De rivier de Duero en zijn stroomgebied

De Duero (Portugees: Douro, [ˈdoɾu]) is de belangrijkste rivier in het noordwesten van het Iberisch schiereiland. De rivier ontspringt in de zuidelijke uitlopers van de berg Urbión, op ongeveer 2160 m. b. z., en mondt uit in de Atlantische Oceaan, in de monding van de Porto. De rivier is 897 km lang, waarvan 572 km op Spaans grondgebied ligt. Dan volgt er een zuidwaarts stromend deel van ongeveer 112 km dat de grens met Portugal vormt. Nadat het vlakbij La Fregeneda het water van de rivier de Águeda tot zich heeft opgenomen slaat ze rechtsaf om daar de laatste 213 km dwars door het Portugese gebied af te leggen. Dit laatste deel door Portugal is bevaarbaar omdat de rivier zich in dit deel versmalt en verdiept. De rivier heeft in de loop der tijd de zogenaamde ‘arribes‘ gevormd, die beschermd zijn door de oprichting van de natuurparken van Duero Internacional in Portugal en Arribes del Duero in Spanje.

De zogenaamde arribes van de Duero (het internationale deel dat de grens tussen Spanje en Portugal vormt).

Wat u het meest interesseert:

- - - Toponymie
    - Geologie
    - Geografie
    - Zijrivieren
    - Stuwmeren
    - Wijnbouw

Geografische locatie
Stroomgebied	Duero
Bron	Picos de Urbión Duruelo de la Sierra, Soria
Monding	Atlantische oceaan Oporto, Portugal
Coördinaties	41º59’00″ N 2°54′00″O
Administratieve locatie
Land	Spanje en Portugal
Regio’s	Castilla y León Trás-os-Montes Douro Literal
Onderverdeling	5 provincies 5 districten
Waterlichaam
Zijrivieren	zie schema
Lengte	897 km
Opp. stroomgebied	97.299 km²
Gem. doorstroming	800 m³/sec.
Bronhoogte	2160 m
Het stroomgebied van de Duero.

Het heeft het grootste hydrografische bekken van het Iberische schiereiland, met een oppervlakte van 98.073 km², waarvan 78.859 km² tot het Spaanse en 19.214 km² tot het Portugese grondgebied behoren. Het Spaanse gedeelte omvat grondgebied van de comunidades autónoma Castilla y León, Galicia, Cantabria, La Rioja, Castilla-La Mancha, Extremadura en Madrid, hoewel iets meer dan 98% van het gebied overeenkomt met dat van Castilla y León, een gemeenschap die zich onderscheidt door de graanteelt en door de productie van kwaliteitswijnen, waarbij vooral de wijnen van de oorsprongsbenaming Ribera del Duero opvallen door hun faam. Bestuurlijk loopt het door de Spaanse provincies Soria, Burgos, Valladolid, Zamora en Salamanca, en de Portugese districten Bragança, Guarda, Vila Real, Viseu, Porto en Aveiro. Op 14 december 2001 werd het wijngebied Alto Douro, dat een groot deel van de route door Portugal beslaat, en waar de wijnstokken van de portwijn worden verbouwd, door Unesco op de lijst van werelderfgoed geplaatst, in de categorie cultuurlandschappen.

Het is de rivier met het hoogste absolute debiet van het Iberisch schiereiland. Het heeft een dicht netwerk van zijrivieren die het water van de cordillera Cantabrica (het Cantabrisch gebergte), het sistema Iberica (Iberische systeem) en het sistema Central (Centrale systeem) verzamelen, wat verantwoordelijk is voor zijn hoge debiet. De belangrijkste zijn de Pisuerga en de Esla, in het noorden, en de Adaja en de Tormes, in het zuiden. Bovendien is het met zijn 897 km de op twee na langste rivier van het schiereiland, na de Taag en de Ebro.

