Teruel hoofdstad van de provincie teruel (aragón)

Er is heel wat belangrijke artistieke Mudejar erfgoed te zien in deze stad (Teruel wordt beschouwd als de “stad van de mudéjar”), het merendeel deel daarvan is door UNESCO erkend als werelderfgoed. De meest opmerkelijke Mudejar-monumenten zijn de kerk van Santa María, de kathedraal van het bisdom Teruel en de torens van El Salvador, San Martín en San Pedro, aan de voet waarvan de gelijknamige kerk staat. 

Wat u het meest interesseert:

• • • • • • Symbolen
          • Geografie
          • Geschiedenis
          • Historisch en artistiek erfgoed
          • Cultuur
          • Gastronomie

Het mooiste uitzicht op de stad en haar omgeving heeft men vanaf de Mirador de Los Mansuetos, aan de camino de Santa Bárbara. Maar ook andere toeristische attracties zoals el mausoleo de los Amantes de Teruel (het mausoleum van de Geliefden van Teruel, het praalgraf van twee middeleeuwse geliefden, Diego Marcilla en Isabel Seguras, die beiden van smart stierven toen Isabel gedwongen werd om met een ander te trouwen), El Torico (fontein) en het paleontologisch centrum Dinópolis. De stad wordt tevens omringt met veel natuur en archeologische vindplaatsen met enkele van de oudste dinosaurusresten van het Iberisch schiereiland.

Symbolen

---

Het wapen

Het wapen van de stad Teruel bestaat uit een samenstelling van schilden. Het eerste schild (het wapen van Aragón) heeft een veld van goud met daarop vier balken van keel; het tweede schild is van azuur met een passerende stier van goud, bekroond door een achtpuntige ster van hetzelfde metaal. Onder deze twee bevindt zich een schild van keel met daarop twee kanonnen van goud, geplaatst in een kruis, daaronder een stapel kogels van goud en sabel, bekroond door een granaat, van hetzelfde metaal, vlammend. Op de schildzoom staat de tekst M.NOBLE FIDELISIMA HEROICA Y VENCEDORA (Het meest nobele, zeer trouwe, heldhaftige en zegevierende). Dit schild werd in het wapen opgenomen als erkenning voor de verdediging van de stad door haar inwoners tijdens het beleg waaraan de troepen van luitenant-generaal Manuel Enna haar in 1833 onderwierpen, tijdens de Carlistische oorlogen.

De schilden worden bestempeld door een hertogenkroon. Dat kan je zien als een open koninklijke kroon zonder diademen, en zonder parels op de punten.

De vlag

Het laken van de vlag van Teruel (Aragón)is karmozijnrood met in het midden het oorspronkelijke wapen, een gouden stier met daarboven een zes puntige ster, binnen een cirkel omgeven door lauriertakken en bestempeld met een hertogelijke kroon.

Geografie

---

Het maakt deel uit van de comarca Comunidad de Teruel. De gemeente ligt in de depressie die wordt gevormd door de rivieren Alfambra en Guadalaviar, die in de buurt van de stad samenvloeien. Rond deze depressie rijzen enkele van de bergen op die tot het Iberische systeem behoren. In het westen, ten zuiden van de Guadalaviar, ligt de bergketen Peñarredonda, die een hoogte van 1186 m bereikt, hoewel de Meseta de las Pedrazas (1126 m) de meest in het oog springende hoogte heeft. In het zuidoosten ligt de bergketen Camarena, die bij Las Coronillas, op de grens met La Puebla de Valverde, een hoogte van 1462 m bereikt. In het noordoosten ligt de Sierra Gorda, tussen de rivier Alfambra en de Rambla del Río Seco, die een hoogte bereikt van 1277 m op de top van El Chopo, vlakbij de grens met Corbalán. In het noordwesten is het gebied minder bergachtig, hoewel de zogenaamde Cerro Gordo (1222 m) opvalt nabij de grens met Celadas. De hoogte varieert van 1462 m (La Coronilla) tot 850 m aan de oevers van de rivier Guadalaviar. De stad ligt 915 m boven de zeespiegel.

Noord-westen: Cella	Noord: Celadas, Alfambra, Peralejos en Cuevas Labradas	Noord-oosten: Corbalán
West: Cela en Anbarracin		Oost: Corbalán en La Puebla de Valvede
Zuid-westen: Rubailes	Zuid: Villastar en Cubla	Zuid-oosten: La Puebla de  Valverde

klimaat

Volgens de klimaatclassificatie van Köppen is het klimaat van Teruel over het algemeen koud-halfdroog (BSk), hoewel het zeer dicht bij de grenzen van de subtropische klimaten met droge winter en warme zomer (Cwa) en mild (Cwb) ligt.

