Albast
De naam albast of albaster wordt gebruikt voor verschijningsvormen van twee verschillende mineralen: gips en calciet (of seleniet).
De hardheid van beide varianten vormt een belangrijk verschil. Gipsalbast is zo zacht dat het makkelijk met een vingernagel bekrast kan worden (hardheid 1,5 tot 2). Kalkalbast is bestand tegen vingernagels, maar kan wel met een mes worden bekrast (hardheid 3).
Allegorie
Een allegorie is in de beeldende kunst een symbolische voorstelling waarbij een idee of abstract begrip (bijvoorbeeld deugden en ondeugden) wordt verbeeld door één of meer personificaties, personen en concrete zaken.
Een allegorie in de literatuur is een symbolische voorstelling van een idee (metafoor) die gedurende het gehele gedicht, verhaal of boek wordt volgehouden. Het verschil met de homerische vergelijking is dat de laatste een deel van het literaire werk is, terwijl de allegorie het gehele werk is.
Altaarstuk
Een altaarstuk is een kunstwerk dat op het altaar wordt geplaatst. Als het ervoor wordt geplaatst spreekt men van een antependium.
Aquatint
Aquatint is een diepdruk-etstechniek, alsmede de benaming voor een afdruk daarvan. Het is een variant op traditioneel etsen, waarbij geen lijnen maar egale vlakken ontstaan. Zodoende kan men een egale toon verkrijgen. Er ontstaat een op waterverf lijkend resultaat. Deze techniek werd door François Philippe Charpentier en Jean Baptiste Leprince in 1768 ontwikkeld en is onder anderen door Caspar Wolf en Ambroise Louis Garneray gebruikt.
Barok
Verwijst naar een stijl en periode in de architectuur, beeldende kunst, muziek en literatuur in West-Europa en Amerika van circa 1590 tot 1750. De stijl kenmerkt zich door evenwicht en volledigheid, vaak met de nadruk op het spectaculaire en emotionele, en een neiging tot contrasten van licht en donker, massa en leegte, alsmede het gebruik van krachtige diagonalen en curven.
Kunststijl die wil imponeren met dramatische effecten (rijke, overdadige versieringen), vooral uit de zeventiende en begin achttiende eeuw.
Brandschilderen
Brandschilderen is een eeuwenoude techniek om op glas te tekenen. In de Middeleeuwen werd deze al toegepast met als belangrijkste doel het versieren van kerkramen. Vaak wordt brandschilderen gecombineerd met glas in lood.
Buste
Beeld met alleen een hoofd, borst en schouders.
1) Beeld 2) Beeldhouwwerk 3) Beeldje 4) Boezem 5) Borst 6) Borstbeeld 7) Lichaamsdeel 8) Paspop 9) Romeinse portretvorm 10) Tors
Byzantijnse kunst
Byzantijnse kunst verwijst naar de kunst van het Byzantijnse Rijk van de 4e tot de 13e eeuw. In de ruim duizend jaar dat deze kunstvorm zich ontwikkelde, laat het een samensmelting zien van Oud-Griekse en Romeinse kunst gecombineerd met oosterse invloeden.
Cellenemailtechniek (Cloisonné)
zie: Historische_edelsmeedtechnieken
De techniek van email cloisonné, ook wel cellenemail, is een zeer oude methode om voorwerpen te decoreren en waarschijnlijk afkomstig uit het Nabije Oosten. De term is afgeleid van het Franse woord cloison (scheidswand). Op een (meestal gouden) achtergrond worden smalle stripjes van geplet gouddraad met de smalle kant naar boven gesoldeerd. Op deze manier wordt het gehele oppervlakte gevuld in het patroon van de gewenste decoratie. Door de strips onderling te laten kruisen ontstaan er vakjes. Deze zogenaamde cellen worden ieder gevuld met emailpoeder in verschillende kleuren. Vervolgens wordt het gehele object verhit zodat het poeder smelt tot glas. De strips voorkomen daarbij dat de verschillende emails in elkaar overlopen. Bovendien vormt dit netwerk van gouddraden ook de omtreklijnen in de tekening. Als de verschillende emailpoeders ongeveer hetzelfde smeltpunt hebben kan het voorwerp op deze manier in één keer van email voorzien worden. Is dit niet het geval dan moet in verschillende stappen verhit worden, beginnend met het email met het hoogste smeltpunt. Aangezien email enigszins inklinkt bij het smelten, moet elke cel vaak nog een tweede maal voorzien worden van een laagje email. Hierna worden de strips gladgeslepen tot op het niveau van het email. Ten slotte wordt het geheel gepolijst. Vaak werd bij deze techniek doorschijnend email gebruikt zodat de gouden achtergrond erdoorheen schijnt.