Toponymie

De oorsprong van de naam komt van het Latijnse Durius flumen, waarvan het Griekse equivalent Δούριος ποταμός is, en dat op zijn beurt zijn oorsprong zou kunnen hebben in de Keltische wortel *dubro– en wel van het Proto-Keltische *Dur, waarvan de betekenis “water” zou kunnen zijn wanneer men het vergelijkt met de termen dŵr (uit het moderne Welsh), dour (uit het moderne Bretons) of dobhar (uit het moderne Iers).

De Romeinen hebben deze naam wellicht overgenomen van de Keltische stammen die langs de rivier woonden en die de god Durius aanbaden, de personificatie van de rivier Duero, die werd afgebeeld met een visnet in zijn hand.

De Nederlandse vertaling die in wikipedia voor deze rivier Douro (Portugees) wordt gegeven is “Gouden rivier”. Dat wordt waarschijnlijk van het Spaanse woord ‘oro’, of het Portugese ‘ouro’ wat goud betekend afgeleid. Nu werd er in vroegere tijden (Romeinen) wel goud in deze streken gevonden. Maar ik hecht toch meer waarde aan de bovenstaande toponymie.

Geologie

De geomorfologische oorsprong ligt in een endoreïsch bekken dat sedimenten accumuleerde in een centraal merensysteem gedurende een groot deel van het Cenozoïcum, totdat een afwatering naar de Atlantische Oceaan werd geopend. Dit kan zijn gebeurd door stroomonthoofding vanuit de Atlantische Oceaan (door terugschrijdende erosie), of door een klimatologische verandering naar natte omstandigheden die het waterpeil in het bekken deden overstromen. Tectonische activiteit vanaf deze perioden heeft geen significant reliëf veroorzaakt en kan niet wezenlijk tot deze verandering in de afwatering hebben bijgedragen. Vervolgens zou geleidelijk aan de huidige fluviatiele hiërarchie van het bekken tot stand komen. Het is niet bekend wanneer de opening van het bekken heeft plaatsgevonden, maar de meest recente massale lacustriene sedimentatie is ongeveer negen miljoen jaar geleden.

Lengte en debiet

De lengte is 897 km, waarvan ongeveer 213 km Portugees, 112 km grens (internationaal) en de rest loopt in Spanje, ongeveer 572 km. Het stroomgebied behoort voor het grootste deel tot gebieden met een droog klimaat, hoewel de noordelijke zijrivieren water opvangen uit het cordillera Cantabrica (Cantabrische Randgebergte), dat veel natter is, naast de overvloedige bijdragen van de rivieren Tormes, Huebra en Águeda in het zuiden.

Het gemiddelde debiet voordat het in de Atlantische Oceaan uitmondt, schommelt bij het meetstation van Porto tussen 650 m³/s en 675 m³/s, terwijl het aan de grens tussen Spanje en Portugal 570 m³/s bedraagt. De natuurlijke regulatie bedraagt 840 hm³/jaar en de afvloeiingscoëfficiënt is 31%. Het relatieve debiet is echter vrij laag: in Porto varieert het tussen 6,6 en 6,7 l/s en per km². Alleen bij de bron is er sprake van een pluviaal-nivaal regime (pluviaal – regen), aangezien de rivier vóór haar doortocht door Soria al een pluviale rivier is (typisch voor een continentaal mediterraan klimaat), met overstromingen in december en maart, en laag water in augustus en september.

Het lengteprofiel

Het lengteprofiel van de Duero is abrupt tussen de bovenloop in de Picos de Urbión en Soria. Dit is het begin van de hoogvlakte op tertiair terrein (het tertiair heet tegenwoordig Neogeen en Paleogeen), als gevolg van de brede rivierbedding en de aangrenzende oevers. Stroomafwaarts na Zamora mondt de Duero uit in een steile kloof, de Arribes, waar de rivier La Meseta verlaat en abrupt hoogte verliest aan de laagvlakte van Portugal. In de Arribes bevindt zich het complexe hydro-elektrische systeem dat wordt gevormd door de stuwmeren van Ricobayo, Villalcampo, Castro, Almendra en de aangrenzende stuwmeren van Saucelle en Aldeadávila.

