Algemeen woordenboek. (Q – Z)

Qanat

Een qanat (Arabisch: قناة) of karez (Perzisch: كاريز) is een ondergronds aquaduct waarmee grondwater uit de bergen naar lagergelegen gebieden wordt getransporteerd. Een qanat wordt meestal gevoed door een aquifer, een grondwaterhoudende laag. Het verval, het hoogteverschil tussen bron en bestemming, zorgt ervoor dat de zwaartekracht het water naar de uitstroom geleidt.

Quartair

Het geologisch tijdperk Kwartair (in België: Quartair) is in de geologische tijdschaal de jongste periode en in de stratigrafische kolom het bovenste systeem. Het Kwartair beslaat de tijdspanne van 2,58 miljoen jaar geleden (Ma) tot heden en is de jongste, bovenste of laatste onderverdeling van de era Cenozoïcum. Het volgt op het Neogeen en is onderverdeeld in twee tijdvakken of series: het Pleistoceen en het Holoceen.

Zie verder: Wikipedia

Rectoraal

Van de rector.

Regicide

Een bewuste moord op een koning.

Regnum

De regeerperiode van een koning

Regulus

Het Latijnse woord heeft meerdere betekenissen, maar een daarvan is dat het een verkleinwoord is van rex, dit is koning; regulus betekend dus eigenlijk koninkje.

Rehabilitatie

1) Eerherstel 2) Herstel 3) Herstel in eer 4) Herstel in eer en goede naam 5) Herstel in vorige staat 6) Herstel van eer 7) Herstelling 8) Rechtsherstel 9) Renovatie 10) Waardeherstel

Rehabiliteren

Te gebruiken voor mensen als herstel van lichamelijke of geestelijke gezondheid of een goede reputatie. Wordt ook gebruikt voor het terugbrengen naar een goede staat van verslechterde voorwerpen, gebouwen, buurten of openbare voorzieningen; dit kan reparatie, renovatie, verbouwing, uitbreiding, vernieuwing of herbouwing inhouden.

Relevantie

1) Belang 2) Betekenis 3) Bruikbaarheid 4) Gewicht

Renegaat

Afvallig.

Resonantie

Resonantie is de eigenschap dat bij bepaalde frequenties de afhankelijke grootheid sterk toeneemt (opslingert) bij gelijkblijvende sturende grootheid. Een ander kenmerk is dat een constructie nog even naklinkt terwijl de bron als verwijderd is. Dit naklinken kan zowel akoestisch als elektrisch.

1) Echo 2) Emotionele meebeleving 3) Galm 4) Geluidsweerkaatsing 5) Het meeklinken van de toon 6) Het meetrillen 7) Klankweerkaatsing 8) Meetrilling 9) Muziekterm 10) Nagalm 11) Naklank 12) Ontvankelijkheid 13) Respons 14) Weergalm 15) Weerkaatsing 16) Weerkaatsing van het geluid 17) Weerklank

Reticulair

Netvormig.

Retrospectie
  • Zich achteraf rekenschap geven van de psychische toestand waarin men tijdens een vroegere periode heeft verkeerd, met name van de processen die zich tijdens die periode rondom het zelf voltrokken hebben en van de gedachten en gevoelens die men daarbij had. (psychologie, sociologie)
  • Terugblik
  • Een onderzoek waarbij personen achteraf onderzocht worden en eventueel gevraagd terug te blikken op hun ervaringen.
  • terugverwijzing. Stijlmiddel waarbij de chronologie (min of meer) doorbroken wordt, door terug te verwijzen naar de dingen die al eerder hebben plaatsgevonden. Een van de drie handelingsaspecten waarvan toneelschrijvers gebruik maken.
Residu,residueel

Overblijfsel, achterblijvend.

Revitaliseren

Opnieuw leven inblazen, opknappen. Revitaliseren van objecten is in de regel een lichtere vorm van herstructureren.

Rigide

Rigide betekent streng of strak als het gaat om regels. Een persoon die rigide handelt, is iemand die star of stug is. Het woord is afgeleid van het Latijnse rigidus, wat stijf betekent. De toepassing van het woord komt vaak voor als het over wetgeving en regels gaat.

Rigiditeit

1) Gestrengheid 2) Hardheid 3) Onverbiddelijkheid 4) Starheid 5) Stijfheid 6) Strakheid 7) Onbuigzaamheid

Ruraal

Landelijk, plattelands, rustiek, met betrekking tot het platteland.

