Soria Provincie van de autonome gemeenschap Castilla y León

Soria is een provincie in het noorden van Spanje, gelegen in het oostelijk deel van de autonome gemeenschap Castilla y León. Het is een provincie met middeleeuwse dorpjes omgeven door natuur, en met, net als in andere delen van Spanje, veel tradities, feesten en monumenten. Een provincie met koude winters en zachte zomers,,,, een gebied met grote verscheidenheid. 

Soria is ook veruit de dunst bevolkte provincie van Spanje. Met een bevolkingsdichtheid van 8,6 inw/km² is het zelfs één van de minst bevolkte gebieden in de Europese Unie. Het aantal inwoners van de provincie volgens het INE bedroeg in 2018, 39.398 inwoners en in 2019 waren het er niet veel meer, 88.636. 44,4% van de inwoners woont in de hoofdstad, Soria. Het heeft ook een van de oudste bevolkingen van Europa; 6% van de inwoners is ouder dan 85 jaar. Veel bewoners zijn uit deze provincie weggetrokken naar andere delen van Spanje waar makkelijker werkt te vinden is.

De provincie telt meer dan 500 bevolkingskernen, gegroepeerd in 183 gemeenten, waarvan meer dan de helft (116) gehuchten zijn met minder dan 100 inwoners. Slechts elf steden hebben meer dan 1000 inwoners en alleen Almazán en de hoofdstad van Soria hebben meer dan 5000 inwoners. Vanwege de bossen en bergen (de Castiliaanse Meseta, een verhoogd plateau) is het wel een populair vakantiegebied; vroegere bewoners hebben vaak een tweede woning in deze provincie. Bewoners met land grenzend aan een bos, en dat is vrijwel overal, hebben jaarlijks recht op een deel van de houtkap.

De gemiddelde hoogte van 1025 meter en de bergketens in het noorden van de provincie zijn bepalend voor het klimaat. In het oosten en het zuiden bevinden zich gebieden die behoren tot het stroomgebied van de Ebro, in de zijrivier de Jalón; in het noorden bevinden zich eveneens gebieden die afwateren op de Ebro, de stroomgebieden van de rivieren de Alhama en de Cidacos. Hier in deze provincie ontspringt ook de rivier de Duero, en de bovenloop van het stroomgebied geeft daarmee ook vorm aan het grootste deel van dit gewest.

We onderscheiden hier verschillende regio’s zoals het: Tierra de Ágreda (comarca del Moncayo), met zijn hoofdstad Ágreda, in het oosten grenzend aan Aragón en overheerst door de Moncayo; de Meseta Soriana; land van granen en bieten in de vallei van de Duero; op de grens met de provincie Burgos, Pinares, waar zich de Picos de Urbión bevinden, geboorteplaats van de Duero en de mythische Laguna Negra (Zwarte Lagune) die als inspiratiebron diende voor Antonio Machado voor zijn gedicht La tierra de Alvar González; Tierras Altas, in het noordoosten, een arm en ruig gebied maar met belangrijke rijkdommen aan fossiele sporen (versteende pootafdrukken van dinosauriërs); en de regio’s in het zuiden van Soria, grenzend aan de provincies Segovia en Guadalajara, een gebied waar veel schapen worden gefokt  en waar veel graangewassen worden verbouwd.

Toponymie

Zoals in het grootste deel van Spanje gebruikelijk is, ontleent de provincie haar naam aan haar hoofdstad, in dit geval de stad Soria. De etymologie ervan is niet zeker, maar houdt mogelijk verband met de rivier de Duero.

In februari 1922 stelde Pelayo Artigas voor om de naam van de provincie te veranderen in Numancia en de naam Soria alleen te gebruiken voor de hoofdstad. Dit initiatief werd gesteund door alle instellingen en persoonlijkheden van Soria, en ook door de plaatselijke pers. Allen pleitten voor de identificatie van Soria met Numancia, omdat er een verband bestond tussen de teloorgang van de heldhaftige stad en de marginalisatie en verwaarlozing van de provincie Soria. De verdeeldheid van de meningen had tot gevolg dat een deel van de publieke opinie in Soria van mening veranderde over de noodzaak Soria met Numancia te vereenzelvigen, omdat zij inzag dat dit niet nodig was om de provincie Soria uit haar situatie van vergetelheid, verwaarlozing en depressie te halen.

Natuur

---

Ondergrondse hulpbronnen

Bestuurlijke indeling

---

Locatie

De provincie heeft een oppervlakte van 10.306,42 km² en ligt in het uiterste oosten van de autonome gemeenschap Castilla y León. Het grenst aan de comunidad autónoma La Rioja en de provincies Zaragoza (Aragón), Guadalajara (Castilla-La Mancha), Segovia en Burgos (Castilla y León).

