Gadir, de tempel van Hercules

De Tempel van Hercules Gaditano was een heiligdom dat bestond op de oude Gadeiras Eilanden, in de wateren bij het huidige eilandje Sancti Petri (San Fernando, Andalucía).

De oorsprong van de tempel gaat terug tot de tijd van de Fenicische nederzetting (Gádir), die een tempel bouwde ter ere van Melqart. Deze god bleef aanbeden worden tijdens de Carthaagse overheersing, maar tijdens de Romeinse aanwezigheid werd Hercules aanbeden.

Geschiedenis

---

In de 1e eeuw v.Chr. vermeldt Strabo in zijn Geographica dat de Tyriërs, Gadeira stichtten en aan de oostkant van het eiland een heiligdom bouwden voor Melqart, door de Grieken en Romeinen geïdentificeerd met Hercules, en aan de westkant de stad. De tempel zou zo’n tachtig jaar na de Trojaanse oorlog in het begin van de 12e eeuw v.Chr. zijn gesticht.

Het heiligdom was waarschijnlijk een groep gebouwen met een hoofdgebouw dat toegankelijk was via een deur geflankeerd door twee grote zuilen. Volgens Silius Italicus in de 1e eeuw v.Chr. werd op het frontispice van het heiligdom de twaalf werken van Hercules afgebeeld, gegraveerd in brons. Er was geen afbeelding van de god in de ommuring. Hij verwijst ook naar het feit dat menselijke offers verboden waren en dat op zijn altaar een eeuwig brandend vuur brandde, bewaakt door de onophoudelijke waakzaamheid van zijn priesters. Volgens Strabo brachten de navigators hun offers op de zuilen bij de ingang. Het heiligdom stond vol met bronzen altaren met scènes uit het leven van Hercules waar het vuur op brandde. De twee zoetwaterbronnen waren ook beroemd vanwege hun omgekeerde getijdensysteem.

Volgens de Latijnse historicus Pomponius Mela werden de overblijfselen van Hercules in de tempel begraven, vandaar de grote bekendheid. Het bevatte ook beroemde relikwieën zoals de riem van Teucro, de Griekse heldenzoon van Telamon, en de Pygmalionboom, waarvan de vruchten smaragden zouden zijn. Klassieke geschiedkundige bronnen melden dat veel beroemde mensen, beroemd om hun daden of hun adel, deze tempel bezochten. Titus Livius vertelt dat Hannibal op het eiland aankwam om zijn geloften aan de god af te leggen voordat hij op weg ging om Italië te veroveren. In dit heiligdom had Julius Caesar een droom die zijn wereldheerschappij voorspelde nadat hij had geweend voor de buste van Alexander de Grote, omdat hij zijn leeftijd had bereikt zonder een groot succes te hebben behaald.

Tijdens de Romeinse periode bleef de pracht van de tempel bestaan en bereikte zijn maximale pracht in de tijd van Trajanus. In de 4e eeuw begon de tempel in verval te raken tot hij onder Visigotische heerschappij zijn vroegere grandeur volledig verloor. Het heiligdom leed onder aanvallen en vernielingen, de inwerking van de zee, de exploitatie als oestersteengroeve en de opeenvolgende bezettingen die erop werden uitgevoerd, waardoor het is verdwenen. Het bestaan ervan wordt bevestigd door Griekse en Latijnse teksten, die sinds de 16e eeuw door historici en geleerden worden geciteerd, door Arabische teksten en door de belangrijke archeologische overblijfselen die sinds het begin van de 20e eeuw zijn gevonden, zoals het standbeeld van een vergoddelijkte Romeinse keizer van groot formaat uit 1905, een bronzen beeldje van Fama die een strijdwagen leidt en een groot bronzen toracata beeld dat in 1925 in Rompetimones is gevonden. Ze staan allemaal in het Museum van Cádiz.

Een beroemde anonieme beschrijving van al-Ándalus, getiteld Dikr bilad al-Andalus (Vermelding van het land al-Ándalus), verwijst naar het eiland, de tempel en de verwoesting ervan:

Op dit eiland bevindt zich aan de kust het monument dat de Idool van Cádiz wordt genoemd; in hoogte, perfectie en schoonheid heeft dit werk geen andere parallel dan het monument van de stad van de vuurtoren, in Yillīqiya [Galicia]. De afgod van Cádiz was een baken van honderd el hoog […] waarop een antropomorf beeld verscheen van een wonderbaarlijke natuurlijkheid, balans en grootte; zijn gezicht was naar het westen gekeerd, waar de Oceaan is, en het wikkelde zijn lichaam in een mantel om zich tegen het noorden te beschermen. […] Deze vuurtoren was voor de moslims een gids op zee, maar hij werd vernietigd door `Alī `Īsà b. Maymūn in 540 (1145-46), toen hij in opstand kwam in de stad Cádiz.

Volgens sommigen landde de apostel Santiago (Sint Jakobus) op het eiland Sancti Petri om de heidense cultus in de tempel uit te roeien en het te wijden aan de christelijke eredienst en het toe te wijden aan San Pedro (Sint Pieter), vandaar de huidige naam Sancti Petri.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • • • • • • • • • Cádiz (stad)
                                  • Aquaduct van Gades