Geografie

De bron

De bron ligt op de zuidelijke hellingen van de Picos de Urbión (Sistema Ibérico, 2228 m) op 2160 m boven de zeespiegel, in de Spaanse municipal Duruelo de la Sierra, in de provincie Soria. In het hoge gebergte ontvangt de beginnende Duero talrijke stroompjes die van de bergtoppen naar beneden komen. Zoals de Ebrillos aan de rechterkant en de Revinuesa aan de linkerkant. Deze laatste is het water van het Laguna Negra de Urbión dat van glaciale oorsprong en gelegen aan de voet van de naar beneden hangende muren van de top van de Urbión.

La laguna Negra de Urbión (het Zwarte meer van Urbion).

De drie rivieren, die door de dennenbossen van Soria stromen, komen samen bij het stuwmeer van Cuerda del Pozo. Om er geen twijfel over te laten bestaan welke de hoofdcollector is, liggen Duruelo en Salduero, twee dorpen die in hun naam de naam van de hoofdrivier weerspiegelen, stroomopwaarts. Kort voordat we Soria bereiken, geeft de zijrivier de Tera, links haar water af aan de Duero.

De Keltiberische ruïnes van Numancia liggen op een gemakkelijk te verdedigen hoog punt op de samenloop van de rivieren Tera en Duero. Aan de voet ervan, naast de rivieren, is later Garray verrezen, dat in de betekenis van zijn naam – el quemado (de verbrande) – herinnert aan de gevolgen van de Numantijnse oorlog. Tot Numancia heeft de Duero het water van de rivier de Urbión, het natuurpark van Sierra Cebollera en het gebied rond Oncala opgevangen. Op de plaats waar de Duero en de Tera samenvloeien, hebben zich al vele verschillende beekjes komend uit de heuvels rond Oncala aan de rivier toegevoegd.

Het eerste gedeelte (in de provincie Soria) is 73 km lang en loopt door paleozoïsch materiaal met een gemiddelde helling van 15 m/km tot het bij de stuwdam van Cuerda del Pozo dat op 1100 m boven zeeniveau ligt. In dit gebied heeft de rivier een sneeuwregime en bedraagt het gemiddelde debiet 150 m³/s.

Het centrale deel

Het volgende traject loopt door een deel van de provincies Soria, Burgos, Valladolid, Zamora en Salamanca; het is ongeveer 500 km lang met een zeer flauwe helling (1 m/km). De rivier stroomt over sedimentair materiaal uit het Cenozoïcum waarin de rivier een overvloedige reeks fluviatiele terrassen heeft gecreëerd (er zijn tot veertien Kwartaire niveaus geteld).

Vanaf Soria loopt de Duero verder in zuidelijke richting tot Almazán, waar links de afvloeiingen van de bergketens Madero en Moncayo worden opgevangen. Kort na Soria verlaat de loop van de Duero het Mesozoïsche materiaal van het Sistema Ibérico en baant zich een weg door de Tertiaire sedimenten die het oude meer vullen; daaroverheen stroomt zij naar Zamora, aan het andere uiteinde van het bekken. In Almazán neemt hij de oost-west-route, die hij tot Porto zal aanhouden. Eenmaal op vlak land, werden bruggen gebouwd bij de belangrijkste doorwaadbare plaatsen, zoals in Almazán, Puente Ullán, Gormaz, Navapalos of San Esteban de Gormaz.

In het hele Soria-gedeelte van het Canal de Almazán stroomt de Duero vrij dicht langs de bergketens die het knooppunt vormen tussen het Sistema Central en het Sistema Ibérico. Daarom zijn de zijrivieren die het ontvangt kort en hebben zij een beperkt debiet. Alleen de rivier Ucero, die de rivier van Ciudad de Osma is (een gebied in de provincie Soria), heeft een zekere betekenis en vooral een bovenloop van bijzondere schoonheid: la hoz del río Lobos (de kloof van de rivier Lobos). Daar ontvangt de Ucero van links de afvloeiingen die de Abión leidt.

