Bermudo II de León ‘el Gotoso’

Bermudo II de León ‘el Gotoso’ (985 – 999)

---

Biografie

---

Geboorte en kindertijd

De familiegeschiedenis van koning Bermudo is het onderwerp geweest van verschillende onderzoeken die tot verschillende conclusies hebben geleid, vooral over de identiteit van zijn moeder. Uit de documenten van zijn tijd en de historische kronieken is het zeker dat de vader van Bermudo een koning was met de naam Ordoño en historici zijn unaniem in de identificatie van deze vorst met Ordoño III. Bovendien staat er in een schenking van Bermudo II aan het klooster van Santa María de Carracedo in El Bierzo:

	…Quam auus noster domnus Ranemirus concessit Sancte Marie de Taulo.
	….De grootvader van onze heer, Ramiro II, verleend aan Santa Marie de Taulo.

Auus kan zowel grootvader als voorouder betekenen, maar gezien het feit dat in de tijd van Ramiro I deze gebieden nog niet bevolkt waren, kan de donatie van de bedoelde koning, niemand anders zijn dan Ramiro II, vader van Ordoño III en dus opa van Bermudo II. Bermudo’s afstamming als zoon van koning Ordoño III wordt ook bevestigd door een ander document, gedateerd 29 juni 997, waarin Bermudo aan het klooster van San Vicenzo de Pombeiro de schenkingen bevestigt die door zijn voorouders zijn gedaan, en waarin hij twee amitas (tantes van vaderskant) noemt, Teresa en Elvira. Teresa Ramírez was de dochter van koning Ramiro II en waarschijnlijk van zijn eerste vrouw, Velasquita de León, getrouwd met koning García Sánchez I van Pamplona. Elvira was de andere dochter van Ramiro II en zijn tweede vrouw Urraca Sánchez, beide zusters van Ordoño III en tantes, van vaderskant, van Bermudo II.

En wat zijn moeder betreft, dan zijn er verschillende theorieën. Pelayo, bisschop van Oviedo verklaard dat hij een zoon is van een tweede vrouw van Ordoño III, genaamd Elvira. Het probleem is, dat er geen bewijs is dat de vorst uiteindelijk gescheiden was van zijn vrouw Urraca Fernández. Urraca staat samen met Ordoño III vermeld op vele documenten, vanaf het begin van zijn regeringsperiode tot aan zijn dood in 956. Ondanks het feit dat het moederschap van Elvira, zoals bisschop Pelayo het voorstelt, niet op bewijs rust, aanvaard Claudio Sánchez-Albornoz dat het mogelijk is, dat ook Bermudo een onwettige zoon geweest kan zijn. Justo Perez de Urbel is verrast door het schrijven, over de afstamming van Bermudo in de kroniek van Sampiro, waarin alleen staat: Na de dood van Ramiro III, Bermudo, Zoon van Ordoño III, naar León ging en daar in vrede het koninkrijk overneemt, (mortuo Ramiro, Veremudus Ordonii filius, ingressus est Legionem et accepit regnum pacifice) suggereerde dat het mogelijk is dat zijn moeder Gontrodo of Aragonta Peláez, dochter van Pelayo González (zoon van Gonzalo Betótez en Teresa Eriz) en Ermesinda Gutierrez kon zijn, omdat er een document is, gedateerd op 5 januari 999, waarin staat dat, Bermudo’s grootouders, Teresa en Gonzalo, genaamd zijn. Professor Emilio Sánchez Sáez beschouwt dit document als vals (en logenstraft Urbel Perez daarmee). Hij is van mening dat Bermudo een zoon van koningin Urraca Fernández is. Deze mening deelt hij met Gonzalo Martinez Diez.

Het is niet exact bekend maar men veronderstelt dat hij geboren is in de buurt van Carracedelo in de regio van Bierzo, ten westen van de provincie León. Hier zou hij ook zijn jeugd hebben doorgebracht. Hier komt ook zijn “de koning van Berciano”, vandaan.

Zijn kroning en de burgeroorlog

---

Sinds 966 regeerde Ramiro III in León, hij was de zoon van Sancho I, en Ordoño III, halfbroer van Sancho, was zijn oom. Dus was Bermudo een neef van Ramiro III.

De ontevredenheid van de Caliciaanse- en Portugese edelen was niet afgenomen toen Ramiro III de troon overnam van zijn vader Sancho I. Deze ontevredenheid werd alleen maar erger toen de Vikingen hun invallen deden in 968, en er een zware nederlaag geleden werd tegen de Saracenen (zo werden de moslims in de Middeleeuwen genoemd) in San Esteban de Gormaz, 975. En Almanzor verwoestende razzia’s in het hele leonese koninkrijk ondernam aan het einde van het decennium 970. In 981 kwam een deel van de edelen, onder leiding van Gonzalo Menéndez, in opstand tegen Ramiro en riepen Bermudo uit als hun nieuwe koning. Op 22 december zien we koning Bermudo voor het eerst, geheel zelfstandig een donatie doen aan het klooster van Guimarães.

Ergens tussen de lente en de zomer van 982 hadden Bermudas aanhangers de controle over geheel Galicia in handen. Op 15 oktober 982 werd Bermudo gekroond en gezalfd in Santiago de Compostela. Vanaf het begin kan hij als nieuwe koning (van León) zelfstandig handelen.

In het begin van 983 staan de legers van Ramiro III en die van Bermudo bij Potilla of Portela de Arenas in de buurt van Antas de Ulla, in Galicia tegenover elkaar. Overigens zonder resultaat want Bermudo blijft gewoon zitten in Galicia en Ramiro III keert terug naar León om zich daar te richten op de Islamitische aanslagen in zijn land. Het koninkrijk León was verdeeld. Aan de ene kant had men Castilla dat trouw was gebleven aan Ramiro III, maar daar stond tegenover het Caliciaans-Portugese deel, dat Bermudo steunde.

Laat in het voorjaar van 984 wordt Bermudo ook door de gebieden rond Cea en het graafschap van Saldaña, als hun koning herkend. Mediëvist Justo Pérez de Urbel, schrijft dat Garcia Fernández, graaf van Castilla overliep naar Bermudo, maar collega mediëvist Gonzalo Martínez Diez stelt dit document van Perez Urbel vals is en dat de Castiliaanse graaf altijd trouw is gebleven aan Koning Ramiro III. De oorlog tussen de twee pretendenten zou pas eindigen na de dood van Ramiro III in 985, waardoor Bermudo II de enige soeverein van het hele koninkrijk León werd, hoewel Bermudo tegen die tijd al militaire hulp had gekregen van Córdoba, waardoor hij de laatste rebellen tegen zijn gezag, de graven van Monzón en Saldaña, kon onderwerpen.

Het koningschap

---

Nadat hij de troon had overgenomen van Ramiro III moest hij gelijk al hulp zoeken bij het kalifaat van Córdoba, daar het graafschap Castilla voor een voortdurende druk en interne opstanden zorgde in het koninkrijk en het onmogelijk was al deze problemen zelf op te lossen. Met als gevolg, dat de legers van Almanzor die in het koninkrijk León als bezettingsmacht verbleven niet zonder geweld te verdrijven waren, tot 987, hoewel hij het voor elkaar kreeg om  Zamora onder het protectoraat van de kalief vandaan te halen.

Het gevolg daarvan was dat Almanzor woedend was en als vergelding Coimbra vernietigde. Daarna León belegerde en vernietigde, terwijl Bermudo II zijn toevlucht had gezocht in Zamora, maar ook deze stad moest verlaten, omdat Almandor hem ook daar vervolgde en ook Zamora vernietigde. Bermudo II vluchtte naar Lugo. En nog niet tevreden veroverde de moslimtroepen ook  Gormaz en Coruña de Conde (nu bekend als Clunia)(994), Astorga (996)en plunderde Castro Bergidum (El Bierzo) en Santiago de Compostela (997). Bovendien kreeg de Cordobaanse leider de onderwerping van een deel van de adel van León, die hun land beschermde tegen de legers van het Kalifaat. Dit was het geval met de heren van Tierra de Campos en een deel van de Galiciërs en Portugezen.

Bermudo, die zijn toevlucht had gezocht in Galicië voor Cordovaanse bedreigingen en aristocratische opstanden, slaagde erin om León in 990 terug te winnen van de rebellen. De clementie van Bermudo overtuigde sommige Galicisch-Portugese notabelen er echter niet van om zich bij de Cordovaanse troepen aan te sluiten in de campagne tegen Santiago de Compostela.

In het jaar 999 verergerd de jicht het lijden zodanig dat paardrijden onmogelijk was, en men hem moest vervoeren in een soort draagbaar. In datzelfde jaar, op een donderdag in de maand september, sterft hij in het klooster van Villabuena, El Bierzo, gelegen in de provincie León.

Sampiro de notaris van de monarch beschreef hem in de volgende lovende termen: “HIj was nogal voorzichtig, hij bevestigde de wetten opgelegd door Wamba, bestuurde open en bestudeerde Canonieke Collectie (la collección canónica), hield ervan barmhartig te zijn en rechtvaardig te oordelen, probeert altijd het kwade te verwerpen en het goede te zoeken”. De monarch beloond Sampiro, op 5 september 998, voor zijn diensten met een aantal (onroerende) goederen, waaronder het klooster van San Miguel te Almázcara in El Bierzo en de stad Auctolupar (Altobar de la Encomienda), eigendommen die door de monarch in beslag waren genomen van de magnaat Gonzalo Bermúdez, die in het kasteel van Luna tegen Bermudo II in opstand was gekomen. Hij onteigende hem van de rijkdommen die eerder door de koning aan hem in bewaring waren gegeven.

Toen de bisschop Pelayo, nog steeds vol van wrok, het schrijven van de cronística collectie hervatte, verving hij de lovende woorden van Sampiro door meer wrede woorden, Pelayo was degene die Bermudo II de bijnaam gaf van “el Gotoso”(de Jichtlijder). En zo zou hij ook de geschiedenis in gaan.

Justo Perez de Urbel beschreef Bermudo II als volgt:

	…el pobre rey atormentado en la vida por la espada de Almanzor y en muerte por la pluma vengadora de un obispo.
	…de arme koning gekweld in het leven door het zwaard van Almanzor en in de dood door de wraakzuchtige pen van een bisschop

Huwelijk en nakomelingen

---

Bermudo trouwde voor de eerste keer voor 981 met Velasquita de León, die, nadat de koning haar had verstoten tussen 988 en 991 het klooster van San Pelayo in trok waar de weduwe koningin Teresa Ansúrez abdis was. Zij waren de ouders van:

• • • 

      
      Cristina Bermúdez, die trouwde met Ordoño Ramirez “el Ceigo” zoon van Ramiro III de León. Nadat zij weduwe werd ging ze het klooster van Cornellana in waar zij het religieuze leven beleed. Waarschijnlijk ligt ze daar ook begraven.

Na de scheiding van zijn eerste vrouw huwde Bermudo II waarschijnlijk, eind november 991 met Elvira García, dochter van de Castiliaanse graaf García Fernández, met wie hij twee kinderen kreeg:

• • • Alfonso V de León (994 – 1028) die de troon van zijn vader erft.
    • Sancha Bermúdez, die in 1038 een rechtzaak aanspande tegen de troon van Lugo. Dit blijkt uit het document waarin staat dat de graaf Oveco Bermúdez in 1042 na de dood van koning Bermudo II de villa Cauleo erft die hij moet delen met Sancha en haar andere broer en zus.