Noord-westen: Burgos	Noord: La Rioja	Noord-oosten: La Rioja
West: Burgos		Oost: Zaragoza
Zuid-westen: Segovia	Zuid: Guadalajara	Zuid-oosten: Guadalajara

Municipios

De administratieve basiseenheid waarin de provincie is onderverdeeld, zijn de gemeenten. Er zijn er 183 op dit moment. De gemeente met de meeste inwoners is de provinciehoofdstad. Opmerkelijk is dat een groot aantal van hen minder dan 500 inwoners telt. De gemiddelde grootte van een gemeente in de provincie is 56,30 km². Naast de provinciehoofdstad springen Almazán en El Burgo de Osma er qua inwonertal uit. Volgens de gemeentelijke volkstelling van het INE waren dit 20 dichtstbevolkte gemeenten van de provincie in 2019:

De 20 grootste gemeenten van de provincie Soria

Soria	Plaatsnaam	inw.		Plaatsnaam	inw.	Ólega
	Soria Almazán Burgo de Osma-Ciudad de Osma Ólvega Ágreda San Esteban de Gormaz Golmayo San Leonardo de Yagïe Covaleda Arcos de Jalón	39.695 5.411 5.034 3.668 3.006 2.948 2.844 2.042 1.621 1.477		Duruelo de la Sierra Berlanga de Duerro Vinuesa Navaleno Garray Langa de Duero Medinaceli San Pedro Marique Almarza Quintana Redonda	1.066 872 837 755 750 694 664 655 640 496
Almazán						San Esteban
Burgo de Osma-Ciudad de Osma						Ágreda
bron: INE 2021

Comarcas

De 183 municipios (gemeenten) zijn verdeeld over 12 comarcas (gewesten).

• • • • Campo de Gómarca
      • Comarca de Almarza
      • Comarca de Almazán
      • Comarca de Berlanga
      • Comarca de Frentes
      • El Valle y La Vega Cintora
      • Las Vicarías
      • Comarca del Moncayo
      • Comarca de Pinares
      • Tierra de Medinaceli
      • Tierras Altas
      • Tierras del Burgo

Demografie

De provincie Soria kent een hoge graad van ontvolking. Soria is de dunst bevolkte provincie van Spanje (8,6 inwon./km² in 2018), daarmee is het zelfs een van de meest ontvolkte gebieden van de Europese Unie. Deze index ligt ver van de gemiddelde waarden voor Spanje en de Europese Unie (92,37 inwoners/km² en 117 inwoners/km², respectievelijk, ook in 2018).

Hieraan moet worden toegevoegd dat de provincie Soria in de afgelopen 50 jaar meer dan 40% van haar bevolking heeft verloren, dat zij het hoogste vergrijzingspercentage van de Europese Unie heeft (26,7% van de bevolking is ouder dan 65 jaar, tegen 16,9% van het Spaanse gemiddelde) en dat 116 van haar 183 gemeenten minder dan 100 inwoners tellen.

Bovendien is de bevolking van de provincie Soria geconcentreerd in de hoofdstad en enkele aangrenzende gemeenten; in enkele gemeenten in de regio Pinares; en in de voormalige districtszetels (Almazán, Burgo de Osma en Arcos de Jalón) die eveneens een regressieve dynamiek vertonen. De rest van de gemeenten verkeert in een zeer ernstige demografische situatie, op weg naar totale ontvolking. Dit is vooral merkbaar in het meest oostelijke deel van de provincie, in de regio’s Campo de Gómara, Moncayo, Tierras Altas en Almazán.

Geschiedenis

---

In deze provincie vindt men prehistorische overblijfselen van onbetwistbare waarde, waaronder de grotschilderingen, bewaard in een aantal schuilplaatsen de meest opvallende zijn. Twee van de belangrijkste vindplaatsen zijn die van Torralba en Ambrona, paleontologische en archeologische vindplaatsen die overeenkomen met verschillende fossielhoudende levels met bijbehorende Achelische (Neder-Paleolithische) en lithische industrie, van ten minste 350.000 jaar geleden.

Kelt-Iberisch

In de IJzertijd maakte de provincie Soria deel uit van een gebied waar de Keltiberiërs woonden, die meestal als Kelten werden beschouwd. Deze cultuur heeft in de provincie belangrijke archeologische overblijfselen achtergelaten, zoals die van Numancia, Uxama (Osma) of Termancia (Tiermes), en historische passages die zo bijzonder zijn als die welke bekend staan als de Gesta van Numancia.

De Basken

Ook in Soria, hoofdzakelijk in het noordelijke gebied, zijn er meer dan tweehonderd Baskische plaatsnamen, die wijzen op de aanwezigheid van de Basken in het gebied. Urbión, Larralde, Acebal de Garagüeta, Arévalo de la Sierra, Garray of Narros zijn enkele van deze plaatsnamen.