Saliniteit

Saliniteit (Latijn: salinitas, van sal, zout)) is het zoutgehalte van het water in een meer, zee, oceaan of in een bodem.

Voor meer info zie Wikipedia: Saliniteit

Scenografie

Scenografie is het ontwerpen van en beslissen over alle onderdelen van een toneelproductie die de scène maken tot wat ze moet zijn om de correcte sfeer van de voorstelling te bewerkstelligen, dit alles in overleg met de regisseur. De scenografie is het vak van de theatervormgever.

Ontwerp en keuze van rekwisieten, kostumering, decorontwerp, belichting en achtergrondgeluid behoren tot de uitgebreide verantwoordelijkheden van de scenograaf.

Schede (van een vlag)

Zoom van een vlag (of een zeil) waardoor de draad door de schede van een vlag gaat.

Schildhouders
De twee pilaren zijn hier de schildhouders.

Dit zijn de sculpturen (figuren) die aan de zijkant van emblemen of schilden staan opgesteld, of het zijn architecturale delen van gebouwen zoals aan de zijkant van deuren of ramen, maar ook in graven.

Schismatiek

Scheuring makend, scheurmakend

Scholasticus

Letterlijk schoolmeester; beoefenaar van de scholastiek, een methode om op een systematische (vandaar schoolse) wijze de leer van Aristoteles in overeenstemming te brengen met het christelijk geloof.

Scholastiek

Met scholastiek wordt in het algemeen de middeleeuwse filosofie bedoeld (die een sterk metafysisch karakter had) en specifiek de onderwijsmethode die in de 11e eeuw eeuw tot ontwikkeling kwam in de stedelijke scholen en verder uitgebouwd werd in de 12e en 13e eeuw aan de universiteit.

Sclerofiel

Sclerofiel is een vegetatietype die gekenmerkt woord door harde groenblijvende bladeren, korte internodia (de afstand tussen bladeren langs de stam) en bladeren die parallel of schuin georiënteerd staan op het zonlicht. Sclerofiele planten komen voor in delen van de wereld met een mediterraan of subtropisch klimaat met vochtige winters en droge zomers.

Voor meer, ga naar: Wikipedia

Secularisatie

Beschrijft het proces waarbij religie haar invloed op verscheidene sferen van het sociale leven verliest; verwereldlijking; afkalving religie.

Seculier

Niet geestelijk, Niet tot dieren behorend, Onkerkelijk, Seculair, Wereldheer, Wereldlijk.
Wereldlijk, niet tot een orde of congregatie behorend.

Secundaire sector

De secundaire sector is de industriële en nijverheidssector. Voorbeelden zijn autofabrieken, verffabrieken, bouwnijverheid etc.

Sedentarisme

Sedentarisme of sendentarisering (van sedere: zitten) is een levenswijze die wordt bepaald door het verblijf op dezelfde plaats. Dit in tegenstelling tot de nomadische levenswijze waarbij men rondtrekt. Een belangrijke golf van sedentarisme vond tijdens het neolithicum plaats. Tijdens deze neolithische revolutie ging men langzaam over van jagerssamenlevingen en horticulturele samenlevingen naar een agrarische samenleving.

Sediment

1) Afzetsel 2) Afzetting 3) Afzettingsgesteente 4) Bezinksel 5) Bodem 6) Depot 7) Droesem 8) Gesteente door afzetting in water ontstaan 9) Grondsop 10) Neerslag 11) Neerslag (med.) 12) Neerslag (medisch) 13) Overblijfsel 14) Precipitaat 15) Residu 16) Rest, overblijfsel 17) Sedimentair gesteente 18) Steenlaag

Afzetting van materiaal dat door wind, water of ijs getransporteerd is.

Sedimentatie

Sedimentatie, afzetting of accumulatie is het bezinken en ophopen van sedimenten, waarbij sedimentair gesteente ontstaat. In vlakke gebieden stromen rivieren trager. Het water wordt rustig en het meegenomen materiaal zakt naar de bodem. Ook wind en smeltend landijs leggen op een bepaald moment het meegenomen puin neer. Het zinken van verweringsmateriaal als de transportsnelheid van water, ijs of wind afneemt, heet sedimentatie. Meestal gebeurt dit door stromend water in zeeën of rivieren.

Voor meer info lees; Wikipedia

Sefardisch (Joden)

Joden wier voorouders in Spanje of Portugal leefden.

Semantiek

1) Wetenschap die zich bezighoudt met de betekenis van symbolen en in het bijzonder van taal. 2) Leer van de betekenis van woorden. 3) Tak van de taalkunde.

