Cortes en Cortes Generales

In deze website komt u vaak het woordje Cortes tegen, maar wat is het Cortes in Spanje nou eigenlijk? Dat is niet even in een paar woorden uit te leggen. De Cortes (oorspronkelijke betekenis: hofraden) zijn een historisch gegeven in Spanje, deze stonden de koningen van Spanje al bij vanaf het begin van de middeleeuwen. Het huidige parlement heeft zijn naam van deze raden geërfd.

Daarom gaan we hier een begin maken met eerst te vertellen wat de Spaanse Cortes Generales is. Als u dat leest zult u opmerken dat het in grote lijn overeenkomt met de wijze waarop er in Nederland of België geregeerd wordt.

Onder aan de pagina geven we u een lijst met (alle), nou,,, laten we zeggen de meeste andere Cortes in Spanje, want misschien zijn er wel meer waar ik nu nog geen weet van heb.

Geschiedenis

---

Cortes is de benaming voor de hofraden die in de Middeleeuwen in Spanje rondom de koning werden gevormd.

De eerste maal dat de cortes werd bijeen geroepen was bij de troonbestijging van koning Alfons IX van León in 1188.

Vanaf de Reconquista tot aan de Reyes Católicos bestond Spanje uit verschillende koninkrijken, die elk hun eigen Cortes kenden. De samenstelling van deze Cortes verschilde per koninkrijk. Zo kennen we bijvoorbeeld de Cortes van Castilla, de Cortes van León en de Cortes van Cataluña.

De rol van deze hofraden was erg belangrijk. De koning riep ze bijvoorbeeld bijeen voordat hij een expeditie ondernam, om zeker te zijn van de steun van zijn onderdanen. Ook kwamen de Cortes bijeen in het geval van een twist rondom de troonopvolging of als de koning niet in staat was tot regeren, bijvoorbeeld bij minderjarigheid of als de koning of koningin aan een psychische stoornis leed.

Een stem in de Cortes betekende invloed op belangrijke beslissingen van de koning. De provincie Galicia (we hebben het dan over de Kroon van Castilla) was vanaf 1469 verstoken van een stem in de Cortes. In de 15e en 16e eeuw werden er vergeefs pogingen gedaan om grote sommen geld bijeen te krijgen om een stem te kunnen kopen. Uiteindelijk lukt dit pas in 1623.

De laatste Cortes werd bijeengeroepen in 1845 voor de hervorming van de Spaanse grondwet uit 1837. Vanuit deze Cortes van de verschillende koninkrijken is het huidige Spaanse parlement ontstaan, dat de Cortes Generales heet.

Cortes Generales

---

Het Cortes Generales in Spanje is het Spaanse parlement (Parlemento español), samengesteld en geregeld in Titulo III de la Constitución (Titel II van de Grondwet). Zij vertegenwoordigen het Spaanse volk, met een asymmetrische tweekamerconfiguratie. Deze bestaan uit de Senado (Senaat, het hogerhuis, de Eerste kamer) ook wel la Cámara Alta genoemd, met territoriale vertegenwoordiging. En el Congreso de los Diputados (het Congres van Afgevaardigden, de Tweede kamer) oftewel la Cámara Baja.  In beide kamers zetelen vertegenwoordigers van het Spaanse volk. Ze worden tegelijkertijd verkozen tijdens de nationale verkiezingen en dit voor een mandaat van vier jaar.

In het Congreso de los Diputados zetelen afgevaardigden die middels evenredige vertegenwoordiging worden verkozen. In de Senado wordt slechts een deel van de afgevaardigden zo verkozen, het grootste deel van de zetels wordt verdeeld op basis van een herberekening van de regionale verkiezingsuitslagen, waarbij de verschillende autonome gemeenschappen, provincies en andere territoriale eenheden een bepaald zetelaantal krijgen. Door de berekeningsformule van deze verdeling wordt de senaat door een wisselend aantal vertegenwoordigers bezet, terwijl voor het congres altijd hetzelfde aantal zetels verdeeld wordt. (De grafieken, boven in het blok van de gegevens, laten de Kamerbezettingen zien van 2022).

Bevoegdheden (Poderes)

---

De Spaanse grondwet definieert en regelt, volgens het door Montesquieu uiteengezette beginsel van de scheiding der machten, de drie fundamentele bevoegdheden: de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht. De eerste is toevertrouwd aan de Cortes Generales, de tweede aan de Nationale Regering en de derde aan de rechtbanken.

Volgens de uit de Grondwet afgeleide configuratie zijn de Cortes Generales een complex orgaan met een representatief, deliberatief (beraadslagend), onschendbaar en continu karakter.

Constitutionele garanties

---

Garanties van de kamers

Om de vrije uitoefening van hun functies te garanderen, gebruikt de Grondwet een formule die alleen in de persoon van de Koning kan worden geëvenaard, wanneer zij verklaart dat “de Cortes Generales onschendbaar zijn”. De onschendbaarheid van de Cortes Generales mag door geen enkele autoriteit of particulier worden geschonden of doorbroken, en zij zijn dus juridisch onaantastbaar.