Volgens recente epigrafische studies gaat de aanwezigheid van het Baskisch in het noorden van de provincie vooraf aan het opdringen van een Keltische en vervolgens Latijnse taal in het gebied, zelfs aan alle andere epigrafische vondsten in het Baskisch in La Rioja, het Pais Vasco of Navarra. Eduardo Aznar Martínez, auteur van het boek El euskera en La Rioja (Baskisch in La Rioja), analyseert de inscripties op grafstenen in het Baskisch die in dorpen in de Tierras Altas zijn opgedoken, waarbij hij namen noemt die proto-Euskera zouden zijn. Het woord “Sesenco”, dat gebeeldhouwd staat naast een afbeelding van wat volgens de onderzoeker een stier zou zijn, komt in het Baskisch overeen met “zezenko” (jonge stier, stierkalf).

Romeinen

Na de veroveringsoorlogen en het daaropvolgende proces van romanisering behoorde de provincie tot het Conventus Cluniensis (bevolking en nederzettingen) van de Romeinse provincie Tarraconensis. Uit deze periode springen de steden Numancia, Tiermes en Ocilis (Medinaceli) in het oog.

Moslims

Na de val van het Romeinse Rijk werd het eerst bezet door de Visigoten en later door de Moslims, van wie de kastelen van Medinaceli en Gormaz, de grootste kalifatenburcht van zijn soort in Europa, bewaard zijn gebleven.

Het is in deze periode van de moslimoverheersing dat de provincie opnieuw de hoofdrolspeler in de geschiedenis werd, want de meest beroemde moslimkrijger, Almanzor, had zijn hoofdkwartier in de provincie, in de plaats Medinaceli gevestigd; en plaatsen aan de oevers van de Duero gingen voortdurend over van moslim- in christelijke handen, en omgekeerd, omdat zij praktisch onbewoond waren. Uit deze periode stammen de ontelbare wachttorens en verdedigingstorens die overal in de provincie te vinden zijn en die de naam Castilla, land van kastelen, aan dit gebied heeft gegeven. Ondertussen, tot de 9e en 10e eeuw, werd het noorden van de provincie Soria bewoond door een half heidens volk dat nauwelijks gekerstend was. De Arabische bronnen noemden hen barbaren (aŷam), in plaats van de gebruikelijke term te gebruiken om naar christenen te verwijzen (naṣrānī, نصراني).

Het koninkrijk Pamplona

Tijdens de herovering in de Middeleeuwen behoorden het noordelijke en oostelijke deel van de provincie Soria vanaf 1016 tot het Koninkrijk Pamplona, omdat koning Sancho Garcés III een akkoord had gesloten over de grenzen tussen het graafschap Castilla en het koninkrijk Pamplona, waarbij Pamplona onder meer de uitbreiding in het zuiden en oosten, het noordoostelijke deel van Soria en de vallei van de Ebro toegewezen kreeg.

In 1127 werd, door bemiddeling, het Pacto de Támara overeengekomen. In dit pact deed Alfonso ‘el Batallador’ afstand van de keizerstitel en werden de grenzen tussen de koninkrijken van Castilla en die van Pamplona en Aragon afgebakend met de teruggave van sommige gebieden aan Castilla. In dit pact bleven Vizcaya, Álava, Guipúzcoa, Belorado, Soria en San Esteban de Gormaz deel uitmaken van het grondgebied van Pamplona.

Castilla

Soria werd een deel van Castilla in 1134, tijdens het bewind van Alfonso VII.

In 1187 riep Alfonso VIII de edelen en vertegenwoordigers van de belangrijkste steden van Castilla bijeen voor de Cortes van San Esteban de Gormaz, in wat (samen met de Cortes van León in 1188) het eerste voorbeeld van parlementarisme in de Westerse wereld zou worden.

Na de herovering in de Middeleeuwen kende Soria de grootste luister van haar geschiedenis en werd het het juweel van de Romaanse bouwkunst dat het vandaag de dag nog steeds is. Met de pracht van Soria’s Middeleeuwen als grensgebied tussen de koninkrijken Castilla, Navarra en Aragon.

Soria heeft de politieke, economische en sociale instabiliteit meegemaakt die in de hele natie heerst, maar die zich vooral leek te vermenigvuldigen in de gebieden met een bij uitstek agrarisch karakter. Deze omstandigheden hebben gevolgen gehad voor de emigratie en de geleidelijke vergrijzing van de bevolking. Tegenwoordig hervindt Soria de pracht van andere tijden, vooral in haar toeristische mogelijkheden, begunstigd door de bijzonderheid van haar landschappen en haar tijdloze schoonheid.

