De 9e eeuw wordt ook wel de ‘ eeuw van de Noormannen’ genoemd . Maar in Europa is het de eeuw van de politieke unie van het christendom rond de figuur van Karel de Grote , de koning van de Franken.
Belangrijke gebeurtenissen en ontwikkelingen
Vikingen
Met hun vergevorderde zeevaartkunde zijn de inwoners van het verre noorden van Europa steeds succesvoller. Soms neemt dat de vorm aan van gewapende invallen in de rest van Europa, maar vaak is het ook gewoon een gedurfde vorm van handel op de verre afstanden. Engeland, de Nederlanden en Frankrijk worden bezocht door de Denen. De Noren koloniseren Ierland en IJsland, terwijl de Varjagen (Zweden) zich op de Baltische kusten en in de Slavische gebieden ter plaatse van het Kievse Rijk vestigen. De Vikingen beginnen nederzettingen te bouwen op de kusten van Ierland, die zich ontwikkelen tot de eerste steden in Ierland. Deze Ierse Viking-steden Wexford, Waterford, Cork en Limerick beginnen vervolgens een bedreiging te vormen voor de Ierse clans. Omdat het een hele toer is om tijdens zeereizen voedsel houdbaar en eetbaar te houden, wordt stokvis bij de Vikingen snel populair. Ook andere zeevaarders nemen de stokvis over.
Europa
Met de kroning van Karel de Grote in 800 begint de eeuw voor West-Europa als een tijd van hoop, zoals deze in vele eeuwen niet gevoeld is. Het begin van deze eeuw mag dan ook een tijd van ongekende bloei en herstel genoemd worden, die bekendstaat als de Karolingische Renaissance. In de tweede helft van de eeuw echter doen er zich steeds grotere problemen voor. Voor een deel komt dat omdat de Franken het begrip ‘kroonprins’, de enige erfgenaam van de macht niet kennen. Na de dood van de koning volgt een deling van het Frankische Rijk volgens het Salische erfrecht. De Merovingers blijken niet bij machte om hun onderdanen tegen invallen uit het noorden te beschermen en plaatselijke machthebbers, die de Vikingen moeten zien te weren, zien niet in waarom zij de keizer nog moeten gehoorzamen. Joden hebben in het Karolingische Rijk een status aparte. Zij hoeven geen legerdienst te verrichten, mogen onbeperkt handel drijven, maar moeten wel hogere belastingen betalen dan de christenen. Een speciale officier, de Judenmeister, wordt door de regering aangesteld om de privileges van de Joden te beschermen. In Engeland, voor zover niet bezet door Vikingen, bloeien de zeven Angel-Saksische koninkrijken: de Heptachie (Wessex, Essex, Sussex, Kent, East Anglia, Mercia en Northumbria). Uiteindelijk bereikt Alfred de Grote van Wessex min of meer de status van ‘Koning van Engeland’. Byzantium komt in 843 eindelijk de iconenstrijd te boven en kan daarmee beginnen aan een langzaam herstel. Met de ontwikkelingen in het westen, namelijk door de kroning van Karel de Grote tot nieuwe ‘keizer van het Westen’ heeft de ‘Oost-Romeinse’ keizer echter wel zijn aanspraak op het enig keizerschap en daarmee de hoogste positie in de rangorde van het christendom verloren zien gaan. Daarmee wordt de paus ook steeds onafhankelijker van de Byzantijnse keizer. Het Iberisch Schiereiland is grotendeels in handen van de Moren, maar in het noorden ontwikkelen zich christelijke koninkrijkjes. Het heidense Groot-Moravische Rijk omvat het huidige Tsjechië, Slowakije, Hongarije en delen van de aangrenzende landen, onder andere Saksen en Silezië. Er begint een nieuwe volksverhuizing onder impuls van de Varjagen (Scandinaviërs), die een Finse bevolkingsgroep, de Magyaren zuidwaarts drijven, die op hun beurt een Turks nomadenvolk storen, de Petsjenegen. De Varjagen zullen het Rijk van Kiev stichten en de Petsjenegen zullen de plaats van de Chazaren innemen. De Magyaren worden naar het westen gedreven, samen met de Kabaren(opstandige Khazaren), naar de Pannonische vlakte.
Islamitische wereld
De spectaculaire veroveringen van de Islam zijn nu goeddeels ten einde. Het Arabische Rijk valt uiteen in elkaar bestrijdende staten. De islam kan zich aan consolidatie en culturele bloei wijden. Deze bloei wordt mede mogelijk gemaakt door de in het algemeen tolerante houding ten opzichte van de christenen, die vaak nog de overheerste meerderheid van de bevolking zijn. In landen als Irak vervullen vele christenen belangrijke functies. De moetazilieten maken de dienst uit aan het Abbasidische hof tussen 818 en 848. De moetazilieten gebruiken slechts de Koran als basis voor het recht en voelen zich niet gebonden aan de Hadithverzamelingen of aan het werk van de oelema. Hierdoor blijft er ruimte voor een eigenmachtige wetgeving door de kalief. Vanaf 850 is daar geen sprake meer van en speelt de kalief geen rol meer bij het vaststellen wat islam en wat sharia is. In de 9e eeuw ontstaat een sterke tegenreactie op het moetazilisme door onder meer de school van de asharieten. Na 861 worden de moetazilieten vervolgd en worden ze niet meer als rechtsschool (Ar. madhhab) erkend. De asharieten worden dominant in de scholen van Safí, Hanafi en Maliki. De kunsten en wetenschappen worden gestimuleerd door de intellectuele vrijheid die de Abbasiden voorstaan. Er ontstaan beroemde studiecentra met onder andere het Huis der Wijsheid waar vanuit de hele bekende wereld studenten en geleerden komen studeren en onderwijzen. Bagdad wordt een belangrijk centrum voor het in stand houden van de vroegere Helleense geschriften. Ook de geneeskunst staat op hoog peil. De Hadithverzamelingen van Al- Bukhari en Muslim komen tot stand. Ze bevatten overleveringen over het leven en de uitspraken van de Profeet, en worden als de meest authentieke van alle Hadithverzamelingen gezien. Ook worden ze beschouwd als de belangrijkste bron na de Koran. Uit deze periode dateren de vertellingen van Duizend-en-een-nacht, waarin Bagdad en zijn beroemde kalief Haroen ar-Rashid een belangrijke rol spelen. In Noord-Afrika zetelt de dynastie der Aghlabiden te Kairouan. Emirs uit dit huis veroveren ook Sicilië en Apulië en vestigen er islamitische rijkjes.
Christendom
Voor de Kerk van Rome is het een tijd van expansie vooral in noordelijke richting. Ook Bohemen bekeert zich. De Gregoriaanse muziek wordt mede dankzij Karel de Grote overal in Europa in de eredienst opgenomen. De kloosterregel van Columbanus wordt vervangen door de regel van Benedictus.
Lage landen
In Zeeland worden ringwalburgen gebouwd ter verdediging tegen de Vikingen. In vredestijd zijn de burgen doorgaans onbewoond, maar in geval van gevaar vormen ze een veilig heenkomen voor de lokale bevolking. De missionaris Liudger brengt het Christendom in Hamaland. De Forestiers besturen voor de West-Frankische koning de Vlaanderengouw, totdat hun afstammeling Boudewijn I tot graaf wordt verheven.
Azië
De hindoetempel Prambanan en de boeddhistische Borobudur in de buurt van Jogjakarta worden gebouwd tijdens de heerschappij van de Mataram-koningen. De Chola’s breiden vanuit Tamil Nadu hun macht uit over Ceylon. Japan wordt feitelijk geregeerd door de Fujiwara (familie), waarvan de leden trouwen met de Keizers.
Innovatie
In het Midden-Oosten ontstaat de techniek om aardewerk te glazuren.
Belangrijke evenementen
Oorlogen en politiek
- 800: Karel de Grote wordt door Paus Leo III tot keizer gekroond .
- 802: Jayavarman II richt het Khmer-rijk op in Cambodja .
- 809-817: Oorlog tussen het Byzantijnse rijk en de Bulgaren .
- 811: De Byzantijnse keizer Nikephoros I sterft in de Slag bij Pliska , waar de Byzantijnen verslagen worden.
- 814: Karel de Grote sterft in Aken .
- 818: Opstand van de Arrabal de Saqunda in Qurtuba ( Córdoba ). Volgende stichting, wanneer verslagen en gedeeltelijk geëmigreerd, met een deel van hen, van de Barrio de los Andalusíes in Fez (Marokko) .
- 827: De Aghlabids ontschepen op Sicilië .
- 840: Ludovico Pío sterft .
- 841: Dublin wordt gesticht door de Vikingen .
Rampen
- 845: Het boeddhisme wordt vervolgd in China .
Cultuur en wetenschap
- Er wordt gedacht dat in deze eeuw het beroemde gedicht Beowulf werd geschreven .
- 803: De bouw van de Grote Boeddha van Leshan eindigt .
- 814: Het graf van de apostel Santiago in Compostela wordt ontdekt .
- 830: Het huis van wijsheid wordt gebouwd in Bagdad .