In de zomer zijn de temperaturen zacht, hoewel met veel thermische schommelingen, en in de winter zijn ze koud, met lage minimumtemperaturen, die soms tot onder -10ºC kunnen dalen. De neerslag is het laagst in de winter en het hoogst in het late voorjaar. De recordtemperaturen die in het observatorium van Teruel zijn gemeten, zijn 39,3 ºC op 4 augustus 2007 en -22,5 ºC op 26 december 2001. In het deel van de gemeente dat door de stad Teruel wordt ingenomen, bevindt zich een thermisch eiland met temperaturen die gemiddeld 2 ºC hoger liggen dan die van het omliggende gebied.

Teruel is de Spaanse provinciehoofdstad met de meeste dagen vorst per jaar, gemiddeld 95 dagen in totaal. Het heeft een gemiddelde van elf dagen sneeuw per jaar. De stad heeft al eens sneeuw gehad in oktober (1992) en later ook nog eens in mei.

Geschiedenis

---

Volgens sommige auteurs zou het kunnen overeenkomen met de stad die door de Phoeniciërs Thorbat of Thorbet werd genoemd. Het zou ook de Keltiberische Turba kunnen zijn, of de Túrbula die door Ptolemaeus wordt genoemd.

Teruel werd al bewoond in de tijd van de Keltiberiërs, die de plaats Turboleta noemden. De plaatsnaam Turboleta zou afkomstig kunnen zijn van de Baskisch-Iberische term itur + olu + eta (plaats van een bron, bron), volgens de theorie van het Baskisch-Iberianisme. Er zijn overblijfselen op de Alto Chacón site. Het gebied werd later door de Romeinen bezet, met overblijfselen in nabijgelegen dorpen, zoals dat van Cella.

Middeleeuwen

Sommige auteurs beweren dat op dezelfde plaats als de huidige stad Teruel (meer bepaald in de wijk La Judería), Tirwal, een naam die afkomstig is van het Arabisch en “toren” betekent, een moslimenclave was waarvan sprake is in het jaar 935. Hoewel de aanwezigheid van islamitische bezetting van dit gebied archeologisch is vastgesteld, behoren de gevonden overblijfselen niet tot een bevolkingscentrum, maar eerder tot een verdedigingswerk.

Op 1 oktober 1171 nam de Aragonese koning Alfonso II ‘el Casto’ Tirwal in om de zuidgrens van zijn koninkrijk te versterken, die hij bedreigd achtte door de inname van de stad Valencia door de Almohaden. In datzelfde jaar stichtte hij de stad Teruel, die hij voorzag van privileges en voorrechten om de herbevolking van het gebied te vergemakkelijken.

Het is van historisch belang dat in de torreón del Cubo (grote Kubus toren), naast de verdwenen Zaragoza poort, de oudste staven (balken) van Aragón bewaard zijn gebleven, waaruit blijkt dat Alfonso II ‘el Casto’, toen hij zijn vier ‘balken’ van gules in steen kerfde toen hij Teruel ommuurde, een stad van koningschap was.

De stichting van Teruel betekende een ongekende verandering in de politieke en territoriale structuur van Zuid-Aragón, aangezien het overwicht van Albarracín en Alfambra uit het moslimtijdperk vervangen zal worden het nieuw gestichte Teruel, ten nadele van Alfambra, dat volgens de juridische formule van de heerlijkheid op de achtergrond blijft.

De stichting van Teruel betekent een ongekende verandering in de politieke en territoriale structuur van Zuid-Aragon, aangezien het overwicht van de Albarracín en de Alfambra uit het moslimtijdperk zal worden vervangen door die van de nieuwe stichting, met name Teruel, ten nadele van Alfambra , die onder de rechtsformule heerschappij.

Volgens een legende kwamen, om de nieuwe stad te stichten, de belangrijkste wijze mensen van de stad bijeen en zochten naar verschillende tekenen en voortekenen. Zij vonden het gunstig dat een stier van een hoge plaats zou loeien (wat overeen zou komen met het huidige centrale plein, de Plaza del Torico) en dat een ster op de stier zou schijnen. Volgens sommige auteurs ontleent de stad haar naam aan deze ontmoeting, die zou ontstaan door het woord “toro” en de naam van de ster, “Actuel”, in één woord samen te voegen en zo het woord “Toruel” te vormen. Uit deze toevallige ontmoeting is ook het symbool van de stier en de ster ontstaan, dat zowel op de vlag als op het wapenschild van de stad te zien is, en ook op het monument van de Vaquilla (waarop een engel de koe stuurt en  een koeiendrijver die tegenover de stier staat een ster op de kop van de stier plaatst).

