Cordilleras Béticas

Geografie

---

Het Baetic-systeem bestaat uit meerdere bergketens die zich uitstrekken van het westen van Andalucía tot de regio Murcia, het zuiden van Castilla-La Mancha en de provincie Alicante (Valencia). In het noorden wordt het begrensd door de vallei van de Guadalquivir, en door de zuidelijke rand van het Sistema Ibérico en de Meseta Central. Het Iberische systeem ontspringt ten noorden van het oostelijke deel van het Prebaetic-systeem, de meest noordelijke verlenging van het Baetic-systeem. Over het algemeen zijn de bergketens die deel uitmaken van dit systeem in zuidwest-noordoostelijke richting georiënteerd.

De bekendste bergketen van de cordillera Bética is de Sierra Nevada, waar zich de Mulhacén bevindt, de hoogste berg van het vasteland van Spanje en van het Iberisch Schiereiland. De Rots van Gibraltar wordt ook beschouwd als onderdeel van het Sistema Bética, maar niet het Cabo de Gata-gebied verder naar het oosten, dat rotsen van vulkanische oorsprong bevat.

De cordillera Bética vormt samen met het Rifgebergte (die samen de Gibraltarboog vormen) het meest westelijke segment van de mediterrane Alpiene orogeen (orogenese = gebergtevorming). Deze twee gebergten worden gescheiden door het Neogene Alboran-bekken en liggen tussen twee Hercynische platen, de Iberische  in het noorden en de Afrikaanse  in het zuiden.

Traditioneel worden binnen het Betische gebergte vier eenheden onderscheiden, van noord naar zuid:

De cordillera Prebética

Het is het meest noordelijke deel van het Sistema Bética en strekt zich uit over het zuiden van Spanje, ten oosten van de cordillera Subbética, van de provincies Jaén en Granada tot de provincie Alicante. Het hoogste punt van de cordillera Prebética is de 2.382 m hoge Sierra de La Sagra.

De cordillera Prebética wordt onder andere gevormd door de bergketens van: 

De cordillera Subbética

Deze loopt van Gibraltar naar de provincie Jaén het is ’t centrale deel binnen het Sistema Bética. Het hoogste punt, de Peña de la Cruz in de Sierra Arana, ligt op 2.027 m hoog .

De verschillende bergketens die er deel van uitmaken zijn:

Surco Intrabético

Het gaat om een reeks min of meer gesloten en van elkaar gescheiden depressies die verspreid liggen tussen de Betische bergketens en de Penibetische bergketen (Ronda, Antequera, Granada, Baza, Guadix, Huéscar, enz.). Ze worden ook wel de Depresión Penibética (Penibetische depressie) genoemd.

De cordillera Penibética

De Cordillera Penibética is de meest zuidelijke van de Cordilleras Béticas, en loopt langs de zuidkust van Andalucía, van de kliffen van Roche (Conil de la Frontera), in de provincie Cádiz, tot de Sierra Cabrera (Mojácar) in de provincie Almería.

Het Sistema Penibética bevat het hoogste punt van het Iberisch schiereiland, de 3.478 m hoge Mulhacén in de Sierra Nevada; andere bergketens en kenmerken zijn:

Geologie

---

Het is het samenkomen, opstuwen en soms overlappen van tektonische platen die deze bergketens doen ontstaan. Net als de Pyreneeën is deze keten ontstaan als gevolg van het compressieregime dat aan het eind van het Krijt begon en vooral de noordelijke en zuidelijke randen van de Iberische plaat trof. In tegenstelling tot de Pyreneeën is de structuur en de daaropvolgende evolutie echter veel complexer, aangezien deze keten het resultaat is van de interactie van twee grote platen en een continentaal blok (Alboran-microplaat, de huidige Binnenzones (Zona Interna Bética)) dat naar het westen beweegt en uiteindelijk botst met de Mesozoïsche randen van Iberië en NW-Afrika, waarbij het Cordillera Bética en het Rifgebergte werd gevormd.

Dis is waarom het Sistema Bética als geologisch kenmerk tot een groter orogenese behoort. De Gibraltarboog die hier de meest westelijke rand van de Alpiene Orogenese vormt. Geologisch gezien zijn het Rifgebergte in Marokko en de Serra de Tramuntana op het eiland Mallorca uitbreidingen van het Baëtisch systeem. 

De bergketens zijn ingedeeld op genetische gronden, d.w.z. volgens de plaats waar de materialen zijn gevormd waaruit de verschillende delen van het Betische complex zijn ontstaan. Bij alpiene plooiing wordt de sokkel ook samen met de sedimenten opgetild en maakt hij deel uit van de geplooide structuren. 