Semi-aride klimaat 

Een gebied met een warm en vrij droog klimaat.

Senatoriale provincie

Een senatoriale provincie was een Romeinse provincie tijdens het Principaat waar de Romeinse Senaat het recht had om de gouverneur (proconsul) te benoemen. Deze provincies lagen ver van de buitengrenzen van het Romeinse Rijk en vrij van de kans op rebellie, en er waren dus weinig of geen legioenen gestationeerd (waardoor de kans kleiner was dat de Senaat zou proberen de macht van de keizer te grijpen). De gouverneurs van de senatoriale provincies hadden enkel burgerlijke bevoegdheden. Ze lagen vaak langs de Middellandse Zee. Hoewel de Senaat toezicht hield op deze provincies, had de Keizer nog steeds het recht om hun zaken te sturen als hij dat nodig achtte.

Sensu Lato

Sensu lato (afgekort s.s.) is een Latijnse frase die in het algemeen “in brede zin ” betekent, en het tegengestelde van sensu stricto of stricto sensu (afgekort s.s.) is en “in strikte zin” betekent.

Sensu stricto

Sensu stricto of stricto sensu (afgekort s.s.) is een Latijnse frase die in het algemeen “in strikte zin” betekent, en het tegengestelde van sensu lato (“in brede zin”).

Sinistraal

Sinistraal, ook wel links-lateraal genoemd, is een tektonische beweging die vooral van belang is bij zijschuivingsbreuken. De naam is afgeleid van het Latijnse woord voor “links”; sinister. Bij een sinistrale zijschuiving vindt de beweging langs het breukvlak naar links plaats, gezien vanuit een persoon die staat op de andere kant van de breuk.

Slenk
Schematisch weergave van een Slenk.

Een geologische slenk (of ook wel graben genaamd) is een tektonische vallei ontstaan door twee ruwweg evenwijdige afschuivingsbreuken met een tegenovergestelde hellingsrichting. Als er omgekeerd tussen twee tegenoverliggende afschuivingen een ‘hoog’ ontstaat, spreekt men van een horst.
In een slenk komen vaak vulkanen en meren voor.

Zie Wikipedia.

Sociale geneeskunde

Is het vakgebied binnen de geneeskunde dat zich vooral bezighoudt met preventieve zorg.

Sociale stratificatie

Functioneel mechanisme om de taakverdeling binnen een slavernij het beste te verdelen.

Sociologie

De sociologie bestudeert mensen en hun gedrag in hun sociale omgeving, in relatie tot de heersende moraal en ethiek en in verband met politieke en filosofische gedragscodes.

Sociolinguïstiek

De sociale taalkunde, die de taal vooral beschouwt als een communicatiemiddel tussen mensen onderling en zich dus richt op het verband tussen taal, cultuur en maatschappij.

Sparchbund

Een sprachbund is een geografisch gebied waarin meer dan drie talen met gemeenschappelijke structurele kenmerken voorkomen. Een sprachbund ontstaat niet door toeval of door gemeenschappelijke herkomst, maar door taalcontact in sociale netwerken (handel,godsdienst, herhaaldelijke verhuizingen van een kleine groep binnen een gebied).

Stam

Een stam is in de antropologie een gemeenschap van mensen die groot genoeg is om uit verschillende onderdelen te bestaan, maar waarin de economische situatie nog niet toelaat dat er een elite kan ontstaan. Stammen zijn grotendeels egalitaire groepen die vaak uit meerdere bands bestaan. Stammen zijn meestal niet groter dan enkele duizenden personen. Het begrip stam slaat dus op een bepaalde vorm van politieke organisatie.

Voor meer informatie gaat u naar: Stam

Statio

Statio was de benaming van de halteplaatsen, baanposten of pleisterplaatsen langs de Romeinse heerwegen en vaarwegen. Het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent, komt terug in afgeleide woorden als station en stationair.

De wegstations waren in het gehele Romeinse Rijk officiële halteplaatsen waar reizigers konden eten, baden, overnachten en waar van paarden kon worden gewisseld. Ook konden er kleine reparaties worden verricht. De stations werden door de Romeinse administratie langs de heerwegen en vaarwegen opgericht op afstanden van 10 Romeinse mijlen van elkaar. Dit door keizer Augustus opgerichte netwerk van weg- en waterwegstations en het hieraan gekoppelde post- en materiaal- en goederenvervoer werd de cursus publicus genoemd. Door dit efficiënte systeem kon 150 kilometer per dag worden afgelegd.