Na Langa de Duero houdt de Duero op in de provinvie Soria en wordt het een deel van de provincie Burgos. Aranda de Duero is een belangrijke doorwaadbare plaats in de Duero. In Roa maakt de Duero een bocht naar het zuiden, waarbij het centrum van de stad op de rechteroever ligt. De rivier Riaza, die haar naam ontleent aan Riaza in de hoger gelegen gebieden van Segovia, bij de bron van de rivier, aan de voet van de puerto de la Quesera in de bergen van Carpetanos, is van links binnengekomen. Enkele kilometers later komt de Duero Valladolid binnen, in de buurt van Peñafiel, waar het kasteel uitkijkt over de rivier Duratón, een andere zijrivier die uit het Sistema Central komt. Vanaf Peñafiel is de eerste belangrijke doorwaadbare plaats die van Tudela de Duero. Voorbij de meridiaan van Valladolid ontvangt de Duero links het water van de Cega en kort daarna rechts dat van de Pisuerga op de hoogte van Geria. Tussen beide samenvloeiingen ligt Puente Duero, nog een van de traditionele oversteek plaatsen van de rivier.

Ter hoogte van Aniago mondt de Adaja uit in de Duero, die kort daarvoor is samengevoegd met de Eresma. Enkele kilometers verder ligt Tordesillas, een andere belangrijke doorwaadbare plaats die al sinds de oudheid wordt gebruikt en waar tegenwoordig de noordwestelijke snelweg (A-6) van Madrid naar La Coruña overheen loopt. Tot Castronuño houdt de rivier dezelfde richting; daarvóór is het water van de Zapardiel en dat van de Trabancos van links binnengestroomd, afkomstig uit de bergen van Ávila, waar zij zeer dicht bij elkaar ontspringen. In Castronuño verlaat de Duero de richting van de Pisuerga en stijgt scherp naar Toro. Tussen deze twee punten stromen de Hornija en de Bajoz in de rechter rivier, zijriviertjes die hun oorsprong vinden in het Torozosgebergte. Tussen deze twee rivieren ligt de grens tussen de provincie Valladolid en de provincie Zamora.

Arribes del Duero

Arribes del Duero of Duero Internacional is een deel waarbinnen de rivier een pluviaal regime heeft en het gemiddelde debiet tussen 212 m³/s en 490 m³/s schommelt. Wanneer zij na Zamora het grensgebied met Portugal bereikt, stroomt de Duero in het Paleozoïsche granietmateriaal, versmalt haar loop en daalt zij 400 m in hoogte, tot iets meer dan 200 m boven zeespiegel (4 m/km), de zogenaamde “arribes del Duero”. Hier, iets ten zuiden van Ricobayo, ontvangt zij haar meest overvloedige zijrivier, afkomstig van de Cantabrische bergketen, de rivier Esla, die op dit punt meer water aanvoert dan de Duero zelf. Het gebied wordt sterk geëxploiteerd door hydro-elektrische stuwdammen. Het gaat om de Spaanse stuwdammen en stuwmeren van Aldeadávila, Almendra, Castro, Ricobayo (op de rivier de Esla), Saucelle en Villalcampo, en de Portugese stuwdammen en stuwmeren van Bemposta, Miranda en Picote.

De bronnen van de rivier Duero liggen hier in de Picos de Urbión (2160 m boven zeeniveau), in de gemeente Duruelo de la Sierra, in de provincie Soria.

De kapel van San Saturio naast de rivier Duero, als deze door Soria stroomt.

De vruchtbare vlakte van de Duero, rond Toro.

De Portugese locatie van Miranda do Douro en de Duero internacional.

De Duero vanaf het uitzichtspunt (mirador) van Las Escaleras in Fermoselle, in het natuurpark van Arribes del Duero.

De stuwdam van Aldeadávila is de waterkrachtcentrale met de hoogste productie in Spanje.

De Portugese Alto Douro

In Vila Nova de Foz Côa, in de vallei van de rivier de Coa, bevinden zich de prehistorische rotskunstsites van de Coa-vallei, een van de grootste vindplaatsen van paleolithische kunst in de open lucht. Het werd in 1998 door de Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed.

De wijnregio Alto Douro (Região Vinhateira do Alto Douro) is een gebied in het noordoosten van Portugal met meer dan 26 duizend hectare, dat ook door de Unesco is geclassificeerd als werelderfgoed, in de categorie cultuurlandschap. De Alto Douro is volledig ingevoegd in de regio van Trás-os-Montes en Alto Douro. Deze regio maakt deel uit van de zogenaamde “Douro Vinhateiro” (Wijnbouw Douro), waar al meer dan 2000 jaar wijn wordt geproduceerd, waaronder de wereldberoemde portwijn. De lange traditie van de wijnbouw heeft een cultuurlandschap van uitzonderlijke schoonheid opgeleverd dat de technologische, sociale en economische evolutie weerspiegelt.

De monding van de Duero

Vanaf de monding van de Águeda tot aan de Atlantische Oceaan, in Porto, heeft de Douro een zeer geringe helling (0,6 m/km), waardoor zij bevaarbaar is (er zijn verschillende sluizen), van oudsher door kleine boten die wijnmaterialen vervoerden uit het País do Vinho (rabelos-boten), vervangen door vrachtschepen, hoewel recentelijk de toeristische sector zich ontwikkelt met kleine cruiseschepen die de rivier bevaren vanaf de grens (Miranda do Douro) tot aan de oceaan. Dit stuk staat bekend als de vaargeul van de Douro. Het eindigt in Porto (Portugal).

De rabelos zijn de Portugese boten, typisch voor de Douro, die de vaten portwijn vervoerden van de Alto Douro, waar de wijngaarden zich bevinden, naar Vila Nova de Gaia, waar de wijn werd opgeslagen en later op de markt werd gebracht. Tegenwoordig worden ze gebruikt voor toerisme.

Zijrivieren

De belangrijkste zijrivieren op de rechteroever zijn de Pisuerga, de Esla, de Sabor, de Túa en de Támega. De laatste drie lopen voornamelijk over Portugees grondgebied. De Sabor ontspringt in de Sierra Gamoneda, in de provincie Zamora, en de Támega in de Galicische gemeente Laza en passeert onder meer de stad Verín alvorens het Portugese grondgebied binnen te gaan.

De Pisuerga is vooral bekend om zijn doortocht door de stad Valladolid. De Carrión, een zijrivier van de Pisuerga, stroomt door de stad Palencia. Door de stad Burgos loopt de Arlanzón, een zijrivier van de Arlanza, die uitmondt in de Pisuerga. De Pisuerga is dan ook de belangrijkste zijrivier van de Duero op haar rechteroever, waarnaar een volksgezegde verwijst: “el Pisuerga lleva el agua y el Duero la fama” (de Pisuerga voert het water en de Duero de roem).

Door de stad León loopt de Bernesga, die haar water afgeeft aan de Esla. Het is de grootste zijrivier van de Duero, die aan de monding meer water aanvoert dan de Duero zelf, en waarvan het gezegd wordt: “de Esla voert het water aan en de Duero de roem”.

De Douro, stromend door de wijnstreek Alto Douro in Portugal.

Het natuurpark in Riaza.	‘El Huebra’ in Barbalos.	De zijrivier ‘el Águeda’ in Ciudad Rodrigo.
‘El Adaja’ in Ávila.
Het natuurpark “el Duratón”.	‘El Tormes’ in Salamanca.	Puente de la Arrábida in Oporto, vlakbij de monding.