De grondwet garandeert de volledige autonomie van beide kamers van de Cortes Generales, door te bepalen dat zij “hun eigen reglement van orde vaststellen, autonoom hun begrotingen goedkeuren en in onderlinge overeenstemming het statuut van het personeel van de Cortes Generales regelen”.

Garanties voor senatoren en afgevaardigden

Om de individuele vrijheid van handelen van de leden van de Cortes Generales te waarborgen, bepaalt de grondwet dat “niemand tegelijkertijd lid van beide kamers kan zijn, noch de zetel van een vergadering van een autonome gemeenschap kan cumuleren met die van een lid van het Congres”, teneinde de volksvertegenwoordigers in staat te stellen zich zo volledig mogelijk aan hun parlementaire taken te wijden.

De waarborging van deze individuele vrijheid wordt voortgezet met het verbod voor de leden van de Cortes Generales om gebonden te zijn aan een dwingend mandaat, d.w.z. dat zij vrij hun mening kunnen uiten en volgens hun eigen criteria kunnen stemmen, zelfs indien dit in strijd is met de wensen van hun respectieve politieke partijen en kiezers.

Samenstelling van de kamers

---

De Senaat

De Senaat is de kamer van de territoriale vertegenwoordiging, waarin de vertegenwoordiging van de autonome gemeenschappen (Comunidades autónoma) en de provincies is verenigd.

Elke autonome gemeenschap benoemt één senator en één extra per miljoen inwoners van haar respectieve grondgebied, waarbij de benoeming overeenkomt met de wetgevende vergadering of het hoogste collegiale orgaan van de autonome gemeenschap, zoals bepaald in het respectieve autonomiestatuut.

De Senaat wordt gekozen voor vier jaar, zodat de ambtstermijn van de senatoren eindigt vier jaar na hun verkiezing of op de dag van de ontbinding van de Kamer.

Congres van Afgevaardigden

Het congres bestaat uit minimaal 300 en maximaal 400 afgevaardigden, momenteel 349, die via algemene, vrije, gelijke, rechtstreekse en geheime verkiezingen worden gekozen onder de bij wet vastgestelde voorwaarden. Alle Spanjaarden die hun politieke rechten ten volle uitoefenen, zijn kiezers en verkiesbaar.

Voor de verkiezing van de afgevaardigden is de kieskring de provincie. De organieke wet, betreffende het algemeen kiesstelsel, verdeelt het totale aantal afgevaardigden door aan elke kieskring een aanvankelijke minimumvertegenwoordiging van twee afgevaardigden toe te kennen, één aan Ceuta en één aan Melilla, en de rest te verdelen in verhouding tot de bevolking.

Het congres wordt gekozen voor vier jaar, zodat het mandaat van de afgevaardigden eindigt vier jaar na hun verkiezing of op de dag van de ontbinding van het Huis.

Werking

---

Regime

De fundamentele regeling van de werking van de Cortes Generales is te vinden in de Grondwet en in de reglementen van elk van de kamers.

Tijdsduur

De zittingsperiode is de normale duur van het mandaat van elke Kamer, die vier jaar duurt, behalve bij vervroegde ontbinding.

De zitting is elke fase van de werkzaamheden binnen elke legislatuur. Er wordt bepaald dat de Kamers jaarlijks bijeenkomen in twee gewone zittingen, de ene van september tot december en de andere van februari tot juni.

• • • Wegens zijn betrekkingen met de Regering. De President van de Regering kan, na beraadslaging in de Ministerraad, de ontbinding van de Cortes voorstellen, hetgeen door de Koning wordt besloten.
    • Grondwettelijke vereisten:
      • • • Verstrijken van de legislatuurperiode van vier jaar; op dat ogenblik worden de Cortes ontbonden en worden onmiddellijk algemene verkiezingen uitgeschreven.
          • Wanneer een volledige herziening van de Grondwet of een gedeeltelijke hervorming als bedoeld in artikel 168 van de Grondwet wordt voorgesteld, wordt deze met een tweederde meerderheid van elke Kamer goedgekeurd en worden de Cortes onmiddellijk ontbonden.
    • Voor andere speciale doelen.

De Cortes Generales oefenen al hun bevoegdheden en gezag uit door wetten te maken en aan te nemen, door benoemingen van de hoofden van bepaalde staatsorganen aan de Koning voor te stellen, en op andere manieren.

Wat de bevoegdheden van de Kroon betreft, zoals de machtiging om de oorlog te verklaren en de vrede te sluiten of de afkondiging van de Koning voor de Cortes Generales, komen de Kamers in gezamenlijke zitting bijeen onder voorzitterschap van de Voorzitter van het Congres van Afgevaardigden.