Status

1) Aanzien 2) Achtbaarheid 3) Hoedanigheid 4) Imago 5) Juridische positie 6) Maatschappelijk aanzien 7) Maatschappelijke positie 8) Plaats 9) Positie 10) Prestige 11) Rang 12) Staat 13) Stand 14) Standing 15) Toestand

Stele

Stele (ook stèle en stela; meervoud: stelae of steles) is de archeologische term voor een (meestal uit één stuk steen of hout gehouwen) tablet of pilaar, met daarin een in reliëf gebeeldhouwde voorstelling en/of tekst.
Steles werden onder andere door de oude Egyptenaren, de Perzen, de Grieken en de Romeinen gebruikt om graven en speciale plaatsen te markeren of als monument om de herinnering aan belangrijke gebeurtenissen vast te leggen. Aan het begin van de jaartelling worden ze ook op het Iberisch schiereiland gebruikt.

Zie meer over steles: Wikipedia of Wikipedia. es

Stratigrafie

Beschrijving van aardlagen.
De bestudering van de oorsprong, samenstelling, spreiding en opeenvolging van strata of lagen.
1) Aardwetenschap 2) Geologische hulpwetenschap 3) Lagenbeschrijving 4) Leer van de aardlagen 5) Planigrafie

Studium Generale

In de middeleeuwen werd met Studium Generale een volwaardige universiteit bedoeld waar het onderwijs aan de vier traditionele faculteiten werd ingericht: artes, theologie, rechten en medicijnen.

Subductie

Subductie is het proces waarbij de platen onder elkaar schuiven en waarbij er anderzijds nieuwe oceaanbodems worden aangelegd. In de “subductiezones” komen hevige aardbevingen voor en is er veel vulkanische activiteit, veroorzaakt door de bewegingen van de twee platen. Er zijn drie soorten plaatverschuivingen waarbij van subductie sprake is: oceanische tegen continentale, continentale tegen continentale en oceanische plaat tegen continentale plaat. Bij dergelijke gevallen ontstaan er altijd troggen (inzinking van oceanen), vulkanen (ontstaan uit ruggen ) en gebergtes.

Zie ook: Wikipedia subductie

Substraat

1) Bodem 2) Grondlaag 3) Ondergrond 4) Onderlaag 5) Stof waarop een giststof inwerkt 6) Voedingsbodem

Iets dat de onderliggende laag of substantie vormt voor hetgeen besproken wordt; in biochemie bijvoorbeeld de stof waarop het enzyme inwerkt, in de ecologie de ondergrond waarop een plant of dier gedijt, etc.

[geologie] – Het substraat is in de geomorfologie (landschapskunde) de combinatie van het reliëf en het gesteente in de ondergrond.

Suffragaan

Of Suffragaanbisschop: bisschop die onder gezag van een aartsbisschop zijn ambt uitoefent.

Sui generis

Sui generis is een Latijnse uitdrukking en betekent “van zijn eigen soort”. Dus een soort op zichzelf zijnde.

Supramediterrane

Supramediterrane , bioklimatologische bodem die kan worden gevonden in elk gebied van het mediterrane klimaat, gelegen tussen de mesomediterrane beneden en de oromediterrane boven. Afhankelijk van de breedtegraad en andere factoren, is de hoogte waarop het wordt gevonden variabel, hoewel het in alle gevallen een bergklimaat is, met frequente vorst in de winter en hoge temperaturen in de zomer. Vegetatie wordt meestal gekenmerkt door naaldbossen of bladverliezende soorten, zoals sommige kersen.

Suzerein

1) Opperheer 2) Opperleenheer 3) Vorst of staat die een protectoraat uitoefent.

In het middeleeuwse, feodale leenstelsel: hoogste heer die zelf geen leenman is van een hoger geplaatste heer; opperleenheer

Suzereiniteit

1) Opperheerschappij 2) Opperleenheerschappij 3) Staatsvorm

Heerschappij of gezagsverhouding uit een feodaal leenstelsel zoals in de middeleeuwen, die berust op een gelofte van trouw en dienst van een leenman aan zijn opperleenheer; leenheerschappij.

Syllabisch schrif

Het syllabisch schrift is een hoofdgroep van het schrift. Bij dit soort schrift wordt voor elke lettergreep een apart symbool gebruikt. Dit soort schrift komt tegenwoordig alleen nog voor in het Cherokee-syllabenschrift, het Oji-Cree syllabenschrift, het Ethiopisch schrift, het syllabische schrift van de Mangyan op de Filipijnen en het Japanse Katakana en Hiragana. Ook diverse Inuit-talen hebben een syllabisch schrift. Vroeger waren schriften van dit type vrij algemeen: zoals de hiërogliefen, het Lineair A en het Lineair B en het schrift van de Maya’s.