- 852: de oudste gedocumenteerde versie van de parachute wordt uitgevonden, een werk van Abbas Ibn Firnas genaamd ‘Armen Firman‘ in Latijnse versie.
- 864: Bulgarije wordt gekerstend door koning Boris I.
- 868: Het eerste boek is gedrukt in China.
- 870: Praagse burcht wordt gebouwd.
- 875: de oudst bekende gedocumenteerde versie van de delta vleugel is uitgevonden, ook een werk van Armen Firman / Abbas Ibn Firnas.
Belangrijke personen
- Alfonso II van Asturië (760-842) Koning van het Koninkrijk van Asturië tijdens zijn bewind werd ontdekt het graf van de Apostel Santiago (Jakobus de Meerdere)
- Alfred de Grote (849-899): Koning van Wessex , beroemd om zijn gevechten tegen de Vikingen .
- Árpád (840? -907): grote Prins van de Magyaren .
- Basileios I (811-886): Byzantijnse keizer.
- Boris I van Bulgarije (-907): eerste christelijke koning van Bulgarije .
- Karel de Grote (742-814): koning van de Franken , keizer van het Karolingische rijk .
- Clemens van Ohrid (840? -916): aartsbisschop van Bulgarije en schrijver.
- Harald I (855-930): eerste koning van Noorwegen .
- Jayavarman II (770-850): oprichter van het Khmer-rijk .
- Johannes VIII (820-882): Paus van Rome, bekend van de legende van de “Papisa Juana”.
- Kenneth I van Schotland (800-858): koning van de picto’s en beschouwd als eerste koning van Schotland .
- Leo VI de Wijze (866-912): Byzantijnse keizer.
- Lodewijk de Vrome (778-840): Koning van het Karolingische rijk , zoon van Karel de Grote .
- Simeon I van Bulgarije (864 / 865-927): koning van het Eerste Bulgaarse rijk , beroemd om zijn militaire campagnes.
- Wang Geon (887-943): Koreaanse koning, oprichter van de Koryo-dynastie .
- Armen Firman (Latijnse versie van Abbas Ibn Firnas ), 810-887: Andalusí wetenschapper, geboren in Ronda y Qurtubi, bekend als een uitstekende lens maker, en uitvinder van zandlopers , planetarium en de eerste bekende gedocumenteerde voorlopers van de huidige parachutes (852) en de delta vleugel (878), naast vele andere uitvindingen en verbeteringen.
- Abd al-Rahman III (891-961), de toekomstige Omajjaden emir van Córdoba (912-929), die de rebellengroepen de verslagen en stichtte Kalifaat van Córdoba (929-1031) in 929.
Naar boven
Spaanse Verhalen. spaanseverhalen.com
Laatst bijgewerkt 2021-07-15
Bronvermelding en referenties:
De veelal buitenlandse teksten van wikipedia zijn beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Ik heb deze teksten vertaald, gemengd, en vaak aangevuld met eigen kennis en ervaring, opgedaan in de periode dat ik in Spanje woon en aan deze artikelen werk.
Er kunnen ook andere bronvermeldingen zijn opgenomen, dat kunnen zaken zijn die ik, tijdens het onderzoek naar de artikelen, gelezen heb en in deze teksten verwerkt heb.
{{Anderstalige Wikipedia|taal=es|titel=Siglo IX|oldid=107868260|datum=20180517}}
{{Nederlandse Wikipedia|taal=nl|titel=9e eeuw|oldid=49547505|datum=20180517}}
De foto’s/afbeeldingen zijn gelicenseerd onder Wikimedia Creative Commons: CC BY 1.0 , CC BY 2.0 , CC BY 2.5 , CC BY-SA 2.0 , CC BY-SA 2.5, CC BY-SA 3.0 , CC BY-SA 4.0 , GNU-licentie voor vrije documentatie of Publiek Domein
Coralma*, is eigen werk dat u terug kunt vinden als een CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons, waarmee ik aangegeven heb dat u vrij bent het werk te kopiëren, te verspreiden, te verzenden en om het werk aan te passen.
- Kaart van de Vikinggebieden in de 8e (donkerrood), 9e (rood),,,,,,. Auteur – Briangotts
- Interieur van de Moskee-kathedraal van Córdoba. Auteur – Jialiang Gao www.peace-on-earth.org (¿?, mij werd geen toegang verleend)
Coralma*, is eigen werk dat u terug kunt vinden als een CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons, waarmee ik aangegeven heb dat u vrij bent het werk te kopiëren, te verspreiden, te verzenden en om het werk aan te passen.
spaanseverhalen.com 