Hoe de bestuurlijke indeling er in het verleden uitzag

De provincie Soria is, zoals alle provincies, ontstaan uit de Spaanse provinciale indeling van Javier de Burgos in 1833. In de Kroon van Castilla bestonden echter sinds het einde van de 16e eeuw entiteiten van zuiver fiscale aard, provincies benoemd, die geen enkele administratieve of juridische waarde hadden en naast vele andere verschillende structuren bestonden, waaronder een die in de stad Soria was gevestigd. Deze mogen niet worden verward met het huidige begrip “provincie”. Later, in de 18e eeuw, ontstonden de intendances en ten slotte, in de 19e eeuw, de provincies in de huidige politieke betekenis van het woord.

Vroegmoderne tijd

In de loop van de 18e eeuw werden de intendancies opgericht, waarvan er één zijn zetel had in de stad Soria. Volgens de Volkstelling van Floridablanca, een volkstelling die in Spanje werd opgesteld (onder leiding van de gelijknamige graaf en minister van Carlos III, tussen 1785 en 1787) en beschouwd werd als de eerste Spaanse volkstelling die werd opgesteld volgens moderne statistische technieken. De Intendancia van Soria werd gevormd door 31 rechtsgebieden waaraan leiding wordt gegeven door een intendente.

19e eeuw

In het begin van de 19e eeuw onderging de provincie verschillende veranderingen. In 1802 worden de populaties van de Partido de Logroño (dat is zo’n intendanced) deel van de provincie Soria, en een nieuwe hervorming in 1812 maakt dat driekwart van La Rioja deel gaat uitmaken van de provincie Soria. Na de hervorming van Javier de Burgos in 1833, waarbij alle Spaanse provincies in de huidige politieke zin van het woord worden gecreëerd en het huidige Soria wordt opgenomen, wordt het qua oppervlak teruggebracht tot slechts 10.400 km², een vermindering met 3763 km² in vergelijking met de provincie in het Oude Regime. Gebieden die voornamelijk aan de provincie Guadalajara en de provincie Logroño verloren zijn gegaan. Het grondgebied dat nu nog deel uitmaakt van de provincie bestaat uit 540 constitutionele gemeenten, verdeeld in vijf gerechtelijke arrondissementen. Weer later werd dit teruggebracht tot de huidige drie gerechtelijke arrondissementen, te weten; de Partidos judiciales, Almazán, El Burgo de Osma, en Soria.

Artistiek erfgoed

---

Musea

• • • • Centro de Interpretación de Ágreda
      • Museo de Antigüedades La Gamella
      • Museo de Arte Sacro de Nuestra Señora de la Peña
      • Museo de Cyclismo
      • Museo Monográfico de Tiermes
      • Museo Numantino de Soria
      • Museo Sor María Jesús de Ágreda
      • Palacio Ducal de Medinaceli
      • Yacimientos de Torralba y Ambrona

Routes

• • • • • • • • • • • • • • • • GR-86, Iberische Soriano Route
                              • Camino de Santiago castellano – aragonés
                              • Camino de Santiago de la Lana
                              • Camino del Cid
                              • Ruta de las Icnitas
                              • Ruta de las Atalayas
                              • Huellas de Santa Teresa
                              • Ruta de los Templarios

---

Feesten

---

• • • • Fiestas de San Juan o de la Madre de Dios, comienzan el jueves posterior a la festividad de San Juan (24 de junio); declaradas Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Semana Santa Soriana; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Jornadas de la Matanza; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.​
      • Semana Santa de El Burgo de Osma; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Fiestas de San Pascual Bailón y El Zarrón; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • La Bajada de Jesús; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional. de Castilla y León​.L
      • La Soldadesca de Iruecha; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Nuestra Señora de la Virgen del Pino y San Roque; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Paso del Fuego y Fiesta de las Móndidas; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Viernes Santo en Ágreda; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Toro Júbilo de Medinaceli; declarada Fiesta de Interés Turístico Regional de Castilla y León.
      • Fiestas de San Saturio de Soria.
      • Fiestas de Las Candelas y San Blas de San Leonardo de Yagüe.
      • Fiestas de Las Móndidas y el Ramo celebradas en Sarnago, Matasejún y Ventosa de San Pedro.
      • Semana Santa en Serón de Nágima.

Gastronomie

---

We beginnen deze lijst met een aantal links van gerechten uit de provincie Soria die we later zulle vervangen voor heuse recepten.

• • • • Yemas de Almazán
      • Paciencias de Almazán
      • Costrada de Soria
      • Mantequilla de Soria
      • Torrezno de Soria
      • Las migas pastoriles
      • El chorizo
      • La caldereta
      • Los asados de cordero y de cochinillo
      • El picadillo de chorizo
      • La alubia de El Burgo de Osma
      • La morcilla salada y la morcilla dulce
      • Trufa negra de Soria
      • Hongos
      • Cardo de Ágreda
      • Limonada de vino

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Castilla y Leon