Syncretisme

Syncretisme is in de godsdienstwetenschappen een term die verwijst naar het naar elkaar toegroeien van religies, als een poging om uiteenliggende of tegengestelde geloven en religies met elkaar te combineren. Een equivalent woord kan fusie of hybridisatie zijn.

Versmelting van wijsgerige en religieuze opvattingen en meningen van verschillende herkomst, zonder dat de tegenstrijdigheden worden opgeheven en een synthese wordt bereikt

Voor meer zie Wikipedia: Syncretisme

Synthetisch

Kunstmatig gemaakt.

Synthetiseren

1) Kunstmatig bereiden 2) Samenvoegen 3) (afzonderlijke dingen) samenvoegen tot een geheel of met elkaar in verband brengen.

Tangentieel

Betrekking hebbend op een raaklijn; rakend aan. Het begrip wordt gehanteerd voor infrastructuren die twee plaatsen buiten het stadscentrum rechtstreeks met elkaar verbinden, zonder het centrum zelf aan te doen. Tangentieel wordt tegenover radiaal gesteld.

Tartraat

Een tartraat is een zout of ester van wijnsteenzuur C4H6O6. Tartraten worden vaak gebruikt als voedingsadditief en fungeren in die zin dikwijls als antioxidant en-of zuurteregelaar.

Taxonomie

Taxonomie is de wetenschap van het indelen van individuen of objecten in groepen (taxa, enkelvoud taxon). Met de term taxonomie kan zowel de methode worden bedoeld die bij het indelen wordt toegepast, als de hiërarchische ordening die het resultaat ervan is. Synoniem voor taxonomie zijn systematiek en classificatie.

De tak van wetenschap die zich bezig houdt met het vinden, beschrijven, indelen en benoemen van levende wezens.

1) Biologische rangschikking 2) Het indelen van individuen of objecten in groepen 3) De theorie en praktijk van het beschrijven, het benoemen en het classificeren van organismen

Tectoniek

Tektoniek (van het Grieks tektonikós: bouwwerk) is het geheel aan bewegingen en vervormingen (zoals breuken en plooien) in het vaste oppervlak van een planeet (de korst). De term wordt ook gebruikt voor het vakgebied binnen de geologie dat dit proces bestudeert.

Tektoniek bestudeert de processen, mechanismen en krachten die geleid hebben tot vervormingen in de korst. De bestudering van de vervormingen zelf valt onder de structurele geologie. De natuurkundige achtergrond van tektoniek wordt bestudeerd door de continuümmechanica.

Voor meer gaat u naar: Wikipedia.

Tectonisch

Die of dat verband houdt met een verstoring in de ligging van de aardlagen.  Aardverschuivingen betreffend. Verband houdende met aardbeving.

Temporeel

1) Aards 2) Door de tijd bepaald 3) Kortstondig 4) Provisorisch 5) Tijdelijk 6) Tussentijds 7) Voorbijgaand 8) Voorlopig 9) Wereldlijk 10) Zolang

Terrestrisch

Op het land levend, Aards, Tellurisch, Tot het land behorend, Op of in de grond levend.

Tertiair

Een oude (benaming) onderverdeling van het Cenozoicum is die in Tertiair en Kwartair. Bij een vorige revisie van de geologische tijdschaal is het begrip ‘Tertiair’ verlaten en vervangen door Neogeen en Paleogeen. Ondanks deze verandering wordt het begrip Tertiair nog steeds zeer veel gebruikt.

Tertiaire sector

De tertiaire sector of de dienstensector is de economische sector die activiteiten met betrekking tot diensten die niet materiële goederen,  – producenten kent. Subsectoren zoals handel, communicatie, call center, financiën, toerisme, horeca, recreatie, cultuur, entertainment, het openbaar bestuur en de zogenaamde openbare diensten (gezondheidszorg, onderwijs, de zorg afhankelijkheid).

Tertiaire sector

Ook wel dienstensector sector genoemd. Het geheel van de beroepsbevolking dat niet gerekend wordt tot de landbouw, mijnbouw en industrie. Hiertoe behoort de handel, vervoer, horeca, medische oorzieningen, middenstand, onderwijs, enzovoorts.