Chromatiek
Kleurenleer, leer van de kleuren, leer van het ontstaan en de verhouding van de kleuren, opeenvolging in chromatische intervallen.
Onder chromatiek wordt in de muziektheorie verstaan: het gebruik van halve toonafstanden. Meer in het bijzonder: het gebruik van meerdere kleuren van de stamtonen. Zo kan de toon C met behulp van een kruis een halve toonafstand verhoogd worden tot C# (Cis), en met een mol een halve toonafstand verlaagd worden.
Chromatisme
Kleurschifting door lenzen.
Clair-obscure
Clair-obscur (Italiaans: chiaroscuro, Duits: Helldunkel) is een techniek uit de schilderkunst, film en fotografie waarbij de licht-donkercontrasten sterker worden uitgebeeld dan ze in werkelijkheid vaak zijn. Er wordt weinig gebruikgemaakt van de zogenaamde middentonen. Hiermee wordt een dramatisch effect bereikt, waarmee driedimensionale vormen worden geaccentueerd.
Cloisonné
Zie cellenemailtechniek
Contrapost
De evenwichtige doch asymmetrische positie van het afgebeelde menselijk lichaam, waarin het draaien of het buigen van de verticale as van het lichaam een verandering van de richting van heupen, schouders en hoofd tot gevolg heeft.
Zie ook: Wikipedia
Costumbrisme
19e-eeuwse lit. genre; beschrijving van scènes uit het dagelijkse leven.
Damast (textiel)
Damast (afgeleid van de stad Damascus) is een weeftechniek, waarbij tekeningen aangebracht worden op een achtergrond van dezelfde kleur. De tekening is daardoor juist vanuit een bepaalde hoek goed te zien.
Decalcomanie
Decalcomanie (van Frans décalquer, ‘overtrekken’) is een techniek om een afbeelding die is aangebracht op een oppervlak dat met een bepaalde verf-, kleur- of inktstof bewerkt is – soms overdekt met een lijmlaag – (in spiegelbeeld) over te brengen op een ander oppervlak.
Decorum
Decorum (van het Latijn: “juist, gepast”) was een beginsel van de klassieke retorica, poëzie en theaterleer betreffende het al dan niet passen van een stijl bij een theatraal onderwerp. Het begrip decorum wordt ook toegepast op voorgeschreven grenzen van gepast sociaal gedrag binnen bepaalde situaties.
Droge naald
Een droge naald is een diepdruktechniek uit de prentkunst waarbij men, doorgaans door middel van fijne, staalharde etsnaalden, een tekening krast in een plaat. Vroeger was die plaat meestal van koper, tegenwoordig wordt ook zink of plastic gebruikt. Wanneer men in een etsplaat krast, ontstaat er een ‘braam’. Dit is een opstaand randje naast de getekende lijn, waaronder zich ook inkt hecht. Hierdoor ontstaat bij het afdrukken een ietwat fluweelachtige lijn, die typerend is voor de drogenaaldtechniek.
Eclecticisme
Eclecticisme is het combineren van kenmerken van verschillende bouwstijlen of kunststromingen tot een bevallig geheel. De term wordt ook gebruikt op andere terreinen.
Eclectisch
1) Het beste kiezend 2) Het beste uitkiezend 3) Selectief
Term, toegepast op kunstwerken, in het bijzonder op negentiende- en twintigste-eeuwse bouwkunst, waarbij elementen van twee of meer historische stijlen gecombineerd worden. (De term `eclecticisme` met betrekking tot de Bolognese schilderkunst van de zeventiende eeuw is nu in onbruik) .
Email of (minder juist) emaille is de beschermlaag van gesmolten glas aangebracht op voorwerpen van metaal of aardewerk om deze te beschermen, te isoleren of om deze te versieren. Email bij aardewerk wordt meestal glazuur genoemd.