Na de stichting en de herbevolking werd de gemeente Teruel met een groep dorpen rond de stad gevormd.

De inwoners van Teruel hebben deelgenomen aan de verovering van Valencia, dat in handen was van de moslims, en aan de Querra de dos Pedros (oorlog van de Twee Pedro’s) tegen Castilla; de stad kreeg in 1347 van Pedro IV van Aragón de titel van stad, voor zijn medewerking aan de oorlogen van de Unie. Het grote belang van de Joodse en Mudejar-gemeenschappen in het sociale en economische leven van de stad moet worden benadrukt, aangezien hun aljama’s tegen het einde van de 13e eeuw werden geconsolideerd. Opmerkelijk is het geval van de joodse wijk van Teruel, die nog steeds zijn toponiem heeft en waarvan overvloedige archeologische resten zijn teruggevonden.

Vroegmoderne tijd

---

Het aquaduct van Los Arcos, het belangrijkste bouwwerk van de Renaissance van Teruel, werd gebouwd tussen 1537 en 1558.

Een van de meest relevante gebeurtenissen in de geschiedenis van de stad vond plaats tijdens de zogenaamde plotselinge veranderingen van Teruel en Albarracín (Alteraciones de Teruel y Albarracin). Tijdens het bewind van Felipe II beging het Hof van Inquisitie voortdurend overtredingen, hetgeen door deze steden niet werd aanvaard, en daarmee veelvuldige volksoproeren uitlokte, soms met geweld tegen de inquisiteurs. In 1572 deden zich zodanige onlusten voor dat de koning, gebruik makend van zijn gezag, een Castiliaans leger onder bevel van de hertog van Segorben, Teruel liet binnenvallen. Er werd verschillende dagen gevochten toen de stad werd versterkt, maar uiteindelijk gaf de stad zich over op Witte Donderdag van dat jaar. Een week lang werden er aanvoerders terechtgesteld in de tuinen van de Baron van Escriche, nu de Plaza de San Juan. Deze gebeurtenis bracht de Aragonese plaatselijk privileges (fueros) in diskrediet. Aan het begin van de 18e eeuw, tijdens de Spaanse Successieoorlog, schaarde de stad zich achter Felipe V.

Hedendaagse tijdperk

Tijdens de Guerra de Independencia (Onafhankelijkheidsoorlog, 1808-1814) kreeg Teruel van de kapitein-generaal van Aragon, José Rebolledo de Palafox, het bevel om de wapens op te nemen tegen de Fransen. Enkele maanden later werd de stad echter zonder veel weerstand bezet door keizerlijke troepen onder bevel van maarschalk Suchet, die de stad onder hun controle hielden tot zij zich in 1813 terugtrokken. De Fransen bliezen verschillende burgerlijke gebouwen en kloosters in de hoofdstad op, en lieten als erfenis van deze verwoestingen de huidige open ruimten zoals het plaza del Seminario en het Óvalo achter. In 1817 werden herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het Seminarie, dat tijdens de oorlog het hoofdkwartier van het Franse garnizoen was geweest.

Tijdens de Guerra Carlista(Carlistische oorlogen) bleef de hoofdstad trouw aan de liberale regeringen ten opzichte van de Carlistische macht in Maestrazgo, zonder ooit bedreigd te worden door de troepen van generaal Cabrera. Daarentegen, vertrokken vanuit Teruel expedities om de Carlistische aanvallen op de Tierra Baja af te slaan en om het belegerde Alcañiz in 1838 te hulp te komen. In de tweede helft van de eeuw, tijdens de Derde Carlistenoorlog, werd de stad op 3 juli en 4 augustus 1874 door Marco de Bello en Alfonso Carlos, broer van de pretendent, met talrijke troepen aangevallen, maar zij faalden en slaagden er slechts in de buitenwijken van de stad binnen te dringen.

In 1858 werd de huidige Torico-fontein, het icoon van de stad, gebouwd. Aan het einde van de 19e eeuw kende Teruel een zekere welvaart, die in de hand werd gewerkt door de kleine bourgeoisie die er woonde. De vrucht van deze bloeiperiode zijn de modernistische werken in het stadscentrum, die dateren uit het begin van de 20e eeuw. Het was rond deze tijd (1901) dat de spoorweg in de stad kwam.