Theonomie

Moraal of recht berustend op Gods geopenbaarde wil

Thermofiel

Warmteminnend

Thermoluminescentie
  1. Met thermoluminescentie valt de ouderdom van een materiaal te bepalen omdat de blootstelling aan straling gedurende het bestaan ervan spanningen inbouwt in het materiaal.
  2. De uitzending van licht door een stof na verhitting (minder dan rode gloeihitte).
Tiende

Zie:  Diezmo.

Tonicum

Tonicum is de benaming voor een versterkend middel dat het hele lichaam of specifieke delen ervan zou stimuleren en versterken. Allerlei verschillende middelen zijn als tonicum aan de man gebracht, variërend van koffie tot tonic. Veel niet geregistreerde (alternatieve) medicamenten worden wel als tonicum verkocht.

1) Drank 2) Eetlustopwekkend 3) Levenselixer 4) Opwekkend drankje 5) Opwekkend middel 6) Soort drank 7) Tonic 8) Versterkend middel 9) Zenuwsterkend middel

Topisch

Plaatselijk, lokaal ter plaatse.

Topografie

Topografie is afkomstig uit het Grieks en betekent letterlijk plaatsbeschrijving. Topografie houdt zich bezig met het beschrijven van kenmerken van plaatsen, rivieren en gebieden.

Topografie was altijd een belangrijk onderdeel binnen de aardrijkskunde, maar met de komst van computers en atlassen is het met de jaren steeds minder belangrijk geworden. Tegenwoordig worden plaatsen gemakkelijker opgezocht op internet en is parate kennis op dat gebied minder belangrijk. Toch kan topografie heel nuttig zijn want bij topografie ligt de nadruk op relatieve afstanden. Hoe verhoudt de ene plaats zich tot de andere. Hoe verhoudt Delft zich bijvoorbeeld tot Rotterdam? De afstand in kilometers tussen beide plaatsen en de windrichting kunnen daarbij helpen. Maar de afstand tussen twee plaatsen kan ook in tijd, geld en moeite worden uitgedrukt.

Totemisme

Totemisme (afgeleid van het woord odoodem in de Ojibwe-taal) is een religieuze overtuiging die vaak geassocieerd wordt met sjamanistische religies. Het beschrijft een relatie van een volk of individu met betrekking tot een totem. Het totemisme kwam wereldwijd voor bij jagers en verzamelaars.

Voor meer hierover, zie Wikipedia.

Transcendent

De grens van de zintuiglijke waarneming te boven gaand.

Transcendentie

Overstijging; bovenzinnelijk bewustzijn; het zich boven de dualiteit van het zinnelijke vereenzelvigen met de getuige; keuzevrijheid; het hier en nu bewustzijn. Overstijging is van essentieel belang in de filognosie (liefde voor de kennis) om niet verstrikt te raken in het ego van de maatschappelijke identiteit die bestaat uit iemands burgerlijke status en beroep.
Transcendentie is een filosofisch begrip dat kan gedefinieerd worden als het naar buiten staan of overstijgen van de mens.

Transgressie

Overstroming van een gebied door stijging van de zeespiegel of daling van het land of beide.

Een periode waarin de invloed van de zee in een kustgebied toeneemt. Er wordt dan zand en klei afgezet.

Transitie

Overgang, van het ene naar het andere.

Transliteratie

-Conversie waarbij het schrift van een taal zo eenduidig mogelijk wordt omgezet naar een ander schrift.
-Transliteratie is het omzetten van het ene alfabet of schriftsysteem in het andere. In de loop van de tijd zijn er veel transliteratiesystemen bedacht.

Triarchie

Driemanschap, heerschappij van drie personen in een land.

Tribaal

Als iets verband houdt met een of meer volksstammen. Bijvoorbeeld, `een conservatieve, tribale samenleving`, `tribale kunst uit Zuidoost-Azië.

Triennium

Periode van drie jaar.

Trifinium

Punt waar de grenzen van dire landen bijeenkomen. Drielanden punt.

Triumviraat

1) Bewind van drie mannen 2) Regering van drie mannen 3) Romeins bestuurscollege 4) Driemanschap

 Een triumviratus was in de Romeinse tijd een bestuurslichaam dat uit drie mannen bestond. Dit Latijnse woord is afgeleid van trium virorum `van de drie mannen`, de tweede naamval van tres viri `drie mannen`. Zo was er al in 60 voor Christus het triumviraat van de leiders Caesar, Pompeius en Crassus.