Bepaalde beslissingen van bijzonder belang maar van niet-wetgevende aard, zoals de beoordeling van de noodzaak voor de Staat om verschillende bepalingen van de Autonome Gemeenschappen over een bepaalde aangelegenheid te harmoniseren, worden genomen bij meerderheid van elk van de Kamers; de Grondwet verdeelt het initiatief in deze gevallen ongelijk, in de meeste gevallen ten gunste van de Senaat, maar bepaalt dat meningsverschillen worden opgelost door een gemengde commissie, samengesteld uit een gelijk aantal senatoren en afgevaardigden, maar indien het door deze commissie opgestelde voorstel niet tot instemming van beide Kamers leidt, wordt de uiteindelijke beslissing genomen door het Congres met volstrekte meerderheid.

Begroting

---

Voor het jaar 2023 hebben de Cortes Generales een totale begroting van 268,01 miljoen euro, als volgt verdeeld:

• • • Voor de gemeenschappelijke uitgaven (gastos comunes) van beide kamers: 72,05 miljoen euro.
    • Voor de uitgaven van het Congres van Afgevaardigden (gastos del Congreso de los Diputados): 110,42 miljoen euro.
    • Voor de uitgaven van de Senaat (gastos del Senado): 64,14 miljoen euro.
    • Voor de uitgaven van de Centrale Kiesraad (gastos de la Junta Electoral Central): 0,48 miljoen euro.
    • Voor de uitgaven van de Ombudsman (gastos del Defensor del Pueblo): 20,92 miljoen euro.

Het Constitutioneel hof

---

Het constitutioneel hof van Spanje (Spaans: Tribunal Constitucional) is een rechtbank die in de Spaanse grondwet aan wordt gewezen ter bewaking van die grondwet. De zetel van het hof bevindt zich in de hoofdstad Madrid.

Het hof, operationeel sinds 1979, bestaat uit 12 magistraten die benoemd zijn door de koning. Het functioneert onafhankelijk van de andere machten van de staat, ook van de rechterlijke macht. Desalniettemin is de samenstelling van het hof wel afhankelijk van die andere machten: vier leden worden benoemd door het congres, vier door de senaat, twee door de regering en twee door de Consejo General del Poder Judicial, het bestuursorgaan van de rechterlijke macht. De samenstelling wordt dus in grote mate bepaald door onderhandelingen tussen de verschillende politieke partijen.

De competenties van het hof liggen voornamelijk in het tussenbeide komen bij geschillen tussen de landelijke overheid en de autonome gemeenschappen, tussen die gemeenschappen onderling, het toetsen van wetten en decreten op alle niveaus aan de grondwet, en het beschermen van de grondrechten van alle burgers, zoals die in de grondwet vast zijn gelegd.

Cortes de España

---

Politieke wetgeving

• • • Cortes Generales, de gezamenlijke naam die volgens de Spaanse grondwet van 1978 is gegeven aan de parlementaire instellingen in Spanje: el Congreso en el Senado.

Historische instellingen in Spanje

Het oude regime

• • • Cortes (Ancien Régime), Middeleeuwse Cortes en Oud Régime, in de christelijke koninkrijken van het schiereiland.
    • Cortes de Aragón (Ancien Régime) (niet meer bijeengekomen sinds de decreten van de Nueva Planta).
    • Cortes de Castilla (met de Decreten van Nueva Planta werden de Cortes van de Kroon van Aragón gelijkgesteld met de Cortes van Castilla; de laatste Cortes van het Ancien Régime werden in 1789 bijeengeroepen).
    • Cortes Catalanas (niet meer bijeengekomen sinds de Nueva Planta Decreten).
    • Cortes de León (de eerste, in 1188; vanaf de 13e eeuw werden ze samen met die van Castilië bijeengeroepen).
    • Cortes de Navarra (de laatste, bijeengeroepen in 1828-1829).
    • Cortes Portuguesas
    • Cortes del Reino de Valencia (niet meer bijeengekomen sinds de decreten van Nueva Planta).

Hedendaagse geschiedenis

• • • Asamblea de Bayonne, Nationale Vergadering van Bayonne of Algemene Deputatie van Bayonne (1808).
    • Cortes de Cádiz (1810-1814).
    • Cortes del Trienio (1820-1823, Trienio Libera]).
    • Cortes del Sexenio Democrático (1868-1874, Democratische Sexenio).
    • Cortes de la Segunda República (vanaf 1931 tot 1977).
    • Cortes franquistas (1942-1977, Francisco Franco’s dictatuur en de Spaanse overgang)
    • Cortes Generales, van kracht sinds de Spaanse grondwet van 1978.

Huidige regionale parlementen

• • • Cortes de Aragón
    • Cortes de Castilla y León
    • Cortes de Castilla-La Mancha
    • Cortes Valencianas

Architectuur

• • • Salón de Cortes

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • De Hofhouding (Corte noble)