En profile
(Egyptische kunst)
De tekenaars streefden niet naar realistische tekeningen, maar naar volledige tekeningen. Hoe vollediger de tekening, hoe goddelijker de tekening.
Kenmerken van de Egyptisch schilderkunst:
– er is geen perspectief;
– het gezicht is in profiel getekend;
– het oog staat frontaal (de ogen zijn getekend aan de zijkant van het hoofd);
– de armen en benen zijn in profiel getekend.
Esthetica
Esthetica is de leer van de zintuiglijke waarneming, in meer specifieke zin de tak van de filosofie die zich bezighoudt met schoonheid en kunst.
De term is afgeleid van het Griekse woord αἰσθητικός, wat dezelfde wortel heeft als αισθησις (aisthesis). Dit laatste betekent zowel zintuiglijke ervaring als gevoel. In het algemeen verwijst de hiervan afgeleide term esthetica naar de filosofische discussie over de essentie van kunst (ook wel: kunstfilosofie) of de essentie van schoonheid. Tegenwoordig dekt ‘esthetica’ vele ladingen en worden er soms heel verschillende betekenissen aan toegeschreven.
Meer over esthetica vind je in: Wikipedia
Ets
Een ets is een afbeelding gemaakt in diepdruktechniek van een koperen of zinken plaat waarin de afbeelding door zuur geëtst is.
Expressiviteit
1) Kracht van uitdrukking 2) Uitdrukkingsvermogen
Fíbula
Is een historisch gebruiks- en siervoorwerp, dat dienst deed als sluitspeld voor kledingstukken. Het voorwerp, meestal van metaal, bezit daartoe een tweedelig sluitmechanisme in de vorm van een pen en een gaatje of beugel. De fibula kan gezien worden als de voorloper van de knoop en de ritssluiting.
Fresco
Een fresco (Italiaans voor “vers”) is een muur- of plafondschildering, waarbij de verf direct op de natte kalk wordt aangebracht, zodat zij daarmee, na droging, één geheel vormt. Het werken met verf op verse natte kalk heet schilderen al fresco of in fresco; op een gedroogde kalklaag heet dit schilderen a secco of al secco. Een tussenvorm is mezzo-fresco, waarbij de schildering wordt aangebracht op gedeeltelijk gedroogde kalk. Fresco wordt dus zowel gebruikt voor de schildertechniek als voor de schildering zelf.
Frontaliteit
De eigenschap van een beeld, gebouw of ander bouwwerk dat is ontworpen om recht van voren te worden aanschouwd; in picturale composities komt deze eigenschap voort uit figuren die direct naar de voorkant toegekeerd zijn.
Het is een van de conventies van de kunst van het oude Egypte die bestond uit het beeldhouwen van de figuur van de farao , of de goden, die bij voorkeur vanaf de voorkant te zien is. De figuren zijn zeer symmetrisch, alsof ze zijn gebeeldhouwd ten opzichte van een verticaal middenvlak, waarbij de twee delen erg op elkaar lijken.
Blijkbaar zou deze vorm van representatie geassocieerd kunnen worden met het onvermogen of de vindingrijkheid van de beeldhouwer, maar in werkelijkheid zijn er symbolische redenen om deze sculpturale techniek te begrijpen. De wet van frontaliteit is gebaseerd op het principe van het waarderen van het aspect van stabiliteit en stevigheid van de farao en de goden, als onveranderlijke en eeuwige wezens, de onvergankelijke heersers.
In tegenstelling tot de wet van frontaliteit in de Egyptische beeldhouwkunst , waren Griekse beeldhouwers de eerste klassieke kunstenaars die het frontalisme verlieten. Erfgenamen van de Griekse traditie vinden we in renaissancekunst , bijvoorbeeld Michelangelo , en in barokkunst , bijvoorbeeld Bernini , de opvatting van beeldhouwkunst als een ruimtelijke manifestatie, voorbij haar frontale perspectief.
Gouaches
Kunstwerken vervaardigd met soort waterverf met gomwater gemengd, die zodanig wordt aangebracht, dat de ondergrond (papier, zijde enz.) geheel onzichtbaar wordt gemaakt.
