Het Romeinse Hispania 218 v.Chr. – 472

Het proces van assimilatie van de Romeinse levenswijze en haar cultuur door ondergeschikte volkeren staat bekend als de romanisering. Het menselijke element was de meer werkende factor, en het leger was de belangrijkste integrerende factor.

De Spaanse samenleving was net als de rest van het Romeinse Rijk georganiseerd in, vrije mannen en slaven. Vrije mannen konden deelnemen aan de regering, stemmen tijdens de verkiezingen en land bezitten. Slaven daarentegen hadden geen rechten en waren het bezit van een of andere vrije man. Vrouwen konden vrij zijn of slaven, maar ze hadden niet dezelfde rechten als mannen.

Iberia en Hispania

---

Latijnse schrijvers gebruikten de naam Hispania in plaats van Iberia. De Latijnse dichter Quintus Ennius, geboren in Salento (Zuid Italië) en leefde tussen 239 en 169 v. Chr., is de eerste die Iberia Hispania noemt in zijn Romeinse geschiedenis (Annales). In de 1ste eeuw v.Chr. waren de Latijnse schrijvers erg onduidelijk over het Iberisch schiereiland ze noemde het zowel Hispania als Iberia. De al in eerdere artikelen genoemde geograaf en historicus Strabo, wiens derde boek van zijn Geographika (Geografie) het belangrijkste document is over de etnologie van de volkeren van het oude Hispania, stelt uitdrukkelijk dat de namen van Iberia en Hispania door elkaar werden gebruikt in zijn tijd, de eerste eeuw. Strabo verwijst naar het Iberisch schiereiland:

Met de naam Iberia hebben de eerste Grieken het hele land van de Rhodanos en de landengte, die de Gallische kloven omvat, aangeduid; terwijl de Grieken van nu hun grens in de Pyreneeën stellen en zeggen dat de benamingen van Iberia en Hispania synoniem zijn.

De verovering van Spanje

---

Wat begon aan het einde van de 3e eeuw v.Chr. als een strategische invasie om de Carthaagse aanvoerlijnen af ​​te snijden die de invasie van Hannibal op het Italiaanse schiereiland tijdens de Tweede Punische Oorlog ondersteunden, werd het al snel een veroveringsinvasie waarbij, in ongeveer twaalf jaar tijd, de Carthaagse strijdkrachten volledig van het schiereiland werden verdreven. Het zou echter nog steeds bijna twee eeuwen duren voordat Rome het hele Iberisch schiereiland zou domineren, voornamelijk vanwege het sterke verzet dat de volkeren van het binnenland, de Keltiberiërs, Lusitanen, Asturiërs, Cantabriërs, etc, tegen de indringers boden. Twee eeuwen van intermitterende maar uiterst gewelddadige en wrede oorlogen, waarna de pre-Romeinse culturen van Hispania bijna volledig werden uitgeroeid. De zeven eeuwen durende Romeinse invloed vormde in Hispania een homogene bevolking die bekend staat als de “Hispano-Romeinse” bevolking. Deze Romeinse overheersing zou duren tot 5e eeuw. De eeuw waarin de eerste barbaarse stammen Hispania binnenvielen.

De Romeinse invloed op het Iberisch schiereiland

---

In de tijd dat Rome zijn heerschappij over het Iberisch schiereiland vestigde, importeerde zij ook hun specifieke opvattingen en manieren om het leven te beïnvloeden: hun economie, hun wijze van wetgeving, hun infrastructuren die hen in staat stelden om een imperium te creëren, en te behouden. Ook hielden de Romeinen er vele artistieke manifestaties van allerlei aard op na. Van dit alles wordt vandaag de dag nog vele belangrijke erfenissen bewaard, en dan hebben we het niet alleen over de archeologische, maar ook culturele erfenissen, zoals o.a. de Romaanse talen die ook vandaag de dag nog worden gesproken in Spanje en Portugal, en directe afstammelingen zijn van het Latijn.