Troonpretendent

Een troonpretendent is een persoon die aanspraak maakt op de troon van een land die bezet is door een andere vorst, of is afgeschaft. Pretendenten treden vaak op bij wisseling van dynastieën, ofwel omdat de leidende tak van een familie uitsterft en twee takken ruzie maken, ofwel omdat de ene dynastie door de andere vervangen wordt.

Tumulus

1) Aarden grafheuvel 2) Grafheuv 3) Grafheuvel 4) Heuvel 5) Voorhistorische grafheuvel

Typologie

Een typologie is in het algemeen een onderverdeling van een groep personen, beschrijvingen, objecten op basis van (een aantal) kenmerken.
In de bouwkunde is het, bijvoorbeeld, de indeling van gebouwen in soorten met gemeenschappelijke eigenschappen.

Ugaristisch

Het Ugaritisch wordt beschouwd als een Semitische taal en is daarmee verwant aan onder andere het Arabisch, Aramees en Hebreeuws.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ugaritisch

Ultra perifeer gebied   of   Ultraperifere regio

Is een gebiedsdeel van een lidstaat van de Europese Unie waar de EU-wetgeving geldt maar waar het mogelijk is om vanwege de grote afstand tussen deze gebieden en het metropolitane Europa, uitzonderingen te maken in de geldigheid van de wetgeving.

Vaccaei

(Oudgrieks: Οὐακκαῖοι) was een machtige Spaanse volksstam in het noordwesten van het Iberische Schiereiland, aan de Duero. Hun hoofdstad was Pallantia (het huidige Palencia). Zij bebouwden de grond in gemeenschap en deelden evenredig de opbrengst. Zij waren zeer krijgshaftig en maakten het de Puniërs (Carthagers) dikwijls zeer lastig.

Vardulos

De Várdulos waren een pre-Romeinse stam die was gevestigd in het noorden van het Iberisch schiereiland in het huidige Spanje , in het oostelijke deel van Baskenland .

Variscische, Varistische of Hercynische orogenese

De Hercynische, Varistische of Variscische orogenese of plooiing was een fase van gebergtevorming (een “orogenese”) gedurende het Laat-Paleozoïcum, die herkend wordt in oudere gesteenten in de ondergrond van Midden- en Zuid-Europa en Noord-Afrika. De actieve orogenese strekte zich uit over een tijdsspanne van ongeveer 90 miljoen jaar, ruwweg van 390 tot 300 miljoen jaar geleden (Ma). De belangrijkste fases waren aan het eind van het Carboon, ongeveer 300 miljoen jaar geleden.

Voor meer ga naar; Wikipedia

Vazal

Een vazal, is in het middeleeuwse, feodale systeem, een man die trouw heeft gezworen aan een heer of koning en daarvoor een leen zoals een grondgebied, heeft ontvangen. De heren of koningen hopen met de belening een groep loyale edelen tot hun beschikking te hebben. De koning beschermt de vazal en in ruil hiervoor is de vazal gehoorzaamheid verschuldigd en dient de vazal de koning met raad en daad bij te staan (krijgsdienst met paard en soldaten).

Verlichting (stroming)

Een filosofische stroming uit de 18e eeuw die gekenmerkt wordt door ongebonden doch vaak klakkeloos gebruik van de rede, een levendige twijfel over autoriteit en de traditionele leerstellingen, een neiging tot individualisme en een nadruk op het idee van de universele vooruitgang van de mens.

Vexillologie

Banistiek of vlaggenkunde, wetenschap die zich bezighoud met vlaggen.
vexillum = vlag / logos = leer

Vicariaat

Bisdom in missiegebied; Pauselijk bestuurscollege; Plaatsvervanging

Viscaris

In het kerkrecht: plaatsvervanger van een bisschop, maar daarnaast de bisschop ook bijstaat in het bestuur van het bisdom.

Vicus

Vicus (meervoud: vici) is een Latijns woord, waarmee in de Romeinse tijd verschillende soorten van nederzettingen werden aangeduid. Het woord is verwant met het Griekse οἶκος/oîkos, dat ‘huis’ of ‘huishouden’ betekent. Het Latijnse woord betekent ‘een aantal huizen’.[1] De term vicus is in de Nederlandse taal terecht gekomen, via het Westgermaanse wick of wyck, als wijk, met name in plaatsaanduidingen.

Een vicus in de Romeinse tijd kon betrekking hebben op een nederzetting in een landelijk gebied (pagus), maar ook op een deel van een grotere nederzetting. De stad Rome bestond aanvankelijk uit slechts vier vici; na een administratieve herindeling in de 1e eeuw v.Chr. waren dat er 265. Veel straatnamen in het oude Rome werden aangeduid met ‘vicus’.