Gravure
De voorloper van de ets, de gravure, ontstond rond 1400 vanuit de wapensmederijen in Europa. In deze werkplaatsen brachten wapensmeden met scherpe beitels versieringen in harnassen en wapens aan. Als de gravure gereed was, werd ze opgevuld met een zwart email, niëllo, en werd er een nat vel papier overheen gelegd. De niëllo trok voor een deel in het papier en zo ontstond een afdruk in spiegelbeeld van de gemaakte gravure.
Gres
Gres of steengoed is een keramisch materiaal dat gemaakt is van een kleisoort die tegen hoge temperaturen bestand is. De eigenschappen van gres zitten in tussen die van aardewerk en porselein. Het wordt gebakken bij 1150 tot 1350 °C, waarbij het versintert, waardoor het niet-poreus is en ondoordringbaar wordt voor de meeste vloeistoffen.
Grisaille
Een grisaille, of grauwschildering, is een schilderij waarin men geen natuurlijke kleuren aanbrengt maar zich beperkt tot de weergave der dingen in alle mogelijke schakeringen van dezelfde kleur, meestal grijs of bruin. Deze techniek heeft haar wortels in de oudheid maar werd vooral van de 15e tot de 18e eeuw toegepast.
Homo mensura
Homo mensura of De mens is de maat van alle dingen is een gedachte toegeschreven aan Protagoras (480-410 v. Chr.).
Deze uitdrukking levert een interpretatieprobleem op, omdat ze zo kan worden opgevat dat elk individu de maat van alle dingen is of dat het menselijk ras de maat van alle dingen is. In het eerste geval krijgen we een relativisme van individuele aard. Elke persoon ziet de werkelijkheid op een andere manier. In de tweede, een relativisme met betrekking tot de menselijke soort. Het is de mensheid, de maatschappij, die waarden en gebruiken construeert, niets is gegeven in de natuur.
Iconografie
Kunsthistorische term voor de discipline die zich bezighoudt met de onderwerpen en voorwerpen uit de beeldende kunst en met hun diepere betekenis of inhoud. Er zijn in de iconografie drie stadia te onderscheiden die samenhangen met de drie betekenislagen van een kunstwerk. In de pre-iconografische beschrijving wordt een inventarisatie gemaakt van alles wat op een kunstwerk waargenomen wordt zonder dat verbanden tussen de voorwerpen gelegd worden en zonder dat er geïnterpreteerd wordt. In de fase van de iconografische beschrijving wordt getracht de elementen van een voorstelling met elkaar in verband te brengen opdat een thema of onderwerp herkend kan worden. Voor deze tweede fase is kennis nodig van de vormgevingsprincipes uit de tijd van het kunstwerk, zoals die bijv. in mythografieën of in de bijbel zijn overgeleverd. Voor de periode van de renaissance met name zal de aanpak van de kunsthistoricus en die van de literair-historicus ten aanzien van de bimediale genres als de emblematiek (emblema) parallel lopen.
In de derde fase, die van de iconografische interpretatie, wordt gezocht naar de diepere, symbolische betekenis zoals die door de kunstenaar bedoeld moet zijn. De daarop volgende iconologische interpretatie (iconologie) houdt zich bezig met de diepere betekenis van een kunstwerk in een ruime cultuurhistorische context.
Ionisch
Verwijst naar de stijl die wordt toegeschreven aan de tweede van de drie Griekse architectuurordes en die later samen met de Dorische, Corinthische, Toscaanse en Composite stijl de vijf traditionele klassieke architectuurordes vormde die door de Romeinen, in de Renaissance en ook daarna nog werden gebruikt. De stijl kwam tot ontwikkeling op de oostelijke Egeïsche eilanden van Griekenland en op de kust van Klein-Azië, waarschijnlijk onder invloed van de joodse en Fenicische architectuur waarin gebruik werd gemaakt van zogenaamde lily capitals. Stenen versies uit de 6de eeuw v. Chr. werden gevonden in Griekenland, maar mogelijk waren er eerder al houten voorbeelden. Het kenmerkt zich in de oude Griekse architectuur door een vorm die fijner is dan Dorisch, een kapiteel dat is opgebouwd uit twee zijkrullen, een pilaar die dikwijls een Attische voet heeft en een schacht met dikwijls 24 halfronde groeven met stroken ertussen. Het entablement is afwisselender dan bij Dorisch het geval is, zoals een architraaf met
Categorie: Stijlen en Perioden > Egeïsche bouwstijlen.
Jarcha
Een jarcha (Arabisch خرجة jarŷa, “slot” of “einde”) is een populaire lyrische compositie uit de periode van het islamitische Spanje, die het laatste deel vormt van de muwassahah. Er zijn voorbeelden van overgeleverd uit de 10e en 11e eeuw. Deze muwassahah is samengesteld uit vijf strofen van vier tot zes versregels. Ongeveer een derde van de jarchas is geschreven in klassiek Arabisch en de rest overwegend in Andalusisch Arabisch. Het zijn de vroegst bekende voorbeelden van literaire teksten in een Romaanse taal.
Maniërisme
Maniërisme of de late renaissance is de stijl die volgde op de hoogrenaissance. De term was lang de voornaamste aanduiding voor de stijl van Italiaans geïnspireerde kunst vanaf circa 1525 tot ongeveer 1580. In de schilderkunst is de navolging van Michelangelo en Rafaël essentieel, in de dichtkunst gelden Petrarca en Dante als voorbeelden. Het was pas in de 20e eeuw – met name in de periode tussen de twee wereldoorlogen – dat een meer welwillende houding ten opzichte van maniëristische kunst ontstond, en men het woord neutraal begon te gebruiken, zonder de implicatie van decadentie die het lang had gedragen.
Mecenas
Welgesteld iemand die kunstenaars financieel steunt, kunstbeschermer.
Mimesistheorie
De mimesistheorie (of afspiegelings-) is een theorie gebaseerd op het idee dat een kunstwerk een nabootsing moet zijn van de werkelijkheid. De essentie van de kunst ligt in haar mimetische functie. Mimesis betekent letterlijk ‘imitatie’. De oudste mimesistheorie is van Plato, de stichter van de oudste Academie.
De mimesis-theorie van Aristoteles is een literair-esthetische theorie. Muziek bijvoorbeeld was volgens hem een directe imitatie (dus een weergave) van de hartstochten of de gemoedstoestanden.
Naturalisme
Het naturalisme is in de schilderkunst een term die aanduidt hoe sterk iets werkelijk ‘naar de natuur’ is weergegeven. In de volksmond ook vaak ‘realistisch’ genoemd. De term is in principe tijdloos en werd al door de Grieken gebezigd middels de term mimesis. Naturalisme wordt over het algemeen gezien als de tegenhanger van idealisering, het mooier, idealer, beter maken van een voorstelling dan dat het er daadwerkelijk uitziet.
Neoclassicisme
Het neoclassicisme was aan het eind van de 18e en het begin van de 19e eeuw een stroming in de kunst, waarin opnieuw de vermeende puurheid van de klassieken werd nagestreefd. Men richtte zich daarbij met name op de (bouw)kunst van de oude Grieken en Romeinen. Beroemde neoclassicistische kunstenaars zijn de Franse schilders Jacques Louis David en Jean Auguste Dominique Ingres, en de in Rome werkzame beeldhouwers Antonio Canova en Bertel Thorvaldsen.
Opus Sectile
Beeldende werken, waarbij voorstellingen of patronen zijn gevormd uit stukjes duurzaam materiaal, meestal glas of steen, in verschillende vormen. Te onderscheiden van `mozaïeken`, die bestaan uit stukjes duurzaam materiaal van regelmatige vorm.
Paneel
Gladgeschaafde plank (of samenstelsel van planken) die als onderlaag voor een schildering dient. Eerst wordt een preparatielaag aangebracht en vervolgens de verflaag. Tot in de zeventiende eeuw de meest gebruikelijke ondergrond (drager) van een schilderij.
Paneel (ook panno, panel) is een uit het Italiaans komende term (panello, Latijn: pannus) voor een vlak (houten) bord, in de middeleeuwen berdt genoemd, waarop geschilderd werd. In de tegenwoordige tijd wordt de naam ook gebruikt voor een meubelonderdeel, zoals deurpaneel, kastpaneel en briefpaneel.
Het paneel werd in de middeleeuwen niet zonder lijst gedacht. Er zijn nog schilderijen bekend, waarvan paneel en lijst een geheel vormen. Ook wanneer de lijst niet met het paneel verbonden was, werd deze er toch direct omheen gezet en gelijk met het paneel beschilderd of gedecoreerd.
Eerst omstreeks 1550 werd de lijst achterwege gelaten.
In Nederland gebruikte men voor panelen meest eikenhout, in Italië populierenhout, in Duitsland lindehout, een indicatie voor de herkomst van een paneel. In de 17e eeuw, toen er voorheen in Europa onbekende boomsoorten werden ontdekt, komen ook tropische houtsoorten voor, onder andere mahoniehout.
Pathos
Beeldhouwkunst waarin de gezichten van de afgebeelde figuren sterke emoties vertonen.
Picturaal
Deze term wordt onder andere gebruikt voor een schilderstijl waarbij de vormen meer bepaald worden door kleurnuances dan door lijnen.
Preromantiek
De preromantiek is een (literaire) stroming tussen ongeveer 1740 en 1780 die op de romantiek vooruitliep.
In reactie op de verstandelijke artistieke opvattingen van het classicisme legde de preromantiek de nadruk op intuïtie, gevoel en persoonlijke creativiteit. Overdrijving hiervan leidde tot een sterk sentimentalisme, dat pas in de romantiek op aanvaardbare wijze geïntegreerd zou worden. Typerend is de Engelse graveyard poetry (kerkhofpoëzie); daarnaast ontstonden de gothic novel en de sentimentalistische roman, vol deugdzame en edelmoedige helden en heldinnen.
Quattrocento
Italiaans, duizend, vierhonderd, de 15e eeuw in de Italiaanse kunst. De term wordt vaak gebruikt voor de nieuwe kunststijl die kenmerkend was voor de vroege Renaissance, in het bijzonder voor werken van Masaccio, Brunelleschi, Donatello, Botticelli, Fra Angelico en anderen. In het quattrocento werden de hoven de centra van de nieuwe cultuur. Het werd voorafgegaan door het trecento en gevolgd door het cinquecento.
Reliëf
Met een reliëf wordt een driedimensionale beeldhouwkundige afbeelding in steen, hout, keramiek of metaal (bijvoorbeeld brons) bedoeld, die niet helemaal vrijstaand is. Een reliëf heeft een driedimensionale voorkant en meestal een platte achterkant.
Het voordeel van het reliëf boven vrijstaand beeldhouwwerk is dat ook beeldinhoud die wel in tweedimensionale afbeeldingen zoals tekeningen of schilderijen kan worden weergegeven, maar niet of zeer moeilijk in ruimtelijk werk (denk bijvoorbeeld aan wolken, bomen, achtergronden, vergezichten), wel in een reliëf kan worden afgebeeld.
Het reliëf is daarmee een overgangsgebied tussen tekening en beeldhouwwerk, wat het mogelijk maakt om met een reliëf thema’s verhalend weer te geven. Om deze reden is het reliëf dan ook door alle eeuwen heen, van het Oude Egypte tot in de huidige tijd, onder andere gebruikt om verslag te doen van belangwekkende gebeurtenissen en ter verduidelijking van religieuze motieven. Een goed voorbeeld hiervan is wel de Zuil van Trajanus.
Zie verder: https://nl.wikipedia.org/wiki/Reli%C3%ABf_(beeldhouwkunst)
Retabel
Geschilderde of gebeeldhouwde panelen bevestigd aan de achterkant van een christelijke altaartafel.
Een retabel, ook wel altaarretabel, is een liturgisch schilder- of beeldhouwwerk, dat bedoeld is om in een kerkgebouw op een altaar te plaatsen of aan de muur achter een altaar te bevestigen. Meestal bestaat een retabel uit meerdere panelen, al dan niet met scharnieren aan elkaar bevestigd.
Meer hierover leest u in: Wikipedia
Sfumato
Sfumato is een techniek waarmee schilders de omtrekken in een schilderij wazig maken en laten vervloeien. De techniek wordt het meest in verband gebracht met Leonardo da Vinci, maar de techniek van Da Vinci is nagevolgd door latere schilders. Door deze techniek staan zijn onderwerpen, zoals de Mona Lisa, niet stil en volkomen gefixeerd voor de achtergrond, maar lijken deze te leven en te bewegen. Dit in tegenstelling tot de primitiever aandoende werken van zijn tijdgenoten.