• Zona interna bética: bevat materialen uit de sokkel, naast sedimenten.
• Zona externa bética: bevat alleen sedimenten.
• Eenheden van het Campo de Gibraltar: tussen de binnenste en de buitenste zone liggen de flysch-eenheden van de Campo de Gibraltar (comarca van Cádiz).

Tussen deze gebieden bestaan grote verschillen in structurele en lithologische componenten:

Zona interna (Binnenzones)

De uitbreiding van de binnenste zone valt in grote lijnen samen met de cordillera Penibética.

De binnenste zone is zeer complex door haar lithologie en structuur, aangezien zij sedimentaire materialen bevat van de bodem van de geul en van de pre-Alpiene sokkel zelf, die door de Alpenplooiing is opgeworpen; bovendien hebben de materialen metamorfe processen ondergaan en zijn er materialen van vulkanische oorsprong. Vanuit het oogpunt van de structuur is het ingewikkelder, aangezien de zuid-noordstuwing die door de Alpenplooiing is veroorzaakt, niet alleen heeft geleid tot plooiing, maar ook tot beweging in deze richting in de vorm van overschuiving (aardmantels die over elkaar heen schuiven).

Zona externa

1. 1. 1. 1. Hun compartimentering. Zij vormen geen ononderbroken barrière en bestaan uit een reeks bergmassieven die van elkaar gescheiden zijn door corridors waardoor zij dat gevoel van continuïteit verliezen. Deze corridors zijn door de mens gebruikt om vanuit de zee door te dringen of om de belangrijkste communicatiesystemen op te zetten.
            1. 1. Pasillo Granada-Motril, tussen de Sierra de Almijara en de Sierra Nevada.
               2. Pasillo Guadix-Almería, door de Andarax-vallei tussen de Sierra de Baza en de Sierra de los Filabres.
               3. Pasillo Baza-Huéscar-Almería, door de Almanzora-vallei tussen de Sierra de las Estancias en de Sierra de los Filabres.
         2. Het heuvelachtige karakter van de hoogste delen van het gebergte. Hun hoogte is vergelijkbaar met die van de Pyreneeën. Het ontbreken van ruwe vormen (naalden, ribbels, enz.) betekent ook dat het gevoel van hoogte lager is. Dit komt door de structuur van het gebergte, maar ook door de zachtheid van de materialen waaruit de centrale kern van de Sierra Nevada bestaat. Wellicht hebben de grote ijstijden bijgedragen aan deze omstandigheid, die hun sporen hebben achtergelaten in de brede, gladde glaciale valleien. Het ligt aan de rand van het Penibético, op een lagere hoogte, waar het landschap meer bergachtig aanvoelt door de aanwezigheid van kalksteen en dolomieten, die in de vorm van een halo rond de Sierra Nevada in het gebied bekend als El Calar liggen.

De structuur van de Sistemas Béticos

De structuur is vrij complex met als gevolg dat het bestuderen hiervan nogal traag verloopt. In de loop van tijd zijn verschillende theorieën aangenomen. Aanvankelijk dacht men dat we in het centrale deel te maken hadden met een grote plooi die door erosie was weggesleten, en dat er op deze wijze in het noorden het Subbetische gebergte en in het zuiden het Penibetische gebergte was ontstaan.

Later dacht men dat het eigenlijk twee parallelle plooien waren, de ene hoger dan de andere, en dat ze gescheiden werden door een vallei.

In het midden van de 20e eeuw ontstonden moderne theorieën over de structuur van de Betische bergketens, die later op bepaalde punten werden gewijzigd. Het idee dat de Betische bergketens het resultaat zijn van aardverschuivingen werd vastgesteld. De eerste studies werden verricht door Blumenthal, die tussen 1927 en 1950 een reeks studies uitvoerde, voornamelijk in de westelijke helft van het Betische gebergte. Fallot voerde ook een reeks studies uit in de oostelijke helft tussen 1918 en 1960. Sindsdien kunnen we zeggen dat het onderzoek niet is gestaakt en mettertijd is toegenomen. Er zijn verschillende onderzoeksteams: Deense, Duitse en Nederlandse, die de studies van Blumenthal en Fallot onderzoeken en verdiepen. Vermeldenswaard is ook het Spaanse team van de geologische school van Granada, opgericht door de Catalaanse Fondbote. Dit betekent dat de zeer  gecompliceerde structuur van het Penibetica-gebergte, geleidelijk aan wordt vastgelegd.

• • Zona externa: plooien met lichte overschuivingen.
  • Zona interna: waar deze mantelverschuivingen in al hun complexiteit voorkomen, waardoor de structurele en lithologische complexiteit groter is.

Beschermde natuurgebieden

---

In het Betic-gebergte zijn de volgende beschermde natuurgebieden aangewezen:

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp: