Contestanos

De Contestanos,Cultuur en Archeologie van de Iberische Kusten

De Contestanos bestaan uit de Iberische kustenclaves Portum Sucrone (Cullera), Dianium (Denia, misschien Hemeroskopeion), Peñón de Ifach (Calpe), Cap Negret (Altea), Tossal de la Cala (Benidorm), Tossal de la Malladeta (Villajoyosa, misschien Alonis), Illeta dels Banyets (Campello), Tossal de Manises (Alicante, het Romeinse Lucentum, misschien vroeger Akra Leuké), de Portus Ilicitanus (Santa Pola), en het dichte handelsgebied waar de rivieren Segura en Vinalopó in zee uitmonden. Rondom deze oude lagune lagen talrijke nederzettingen. Deze nederzettingen omvatten Oral, Molar, Escuera, Fonteta, Castillo de Guardamar, Cabezo Pequeño del Estaño en Cabezo Lucero. In de late Iberische periode bereikte Contestania de kust van Thiar (Pilar de la Horadada). Het strekte zich ook uit tot Los Nietos (aan de Mar Menor) en, voorbij het Promontorio Escombrario, tot Carthago Nova (Cartagena, de Iberisch-Punicische hoofdstad).

Het grondgebied van Contestania

---

Contestania lag in het zuidoosten van het Iberisch schiereiland. De duidelijkst afgebakende gebieden waren de huidige provincie Alicante en het zuiden van de provincie Valencia. Dit komt ongeveer overeen met het gebied dat tot het begin van de 18e eeuw het bisdom Orihuela besloeg. De noordgrens werd gevormd door de benedenloop van de rivier de Júcar (Sucro flumen). De zuidgrens lag traditioneel bij de benedenloop van de rivier de Segura (Tader flumen). De meest karakteristieke elementen van de cultuur strekten zich uit tot in het binnenland, tot ten minste de omgeving van Almansa.

Deze grenzen zouden echter niet precies zijn. Er zijn culturele invloeden van de Contesta’s te zien op de hoogvlakte van Albacete en in het oosten van de huidige regio Murcia. Deze regio’s zouden een vergelijkbare etnische identiteit kunnen hebben of veel bepalende elementen kunnen delen. In het noorden lag Edetania, met als hoofdstad Edeta (Liria, Valencia). In het zuiden woonden de Mastienos (in de omgeving van Cartagena), die later misschien door de Contestanos werden geassimileerd. In het westen lag Bastetania. Het afgelegen Basti was het belangrijkste centrum (Baza, Granada). Er waren sterke centra in de buurt van Contestania: Asso (La Encarnación, in Caravaca de la Cruz), Ilunum (Tolmo de Minateda, in Hellín) en Saltigi (Chinchilla de Montearagón). De Llano de la Consolación kan hebben gefungeerd als grens- en interetnisch heiligdom voor de Bastetani en Contestani. De Cerro de los Santos kon ook als grensheiligdom fungeren. Beide liggen in Montealegre del Castillo. Meer landinwaarts kwam men in Oretania (in de huidige provincies Jaén en Ciudad Real).

De twee grote hiërarchische kernen van het klassieke Contestania lijken Saiti (Játiva) te zijn geweest. Deze plaats had een opmerkelijke muntproductie. En Ilici (De archeologische vindplaats van Elche (La Alcudia de Elche)) kende een bloeiende beeldhouwkunst in de vroeg-Iberische periode. Bovendien ontwikkelde het een bloeiende stijl van keramiekversiering in de late Iberische periode. La Serreta (Alcoy) genoot in veel periodes een zekere mate van autonomie. In het afhankelijke gebied zijn veel gegraveerde loden voorwerpen gevonden. Dit wijst op een goed functionerend bestuur. Een mogelijk grensgebied van de Contestania was La Bastida de les Alcusses (Mogente). Archeologische vondsten wijzen op een moeilijke verdedigingspositie. Ook El Monastil (Elda) en de nederzetting Iaspis (Aspe) zouden een rol hebben gespeeld bij de controle van het grondgebied. De etnische naam Contestano is gefossiliseerd in de huidige plaats Cocentaina in Alicante, waar veel vindplaatsen uit de Iberische tijd te vinden zijn. De rijkdom van de wapenuitrustingen in de necropolen van Coimbra del Barranco Ancho (Jumilla), Cigarralejo (Mula) en Cabecico del Tesoro (Murcia) is verrassend. Dit getuigt van de strenge verdediging van het zuidwestelijke deel van Contestania. De typische wapens van de Iberische krijger (falcata, speer, twee werpsperen en caetra) zijn goed gedocumenteerd. Deze vondsten zijn gedaan in vindplaatsen van de Bastetani en Contestani. Als cultureel expansief centrum kan ook de Cabezo del Tío Pío (Archena) worden genoemd. Deze plaats ligt in het commerciële centrum van de Bajo Segura. Daar werd zorgvuldig beschilderd aardewerk vervaardigd.

De loyaliteitsbanden tussen de elites van de verschillende nederzettingen zouden hebben bijgedragen aan het ontstaan van de contestaanse etniciteit. Deze zou echter niet hebben bestaan zonder een gemeenschapsbewustzijn dat bij alle sociale lagen doordrong. Archeologen hebben dit bewustzijn teruggevonden in de materiële cultuur, die doorgaans geen doorslaggevende indicator is voor etniciteit. Er moet ook rekening worden gehouden met mogelijke veranderingen in grenzen en loyaliteiten door de eeuwen heen. Toen de Carthaagse en Romeinse veroveraars in de tweede helft van de 3e eeuw v.Chr. arriveerden, waren de Iberische etnische groepen nog maar weinig ontwikkeld. Dit bleek uit hun neiging om samen te werken met sommige invasielegers. In het geval van Contesta was er al vroeg sprake van een openheid voor mediterrane invloeden van Fenicische en Griekse handelaren. Dit vergemakkelijkte de latere integratie in staatsprojecten onder leiding van buitenlandse mogendheden.

Oorsprong

---

Tussen het einde van de bronstijd en de Romeinse kolonisatie vond er een belangrijke culturele ontwikkeling plaats op het schiereiland (8e eeuw v.Chr. tot 2e–1e eeuw v.Chr.). Deze ontwikkeling was onder andere het gevolg van contacten met volkeren uit het Middellandse Zeegebied. Onder hen bevonden zich de Feniciërs en Grieken. Deze culturele en commerciële contacten maakten de ontwikkeling van het inheemse substratum mogelijk. Er ontstond een oriëntaliserende periode (8e-6e eeuw v.Chr.) die aan het einde van de 6e eeuw v.Chr. leidde tot het ontstaan van de Iberische cultuur. In het gebied van het huidige Alicante kwamen in de 6e eeuw v.Chr. culturele invloeden uit Tartessos en het gebied onder invloed van Mastiena samen. De hoofdstad Mastia (oude Iberische nederzetting) lag in het huidige Cartagena. Ook invloeden van de Iberos uit de Levant kwamen hier samen. Dit leidde tot het ontstaan van een weinig bekende groep die Gimnetes werd genoemd. Met de val van Tartessos aan het einde van de 6e eeuw v.Chr. verschenen de Turdetanos en de Oretanos in Andalucía. Ook ontstonden de Bastetanos in het gebied van de Mastienos.

De Contestanos verschijnen in geschreven bronnen vanaf de 3e eeuw v.Chr. De Contestania behoorde tot de Iberische wereld. Door de handelscontacten aan de kust met de Feniciërs en de Grieken uit Phocaea kreeg deze regio een aantal bijzondere kenmerken. Via het binnenland had de regio ook contact met Tartessos. De verspreiding van de Tartessische cultuur in het zuidoosten is duidelijk zichtbaar. Dit is te zien in vindplaatsen uit de Late Bronstijd, zoals Los Saladares (Orihuela) en Peña Negra (Crevillente). De inheemse nederzettingen onderhielden handelsbetrekkingen met Fenicische factorijen. Een voorbeeld hiervan is ‘La Fonteta’, gelegen in de duinen van Guardamar del Segura. Ze dreven ook handel met kleine Griekse enclaves, zoals Hemeroskopeion, Alonis en Akra Leuké. Deze contacten kwamen tot uiting in de rijke grafgiften. Dit is te zien in de necropolen van Les Casetes en Poble Nou (Villajoyosa), en ook in die van La Albufereta (Alicante). Het is een lang proces van acculturatie. Het beïnvloedde het ontstaan van kenmerken die eigen zijn aan de Iberische cultuur vanaf de 6e eeuw v.Chr. Het bepaalde vooral de wereld van Contestanos.

Contestania is de naam die oude bronnen (Strabo, Plinius, Ptolemaeus) aan deze regio van het Iberisch schiereiland geven. Dit gebied maakte deel uit van de Iberische cultuur. Hoewel de nederzettingen van de Contestanos niet zo groot waren als die van de Turdetanos, was de Contestaanse cultuur een van de rijkste en meest gevarieerde Iberische culturen. Ze kende belangrijke artistieke uitingen, zoals grafbeeldhouwkunst en versierde keramiek. Ze beschikte over verschillende schriftsystemen. Een groot netwerk van kustnederzettingen maakte de invoer van exotische producten mogelijk. De dorpen in het binnenland waren voornamelijk gericht op landbouw en veeteelt. Ze namen ook deel aan de culturele vernieuwingen die vanuit het Middellandse Zeegebied kwamen. Dit was mogelijk dankzij de aanleg van snelle verbindingswegen over land.

Archeologische vindplaatsen

---

Het grondgebied van de Contestania lag voornamelijk in de huidige provincie Alicante en een deel van de provincie Valencia, met plaatsen als:

• • • Ook gerelateerd aan Contestania, sites van de Comunidad de Murcia: zoals Coimbra del Barranco Ancho (Jumilla) of El Cigarralejo (Mula).
    • Archeologische musea met materiaal van sites in het gebied: zoals het Museo Arqueológico Provincial de Alicante (MARQ) in Alicante, het Museo Arqueológico van Játiva, El Almodí, het Museo Arqueológico Municipal de Enguera, het Museo José María Soler van Villena, het Museo Arqueoloógico Municipal (Iberisch) van Monforte del Cid, het Museo Camilo Visedo van Alcoy, het Museo Arqueológico van Elda, het museum van Alcudia (Elche), het Museo Arqueológico van Elche, het Museo Arqueológico van Crevillent, het museum van Villajoyosa en, in de regio Castilla-La Mancha, het Museo Provincial van Albacete.

---