Teresa Bermúdez (overleden op 25 april 1039). Bisschop Pelayo schrijft hier het volgende over: Tarasiam post mortem patris sui dedit Adefonsus in coniugio, ipsa nolente, cuidam pagano regi toletano pro pace. (Teresa moet na de dood van haar broer Alfonso, tegen haar wil, trouwen voor de vrede, met de heidense koning van Toledo.) Ibn Khaldoun beschreef het als volgt: “In 993 stuurt Bermudo II zijn dochter naar Almanzor die haar tot zijn slavin maakte, nadat zij haar vrijheid weer terug gekregen had trouwde hij met haar. De schrijvers hebben twee verschillende verhalen. Maar zeker is dat Teresa door haar vader is gestuurd, of na de dood van haar broer Alfonso aan Almanzor is gegeven. Na zijn dood is zij teruggekeerd naar León waar ook zij een religieus leven ging lijden. Zij trad in het klooster van San Pelayo de Oviedo, waar ze na haar dood ook werd begraven. Moderne historici twijfelen aan de juistheid van deze gebeurtenissen en zeggen dat Teresa verward wordt met één van de dochters van koning Sancho Garcés III de Pamplona genaamd Urraca of Abda die door haar vader in 983 werd weggeven aan Almanzor. Omdat Teresa pas na 991 geboren werd. De datum van haar dood is op 25 april 1039, verder staat er op haar graf geschreven:

	Hic dilecta Deo recubans Tarasia Christo dicata proles Beremundi regis et Geloire reginae uel si obiit sub die vii kalendas magii feria IIII hora mediae noctis, era MLXXVII.
	Hier ligt voor God de mooi Teresa, door koning Bermudo en koningin Geloire als christus kind benoemd, zij stierf in de zevende maand om 4 uur, het midden van de nacht, het was 1077.

Koning Bermuda onderhield diverse buitenechtelijke affaires, soms ook met dames van adel. Volgens professor Margarita Torres, kan het Galicische erfgoed van een aantal van de kinderen van Bermudo II het gevolg zijn van de moederlijn. Een van de minnaressen van de koning, kan volgens één van de auteurs, Elvera Pinióliz geweest zijn, vrouw van Bermudo Vela, de ouders van graaf Oveco Bermúdez.

Ook hij hij nog enkele buitenechtelijke kinderen:

• • • Ordoño Bermúdez: Hij trouwde met Fronilde Peláez, dochter van graaf en gravin Pelayo Rodriguez en de gravin Gotina Fernández. Ordoño en zijn vrouw waren de ouders van de Galicische Ordónez.
    • Elvira Bermúdez: Zij was de eigenares van bepaalde mooi stukjes van Galicia, gelegen in de vallei van Vidriales, waarschijnlijk geërfd van haar moeder, en andere van haar vader.
    • Bermudo Bermúdez
    • Piniolo Bermúdez
    • Pelayo Bermudez, volgens beschrijvingen die gemaakt zijn in het klooster van Sahagún op 21 maart 1006 te Pelagius, (filius Ueremudi regis.) zoon van koning
      Ueremudi.

Zijn graf

Hij werd begraven in het klooster van Santa Maria de Carracedo, dat oorspronkelijk San Salvador de Carracedo genaamd was en opgericht werd op 27 december 990, en het klooster verklaarde vrij te zijn van alle koninklijke macht en zich schikte om er zijn lichaam te begraven. Later besliste Fernando I en Sancha dat het lichaam van Bermudo II moest verhuizen naar het Panteón del Reyes de San Isidoro te León. Op de grafsteen werd het volgend uitgehouwen:

	H. R. REX VEREMVUDI ORDONII. ISTE IN FINE VITAE SUAE DIGNAM DEO POENITENTIAM OBTVLIT. ET IN PACE QUIEVIT. ERA MXXXVII
	H.R. Koning Bermudo OrdoñII. Tot het einde van zijn leven waardig aan God bekeerd u aangeboden. In het jaar, het was 1037

Voorgangers en opvolgers van Bermudo II ‘el Gotoso’.
Voorganger Ramiro III	Koning van León 985 – 999 (het koninkrijk van Galicia en Portugal vanaf 981, en daarmee in oorlog tegen Ramiro III)	Opvolger Alfonso V

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Alfonso V de León
                  • Koningen van León
                  • Koninkrijk León