Volkeren

Een volk is een groep mensen die samenwonen en dezelfde cultuur hebben. De etnologie is de wetenschap, die zich met het verschijnsel volk, voornamelijk als etniciteit, bezighoudt. Nauw verbonden daarmee is de culturele antropologie, de wetenschap van het sociale gedrag. In moderne geïntegreerde samenlevingen met veel immigranten wordt de definitie van een volk minder duidelijk.

Voor meer informatie gaat u naar: Volkeren

Votief

ex voto, gelofte-offer. In samenstellingen als bv. votiefaltaar, votiefkaars en votiefkerk beduidt votief dat het object geschonken is als inwilliging van een belofte. Simpel gesteld: iemand zei bv. `Als ik hier levend uit kom, dan laat ik een kerk bouwen`, liet hij een votiefkerk bouwen om zijn belofte na te komen.

Vulgair

Alledaags, gering, gemeen, laag, gemeenheid, onbeschaafdheid.

Wali

Is een Arabisch woord voor “bewaker, beschermer, helper” etc. Een wali is iemand met autoriteit of voogdij over iemand anders. Volgens fiqh (islamitische jurisprudentie) is een vader bijvoorbeeld de wali van zijn kinderen, in het bijzonder voor zijn dochters bij het huwelijk.

Wāli (Arabisch: والٍ) is een administratieve titel die tijdens verschillende perioden in de Arabische geschiedenis (Ottomaans Rijk, Al-Andalus) werd gebruikt om gouverneurs van administratieve afdelingen aan te wijzen. Het is nog in gebruik in sommige landen die zich oriënteren op de Arabische cultuur, zoals Algerije en Marokko. De afdeling die een wāli regeert wordt wilaya genoemd.

Wilaya

Wilaya is de Arabische naam voor provincies, gebieden of districten in een aantal landen. Elke wilaya wordt bestuurd door een wāli (gouverneur) die wordt aangesteld door de regering.

Xerofiel, Xerophyten

Planten, die alle eigenschappen bezitten welke hen geschikt maken te groeien op plaatsen, waar maar weinig water voorradig is, of het opnemen van water moeilijk is; die eigenschappen zijn o.a. leerachtige bladeren, dichte beharing, lage groei, spoedig verhouten van stengels, omkrullen van bladeren.

Zeeridder
      1. Staat voor een (gefantaseerd) wezen, voorgesteld als een ridder in wapenrusting met de staart van een vis, en als zodanig de tegenhanger van de (zee)meermin; meerman. Afgebeeld op het schilderij van Jeroen Bosch (Tuin der Lusten).
      2. Incidenteel in vertalingen, een niet met zekerheid te identificeren wezens.
      3. Hij die de zee berijdt; in de volgende aanhef steeds in melioratieven zin en/of als eeretitel: held ter zee, zeeheld. Zowel gezegd van iemand die zich dapper gedragen heeft in zeegevechten als van iemand die zich op ontdekkingstochten of anderszins zeer verdienstelijk heeft gemaakt. Verouderde betekenis.
Zeven vrije kunsten

De zeven vrije kunsten, oorspronkelijk bekend onder hun Latijnse naam septem artes liberales, waren zeven vakken die deel uitmaakten van het studieprogramma in antieke en middeleeuwse Europese scholen en met name de universiteiten. De zeven vakken waren Grammatica, Dialectica/ logica, Retorica, Aritmetica, Geometria, Musica en Astronomia. Ze worden ‘vrij’ genoemd (Latijn: liber), omdat zij de opleiding van de vrije mens beogen. In tegenstelling tot andere leerprogramma’s die worden nagestreefd voor economische doeleinden, is het niet hun doel om de student voor te bereiden op het verkrijgen van een inkomen, maar op de uitoefening van de wetenschap in de strikte zin van het woord, dat wil zeggen de combinatie van filosofie en theologie, bekend als scholastiek.

Zoömorf

Met de vorm van een dier.

Eetsnob

eten met passie

Jan Woordenaar Bontje - CULTUUR

Aforismen, bontjes, columns, gedachten, gedichten, haibun, haiku, kyoka, literatuur, poëzie, proza, snelsonnetten, tanka.

De niet genomen weg

Fietsen, wandelen, reizen, foto's, gedachten en meer.

De niet genomen weg

Fietsen, wandelen, foto's, gedachten en meer.

MONTSE ANTARES BLOG CINEMA

BANDAS SONORAS.. SOUNDTRACKS.. Y MÁS