Politieke organisatie

---

Bijna vanaf het allereerste begin organiseerden de Romeinen Hispania door het onder te verdelen in verschillende bestuurlijke provincies onder de heerschappij van pretendenten die als onderkoningen optraden in de naam van Rome. Al deze provincies waren via wegen met elkaar, en met Rome, verbonden. Gedurende de Romeinse overheersing over Hispania werd het verdeeld in de volgende provincies:

• • • • Hispania Ulterior, eerste provinciale verdeling in het zuiden en westen van Hispania.
      • Hispania Citerior, eerste provinciale verdeling in de oostelijke zone.
      • Betica, later provinciale verdeling, in het zuiden.
      • Lusitania, op het westelijke schiereiland.
      • Tarragona, in het oosten.
      • Cartaginense, in het zuidoosten.
      • Gallaecia, in het noordwesten.
      • Mauretanië Tingitana, ten zuiden van de zeestraat (Noorden van Afrika).

Enkele kaarten van Hispania tijdens de Romeinse overheersing.

De steden

---

Het proces van de Romanisatie op het schiereiland was fundamenteel gebaseerd op de steden als exporterende kernen van de nieuwe cultuur. het ontwikkelingsbeleid van deze steden begon al vroeg, zij het met bijna uitsluitend defensieve doeleinden. Tijdens het republikeinse tijdperk van het Romeinse Rijk trok de mijnbouw- en agrarische rijkdom van Hispania een groot aantal Romaans-Italiaanse immigranten aan, vooral na de crisis van de 2e eeuw v. Chr. Deze begonnen zich, samen met de op het schiereiland gevestigde soldaten, te vestigen in steden met een, voor Rome, dubieuze juridische status. Een voorbeeld van deze fase is de stad Carteia.

Met Julius Caesar begon een periode van kolonisatie en gemeentelijke ordening, waarmee hij het probleem oploste, waaraan Italië leed door het gebrek aan ager publicus (publieke verdeling van het land, privébezit, staatsbezit). Hij vestigde zijn soldaten in Hispania en stichtte nieuwe koloniën. Hij verleende ook het Romeinse staatsburgerschap aan bestaande gemeenten, waarmee hij hun loyaliteit beloonde in de burgeroorlog die hij voerde met Pompeius op het schiereiland, dat is de reden waarom de meesten van de gemeenten zich in Baetica bevinden. Augustus (27 v. Chr tot 14 n. Chr. ) zette het beleid van Caesar voort, Augustijner gemeenten zijn: Osca, Caesaraugusta, Calagurris, Baetulo, Segóbriga, Valeria, Ilerda, Iulia Traducta, Iuliobriga, etc. Vespasianus verleende het Latijnse recht aan alle steden van Hispania.

In de tijd van de Romeinen had je steden van verschillende juridische categorieën; zo waren de Romeinse koloniën en gemeenten vrij van belastingdruk, de steden van de Latijnse wet stonden in een lagere rangorde, daaronder stonden weer de pelgrimssteden die geen wettelijke privileges voor hun inwoners hadden. Op de laatste plaats stonden de stipendiariae, die verplicht waren belasting te betalen aan Rome, evenals soldaten bij te dragen aan het leger.

De Latinisering van Hispania

---

Een van de belangrijkste aspecten van de romanisering op het Iberisch schiereiland was de latinisering. Dat wil zeggen, het proces dat gepaard ging met het verlies van de inheemse talen, met uitzondering van het Baskisch, en de gelijktijdige en parallelle vervanging ervan door het Latijn, waaruit de Romaanse talen later zouden voortkomen. De taalverandering van Spanje naar het Latijn begon met de komst van Romeinen in 218 v. Chr. en ging door tot de officiële omvorming van Hispania dat deel uit ging maken van het Romeinse Rijk in 19 v. Chr., tijdens de regering van Augustus. Untermann’s grote catalogus van Iberische epigrafie laat zien dat het Iberische schrift op veel gebieden nog steeds wordt gebruikt: men hoeft alleen maar te kijken naar de ingekerfde gemarkeerde graffiti op keramiek of de namen van steden die op Iberische of Latijnse munten zijn geschreven, zodat soms wordt teruggegrepen naar het gebruik van Iberisch nadat de munten met Latijnse teksten zijn geslagen. De graffiti op de beelden in de Cerro de los Santos en het heiligdom van de Torreparedones geven soms Latijnse en andere Iberische teksten weer. De latinisering was niet hetzelfde in heel Hispania, maar in het Ulterior (Hispania Ulterior Bética, Hispania Ulterior Lusitania en Nova Hispania Ulterior Tingitana) werd het proces meer versneld doorgevoerd.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Romeinse verovering van Hispania
                  • Hispania