Het Heilige Koninkrijk Jaén

---

Het Koninkrijk Jaén (Spaans: reino de Jaén) was een territoriaal rechtsgebied van de Kroon van Castilla vanaf de verovering in 1246 en tot de provinciale verdeling van Spanje door Javier de Burgos in 1833. Dit was een “koninkrijk”, (“reino”) zoals men dat zegt, in de tweede betekenis, die wordt gegeven door de Diccionario de la lengua española de la Real Academia Española: de Kroon van Castilla bestond uit verschillende van dergelijke koninkrijken. Het stond ook bekend als het “Santo Reino” (“Heilige Koninkrijk”) en zijn grondgebied viel ongeveer samen met de huidige provincie Jaén. Jaén was een van de vier koninkrijken van Andalucía. De omvang wordt gedetailleerd beschreven in Respuestas Generales del Catastro de Ensenada (1750-54), dat deel uitmaakte van de documentatie van een volkstelling.

Net als de andere koninkrijken in Spanje werd het koninkrijk Jaén opgeheven bij de territoriale opdeling van Spanje in 1833.

Geschiedenis

---

Na de verovering van het grondgebied werd een koninkrijk gecreëerd rond Baeza, dat continuïteit gaf aan de Taifa van Baeza, en diende om het verdwenen bisdom Cástulo-Baeza te herstellen, en vanaf 1252 als koninklijk werd beschreven. Jaén, dat eerder de hoofdstad was van de Taifa van Jaén, zou echter een belangrijke positie innemen en opduiken in de lange lijst van koninklijke titels. De belangrijkste raden van het koninkrijk Jaén waren Andújar, Úbeda, Baeza (dat uiteindelijk een kleine heerlijkheid zou worden) Martos, Cazorla en Alcalá la Real.

Vanuit het oogpunt van jurisdictie was het territorium van het koninkrijk Jaén zowel koninklijk als feodaal, met zowel leken, als kerkelijke heerlijkheden. Het eerste omvatte de gebieden van het Huis van Santisteban del Puerto, het Huis van Alburquerque, het Huis van Los Cobos en het Huis van Arcos. Tot de laatstgenoemde behoorden de Adelantamiento de Cazorla en de Encomienda de Martos, respectievelijk eigendom van het Bisdom Toledo en de Orde van Calatrava, evenals Albanchez, van de Orde van Santiago.

Het Koninkrijk Jaén had twee territoriale exclaves in het Koninkrijk Córdoba, namelijk Belmez en Villafranca de Córdoba. Aan de andere kant had het Koninkrijk Granada een enclave in het Koninkrijk Jaén, bestaande uit Bélmez de la Moraleda en Solera.

Op 10 oktober 1444 werd de toekomstige Enrique IV van Castilla, toen prins van Asturias, de eerste en enige prins van Jaén.

In de 18e eeuw werden de Nuevas Poblaciones de Sierra Morena (nieuwe populaties in de Seirra Morena) gesticht op het grondgebied van het koninkrijk Jaén, terwijl die van Andalucía werden gesticht in de koninkrijken van Córdoba en Sevilla. Het koninkrijk werd verdeeld in de jurisdictiedistricten Jaén, Baeza, Úbeda, Andújar en Martos.

In 1809 plande koning José I Bonaparte (broer van Napoleon) een nieuwe territoriale indeling van het schiereiland op basis van Franse departementen, waardoor het koninkrijk Jaén zou verdwijnen en veranderen in het departement Guadalquivir Alto, met als hoofdstad La Carolina. Op 17 april 1810 decreteerde José Bonaparte de verdeling van het koninkrijk in 38 prefecturen, waarbij het koninkrijk Jaén overeenkwam met de prefectuur Guadalquivir Alto, met als hoofdstad Jaén en op zijn beurt verdeeld in drie subprefecturen: Jaén, La Carolina en Úbeda. Door de Onafhankelijkheidsoorlog werd deze territoriale orde niet volledig toegepast, omdat er veel gebieden waren die niet door het Franse leger werden gecontroleerd. Nadat de oorlog in 1813 was afgelopen, verdwenen de prefecturen om terug te keren naar de vorige staat van het oude regime en werd het Koninkrijk Jaén opnieuw opgericht.

In 1833, na een bestaan van 587 jaar, werd het koninkrijk Jaén bij koninklijk besluit van 30 november opgeheven. De huidige provincie Jaén werd gevormd door de gemeenten van het gelijknamige koninkrijk, enkele gemeenten van het koninkrijk Murcia en twee steden die tot dan toe tot La Mancha behoorden: Beas de Segura en Chiclana de Segura. De plaatsen uit het koninkrijk Murcia die bij Jaén werden gevoegd waren Benatae, Génave, Orcera, Santiago de la Espada, Segura de la Sierra,met de toevoegingen van La Puerta en Bujaraiza, Siles, Torres en Villarrodrigo.

De nieuwe provincie nam de twee exclaves van het Koninkrijk Granada op die bestonden in het Koninkrijk Jaén: Bélmez de la Moraleda en Solera, dat een onafhankelijke gemeente was en vandaag geïntegreerd is in de gemeente Huelma. Het verloor ook twee exclaves, Belmez en Villafranca de las Agujas, die werden geïntegreerd in de provincie Córdoba.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • • • • • • • • • Jaén (stad)
                                  • Andalucía