De stuwmeren van de Duero

Stuwmeer	Provincie	Capaciteit (hm³)	Oppervl. (ha)	Kracht (MW)
Cuerda del Pozo	Soria	229	21764	7
Los Rábanos	Soria	8	98	4
San José	Valladolid	6	2504	0,56
Villalcampo	Zamora	66	445	206
Castro	Zamora	26	180	190
Miranda	Braganza	28	–	390
Picote	Braganza	63	–	180
Bemposta	Braganza	129	–	210
Aldeadávila	Salamanca	115	364	1143
Saucelle	Salamanca	181	589	525
Pocinho	Guarda	83	–	186
Valeira	Viseu	97	–	216
Régua	Vila Real	95	–	160
Carrapatelo	Oporto	148	–	201
Crestuma-Lever	Oporto	110	–	108

Wijnbouw

Een van de beroemdste wijnen van Spanje en representatief voor het merk Spanje in deze sector, samen met de wijnen van Rioja, is die van de oorsprongsbenaming Ribera del Duero. Eind 2005 maakte de teelt in het gebied ongeveer 2% uit van alle wijnbouwgrond in Spanje. Enkele van de bekendste wijnhuizen zijn Casajús, Viña Sastre, Vega Sicilia of Protos.

Hetzelfde geldt voor de ‘vino de Oporto’ (portwijn), die de Engelsen populair hebben gemaakt vanaf 1678, toen het land in oorlog raakte met Frankrijk, waardoor een tekort aan wijn ontstond. Talrijke Britse bedrijven hebben zich sindsdien aan de oevers van de rivier gevestigd, in de gemeente Vila Nova de Gaia, naast Porto. Bekend om zijn zoete smaak en hoge alcoholgehalte, waardoor hij goed bestand is tegen de reis van Portugal naar Engeland, kent hij de variëteiten Blanco, Ruby en Tawny. Enkele van de bekendste wijnhuizen zijn Taylor, Sandeman, Graham, Ferreira of Vasconcellos.

Andere oorsprongsbenamingen die ook in de Duero-vallei liggen, zijn Arribes, Rueda, Tierra del Vino de Zamora en Toro.

Naar bov en

Verwant aan dit onderwerp:

- - Spaanse rivieren
  - Ebro
  - Guadiana
  - Taag

Laatst bijgewerkt 2022-02-12

Coralma*

Spaanse Verhalen. https://spaanseverhalen.com

Bronvermelding en referenties:
De veelal buitenlandse teksten van wikipedia zijn beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Ik heb deze teksten vertaald, gemengd, en vaak aangevuld met eigen kennis, en ervaring, opgedaan in de periode dat ik in Spanje woon, en aan deze artikelen werk.
Er kunnen ook andere bronvermeldingen zijn opgenomen, dat kunnen zaken zijn die ik, tijdens het onderzoek naar de artikelen, gelezen heb en in deze teksten verwerkt heb.

Spaanstalige Wikipedia|titel=Duero|paginacode=135056760| datum=20210502
Spaanstalige Wikipedia|titel=Laguna Negra de Urbión|paginacode=129780448| datum=20210503}}
Nederlandse Wikipedia|titel=Douro|paginacode=58762795| datum=20210503
Nederlandse Wikipedia|titel=Cenozoïcum|paginacode=58384513| datum=20210503

Deze teksten is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen.

Andere bronnen zijn:

De foto’s/afbeeldingen zijn gelicenseerd onder Wikimedia Creative Commons: CC0 1.0, CC BY 1.0 , CC BY-SA 1.0 , CC BY 2.0 , CC BY-SA 2.0, CC BY 2.5 , CC BY-SA 2.5, CC BY 3.0, CC BY-SA 3.0 , CC BY 4.0, CC BY-SA 4.0 , GNU-licentie voor vrije documentatie , of Publiek Domein