Het effect wordt bereikt door verschillende transparante kleurlagen aan te brengen. Sfumato is alleen mogelijk met transparante soorten olieverf en niet met de dekkende temperaverf, die voor de uitvinding van de olieverf werd gebruikt.
Sgraffito
Bij het vervaardigen van sgraffiti (enkelvoud: sgraffito) wordt in verse mortel een lijntekening gekrast en ingekleurd volgens de fresco-techniek. De vlakke lijntekening overheerst samen met een gelijkmatig kleurgebruik.
Stanza
Een stanza is een gedeelte van een gedicht bestaande uit twee of meer versregels die als een eenheid worden samengebracht. Het is meestal een groep van versregels met eenzelfde dichtmaat, gerangschikt in een bepaald rijmschema. Oorspronkelijk was een stanza een achtregelige strofe met rijmschema abababcc, maar nu wordt het vaker als synoniem van strofe gebruikt.
Voor meer: Zie wikipedia.
Stichtersportret
In de kunstgeschiedenis gebruikelijke benaming (germanisme) voor het portret van de opdrachtgever, stichter, voorkomend op een voor religieuze doeleinden bestemd werk, bijv. een altaarstuk.
Strofe
Een strofe is een onderdeel van een gedicht en bevat doorgaans een zekere gedachteneenheid. Het uiterlijke kenmerk van de strofe is dat er zich voor en na de strofe een witregel bevindt. Een strofe in een gedicht kan worden vergeleken met een alinea in een tekst.
Voor meer zie: Wikipedia
Tachisme
Te gebruiken voor Franse schilderkunst die lijkt op Amerikaanse Action Painting, met inbegrip van die uit het eind van de veertiger jaren die soms abstraction lyrique wordt genoemd. Gebruik de term `lyrische abstractie` voor het abstract expressionisme dat is voortgezet tot de jaren zestig en zeventig (bv. Guston en Frankenthaler).
Tenebrisme
Schildertrend van de barok die de neiging heeft om, door sterke lichtcontrasten, de ontregeling van het licht in een donkere context te benadrukken.
De naam die wordt gegeven aan het picturale realisme van de 16e en 17e eeuw, gekenmerkt door de dramatische contrasten van licht en schaduw, die wijdverbreid waren in Spanje. De meest opvallende vertegenwoordigers zijn de Italiaanse Caravaggio en de Spaanse José de Ribera.
Tenebrisme (heb het niet terug kunnen vinden in Encyclo.nl. Dit is een vertaling vanuit het Engels), van het Italiaanse tenebrisme (“donker, somber, mysterieus”), ook wel dramatische verlichting genoemd, is een stijl van schilderen met diepgaand uitgesproken clair-obscur, waarbij er hevige licht-donkercontrasten zijn en waarbij de duisternis een overheersend kenmerk van het beeld wordt. De techniek is ontwikkeld om drama toe te voegen aan een beeld door middel van een spotlight effect,[1] en was populair in de barokke schilderkunst. Tenebrisme wordt alleen gebruikt om een dramatische impact te verkrijgen, terwijl chiaroscuro een bredere term is, die ook het gebruik van minder extreme lichtcontrasten omvat om de illusie van driedimensionaliteit te versterken.
Terrra sigillata
Terrra sigillata is een dunne laag satijn glanzende klei in slibvorm (engobe) die over de vaas of pot wordt aangebracht. Het geeft daarom een heel andere verschijningsvorm aan de klei. Terra sigillata betekent letterlijk: gestempelde aarde. Dit heeft te maken met het feit dat het in de Romeinse tijd vaak in combinatie werd gebruikt met stempels. Het werd gebruikt voor een luxe soort aardewerk dat op verschillende plaatsen in het Romeinse Rijk werd vervaardigd. Het terra sigillata dat in Nederland wordt gevonden is meestal geïmporteerd uit Noord-Frankrijk of uit het Nederrijngebied. In Nederland zelf werd het niet gemaakt.
Terra sigillata bestaat uit de fijnste deeltjes van de klei, die over het hele werkstuk worden aangebracht voor het werkstuk wordt gestookt. Aanwrijven met een zachte doek als de slib net iets is gedroogd geeft de uiteindelijke glans. In de Romeinse tijd gebruikte men voor terra sigillata altijd rode klei. Door de kleinere kleideeltjes wordt de pot ook beter waterdicht.
