgeroepen kalifaat.
937: Slag bij Brunanburh waarbij Æthelstan, de Vikingen van Dublin en de Kelten van Schotland en Strathclyde, verslaat.
939: De Slag om Simancas was een belangrijke overwinning voor christenen tegen moslims.
962: Otto I van Duitsland wordt tot keizer gekroond door paus Johannes XII, het Heilige Romeins-Germaanse rijk werd geboren .
980: Frankrijk , onder het bewind van Lotario I annexeert de Lorraine .
982: een militaire campagne van Otto II op Italië mislukt.
987: Hugh Capet wordt gekroond tot koning van Frankrijk en beëindigt de Robertina-dynastie en initieert de Capetiaanse dynastie .
999: De Samaniden worden veroverd door het Gaznavid-rijk .

Wetenschap en technologie

919: Er is bewijs van het eerste gebruik van een vuurwapen.

Rampen

Het rendier is uitgestorven in Schotland .

Godsdienst

966: Miecislao I , hertog van Polen , bekeert zich tot het christendom .
988: Vladimir I van Kiev , Prins van Novgorod en Kiev , bekeert zich tot het christendom .

Cultuur

De opkomst van de Toltekencultuur in Meso-Amerika vindt plaats .
909: Het klooster van Cluny wordt gesticht .
975: De universiteit van Al-Azhar wordt gesticht in Caïro , de oudste ter wereld.
993: Een Arabische kapitein arriveert in de haven van Guangzhou .

Belangrijke personen

Abderramán III (891-961): Eerste kalief van het kalifaat van Córdoba.
Adalbert van Praag (956-997): Sint en bisschop van Praag .
Æthelstan (895-939): Eerste koning van verenigd Engeland .
Basil II (958-1025): Byzantijnse keizer, bekend om het opnieuw uitbreiden van de grenzen van het rijk.
Erik de Rode (950-1003): Viking- piraat en ontdekkingsreiziger .
Harald I van Noorwegen (850-933): Eerste koning van Noorwegen .
Hugo Capet (940-996): Koning van Frankrijk , oprichter van de Capet-dynastie .
Nikephoros II Phokas (912-969): Byzantijnse keizer.
Olaf I van Noorwegen (963-969-1000): koning van Noorwegen .
Otto I (912-973): Eerste keizer van het Heilige Romeins-Germaanse Rijk .
Otto II (955-983): Tweede keizer van het Sacrum Romeins-Germaanse rijk .
Sancho III van Navarra . (990 / 992-1032): Koning van Navarra .
Silvester II (945-1003): Paus van Rome, genaamd « de paus van het jaar 1000 ».
Simeon I van Bulgarije (864 / 865-927): Koning van het Eerste Bulgaarse Rijk.
Taizu de Song (927-976): oprichter van de Song-dynastie.
Ulrich van Augsburg (890-973): Sint, bisschop van Augsburg.
Vladimir I van Kiev (958-1015): Grootvorst van Kiev en prins van Novgorod.

Naar boven
Spaanse Verhalen. spaanseverhalen.com
Laatst bijgewerkt 2021-05-14

Bronvermelding en referenties:
De veelal buitenlandse teksten van wikipedia zijn beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Ik heb deze teksten vertaald, gemengd, en vaak aangevuld met eigen kennis en ervaring, opgedaan in de periode dat ik in Spanje woon en aan deze artikelen werk.
Er kunnen ook andere bronvermeldingen zijn opgenomen, dat kunnen zaken zijn die ik, tijdens het onderzoek naar de artikelen, gelezen heb en in deze teksten verwerkt heb.

{{Anderstalige Wikipedia|taal=es|titel=Siglo X|oldid=105686160|datum=20191206}}
{{Nederlandse Wikipedia|taal=nl|titel=10e eeuw|oldid=51048382|datum=20180519}}