- De zogenaamde arribes van de Duero,,,. Auteur – CGRM licentie CC BY-SA 3.0
- Het stroomgebied van de Duero. Auteur – Port(u*o)s – Own work, based on an image of http://www.maps-for-free.com/ licentie CC BY-SA 3.0
- De Duero in de provincie Soria. Auteur – Miguel Ángel García. licentie CC BY 2.0
- Het verval van de Duero in profiel. Auteur – Lojwe licentie CC0 1.0
- La laguna Negra de Urbión. Auteur – No machine-readable author provided. Txo assumed (based on copyright claims) licentie Publiek Domein
- De bronnen van de rivier Duero liggen hier in de Picos de Urbión….. Auteur – Victor Salvador Vilariño licentie CC BY-SA 4.0
- De kapel van San Saturio naast de rivier Duero,,,,,. Auteur – Diego Delso licentie CC BY-SA 4.0
- De rivier in Aranda de Duero. Auteur – Zarateman licentie CC0 1.0
- De Duero in Tordesillas. Auteur – Luis Rogelio HM licentie CC BY-SA 2.0
- De vruchtbare vlakte van de Duero, rond Toro. Auteur – jacilluch licentie CC BY 2.5
- De Duero wanneer hij Zamora passeert. Auteur – Zarateman licentie CC0 1.0
- De Portugese locatie van Miranda do Douro….. Auteur – Xoan de Pez licentie CC BY-SA 3.0
- De Duero vanaf het uitzichtspunt (mirador) van Las Escaleras…. Auteur – Antramir licentie CC BY-SA 3.0
- De stuwdam van Aldeadávila……. Auteur – Raiden32 licentie CC BY-SA 4.0
- Portugese cruise aan het eind van zijn route in Barca de Alba,,,,,,. Auteur – Gerry Labrijn licentie CC BY-SA 2.0
- De rabelos zijn de Portugese boten,,,,,,,. Auteur – Diego Delso licentie CC BY-SA 3.0
- De Douro, stromend door de wijnstreek Alto Douro in Portugal. Auteur – Turismo En Portugal licentie CC BY 2.0
- El río en Peso da Régua. Auteur – Daniel VILLAFRUELA licentie CC BY-SA 4.0
- Het natuurpark in Riaza. Auteur – Victor Salvador Vilariño licentie CC BY-SA 4.0
- ‘El Huebra’ in Barbalos. Auteur – Javi hdh licentie CC BY-SA 3.0
- De zijvier ‘el Águeda’ in Ciudad Rodrigo. Auteur – Chemasanco licentie CC BY 2.0
- ‘El Adaja in Ávila. Auteur – Manuel de Corselas licentie Publiek Domein
- Het natuurpark “el Duratón”. Auteur – Miriela Rodríguez licentie CC BY-SA 3.0
- ‘El Tormes’ in Salamanca. Auteur – Santiagova licentie CC BY-SA 3.0
- Puente de la Arrábida in Oporto, vlakbij de monding. Auteur – Frédérique Voisin-Demery licentie CC BY 2.0
- Bodegas Protos. Auteur – Danidemanu licentie Publiek Domein
- Bodejas Casajús. Auteur – AntoineOne licentie CC BY-SA 4.0
- Bodegas Vega Silicia. Auteur – Salasstudio licentie CC BY-SA 3.0
- Bodegas Calém. Auteur – Pedro Ribeiro Simões licentie CC BY 2.0
- Bodegas Taylor. Auteur – Chris Parker licentie CC BY-SA 2.0
- Bodega Ferreíra. Auteur – Matt Kieffer licentie CC BY-SA 2.0

Coralma*, is eigen werk dat u terug kunt vinden als een CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons.

U bent vrij:

Om het werk te kopiëren, te verspreiden en te verzenden
Om het werk aan te passen (op uw eigen medium)

Onder de volgende voorwaarden:

attributie – U moet de juiste vermelding geven, een link naar de licentie verstrekken en aangeven of er wijzigingen zijn aangebracht. U mag dit op elke redelijke manier doen, maar niet op een manier die suggereert dat de licentiegever u of uw gebruik goedkeurt.
gelijk delen – Als u het materiaal remixt, transformeert of erop voortbouwt, moet u uw bijdragen distribueren onder dezelfde of compatibele licentie als het origineel.