Terracotta
Terracotta (Italiaans: terra cotta, ‘aarde gebakken’ = gebakken klei, mv. terracotta’s) is poreus, ongeglazuurd aardewerk van roodbakkende klei. Het wordt op diverse manieren toegepast, zoals bij bloempotten en goedkoop servies.
Trecento
Het Trecento (Italiaans voor 300, of voor “mille trecento”, 1300) verwijst naar de 14e eeuw in de Italiaanse culturele geschiedenis, en meer bepaald naar de periode tussen gotiek en renaissance. Daarnaast wordt het Trecento vaak beschouwd als het begin van de renaissance in de kunstgeschiedenis.
Trompe-l’oeil
Trompe-l’oeil is een schildertechniek die bedrieglijk realistisch aandoet. Het woord trompe-l’oeil is Frans en betekent letterlijk “bedrieg het oog”, ofwel gezichtsbedrog.
Over het algemeen wordt het in stillevens toegepast maar ook in muurschilderingen om bijvoorbeeld de echte aanwezigheid van pilaren of standbeelden te suggereren of bijvoorbeeld een vel papier dat met een spijker aan de muur is vastgemaakt. Het is bedoeld om de toeschouwer te bedriegen door een illusie van de werkelijkheid op de muur op te wekken, voorwaarde voor succesvol bedrog is de beheersing van de volgende technieken. naturalistische precisie, perspectief, dat wil zeggen de weergave van een eenduidig te interpreteren ruimte, gecombineerd met een consequent uitgewerkte belichting, schaduwen. Trompe-l’oeil-effecten zijn al bekend uit de Oudheid, en sinds de 15e eeuw een apart genre, vooral in de Nederlandse stillevenschilderkunst.
Veduta
Een veduta (Italiaans: overzicht, meervoud vedute) is een zeer gedetailleerd schilderij, gewoonlijk op groot formaat, van een stadsgezicht of ander vergezicht.
Verisme
Extreme vorm van realisme die elke vorm van idealisering in de kunsten verwerpt en daarmee streeft naar een zo letterlijk mogelijke weergave van de werkelijkheid. Dit betekent dat juist ook tegenstrijdigheden regelmatig voorkomen.
Villancico
Een villancico is een lied waarvan de tekst verwijst naar Kerstmis. Villancico’s worden traditioneel gezongen in de periode voor en na Kerstmis. De traditie van de “villancicos de Navidad” gaat terug tot de dertiende eeuw, ofschoon de villancico’s oorspronkelijk gewone liederen waren, die gezongen werden bij de vieringen, dus ook met Kerstmis. Pas later werden de villancico’s in de kerken gezongen en specifiek met Kerstmis geassocieerd. De eerste “canciones” die zo kunnen worden genoemd, waren eigenlijk middeleeuwse hofdansen. Ze stonden aanvankelijk niet met religie in verband, maar geleidelijk beteugelde de kerk het volksgebruik en eigende ze zich de villancico’s voor eigen doeleinden toe.
Voor meer zie: Wikipedia
Naar boven
Spaanse Verhalen. spaanseverhalen.com
Laatst bijgewerkt 2021-06-17
Referenties:
{{Bronvermelding veelal Wikipedia|taal=nl,es,en|titels=divers}}
{{Bronvermelding Website Encyclo. nl|https://www.encyclo.nl/begrip/sigillata| datum=divers}}
{{Bronvermelding Website Nederlandse keramiek geschiedenis|http://nederlandsekeramiek.blogspot.com/p/romeinse-tijd.html| datum=20200102}}
De foto’s zijn gelicenseerd onder Wikimedia Creative Commons: CC BY 1.0 , CC BY 2.0 , CC BY 2.5 , CC BY-SA 2.0 , CC BY-SA 2.5, CC BY-SA 3.0 , CC BY-SA 4.0 , GNU-licentie voor vrije documentatie of Publiek Domein
Coralma*, is eigen werk dat u terug kunt vinden als een CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons, waarmee ik aangegeven heb dat u vrij bent het werk te kopiëren, te verspreiden, te verzenden en om het werk aan te passen.
- Cellenemailtechniek. Auteur -Cornelia Rienks
- Mariaretabel Sint-Laurentiuskerk (Bocholt) 27 september 2019. Auteur – Paul Hermans
spaanseverhalen.com 