Teruel tijdens de Burgeroorlog

Teruel werd beroemd tijdens de Burgeroorlog als het toneel van de Slag bij Teruel. In juli 1936 zegevierde de Francoïstische opstand in Teruel, zoals in de rest van de Aragonese hoofdsteden, dankzij de steun van de Guardia Civil en de Guardia de Asalto van de stad. De komst van colonnes van het Volksfront uit Levante betekende echter dat het grootste deel van de omliggende gebieden in handen van de Republiek bleef, en het front bleef gedurende bijna anderhalf jaar stabiel, ondanks de vele Republikeinse offensieven.

Om de druk te verlichten die de rebellentroepen op Madrid uitoefenden, stelde het Republikeinse oppercommando in december 1937 twaalf divisies samen, met meer dan 110.000 man in drie legerkorpsen, die de projectie moesten verminderen die Teruel vormde voor het oorlogsfront, en de dreiging die ervan uitging voor de Levant, dat in handen was van de Republiek. Het eerste deel van de operatie was een succes, want Teruel was de enige provinciehoofdstad die door de Republiek in de loop van de oorlog werd veroverd.

De Republikeinse troepen, onder bevel van generaal Vicente Rojo, begonnen hun offensief op 15 december 1937 in de omgeving van Corbalán, met luchtbombardementen op communicatieknooppunten en het stadscentrum van Teruel, totdat zij posities dicht bij de hoofdstad bereikten. Aan de andere kant bereidde kolonel Domingo Rey d’Harcourt de verdediging voor met zijn schaarse troepen, die de 5000 man niet bereikten, waarbij hij zich concentreerde op sterke punten in de stad, zoals het commando-gebouw op de Plaza de San Juan en het seminarie. Talrijke buurtbewoners zochten er hun toevlucht. Er waren meer dan 1500 burgers en 1759 soldaten, met nog eens 1059 die zich vanuit andere posities aansloten, die bereid waren zich te verdedigen. Toen zij de buitenwijken van de hoofdstad bereikten, begonnen de troepen van de Republiek met een grote artillerie-opbouw in het centrum van de stad, waardoor deze in de centrale gebieden tot puin werd gereduceerd. Er waren veel gevechten van man tot man in het centrum van de stad, waarbij veel burgers betrokken waren.

De Republikeinse troepen, onder bevel van generaal Vicente Rojo, begonnen hun offensief op 15 december 1937 in de omgeving van Corbalán, met luchtbombardementen op communicatieknooppunten en het stadscentrum van Teruel, totdat zij posities dicht bij de hoofdstad bereikten. Aan de andere kant bereidde kolonel Domingo Rey d’Harcourt de verdediging voor met zijn schaarse troepen, die de 5000 man niet bereikten, waarbij hij zich concentreerde op sterke punten in de stad, zoals het commando-gebouw op de Plaza de San Juan en het seminarie. Talrijke buurtbewoners zochten er hun toevlucht. Er waren meer dan 1500 burgers en 1759 soldaten, met nog eens 1059 die zich vanuit andere posities aansloten, die bereid waren zich te verdedigen. Toen zij de buitenwijken van de hoofdstad bereikten, begonnen de troepen van de Republiek met een grote artillerie-aanval op het centrum van de stad, dat daardoor geheel in puingeschoten werd. Er waren veel gevechten van man tot man in het centrum van de stad, waarbij veel burgers betrokken waren.

Het rebellenleger reageerde snel om de belegerden te redden, maar de lage temperaturen en een grote sneeuwstorm die operaties onmogelijk maakte, verhinderden de troepen van generaal Aranda om de stad binnen te dringen en het Republikeinse beleg te breken, zodat de verdedigers de stad op 8 januari 1938 overgaven. Bij deze capitulatie namen de republikeinse troepen onder meer kolonel Rey d’Harcourt en de bisschop van het bisdom Teruel-Albarracín, Anselmo Polanco, gevangen. Beiden werden een jaar later, bijna aan het einde van de oorlog en midden in de terugtocht uit Catalonië, op 7 februari 1939 in de stad Pont de Molins in de streek Girona, vermoord door troepen onder bevel van Enrique Líster.

De reactie van de rebellenmacht werd op 31 december voortgezet met aanvallen onder bevel van generaal García Valiño. Op 2 januari namen de aanvallers posities in aan de rand van de stad, maar pas op 7 februari slaagden zij erin de stad binnen te dringen. Met een sterk artillerie-offensief en luchtsteun van het Condor Legioen (het Duitse Ju-87 Stuka vliegtuig werd voor het eerst gebruikt in de Slag om Teruel, een voorbode van wat er in de Tweede Wereldoorlog zou gebeuren), sloten zij het beleg rond de 20ste. Ondanks de republikeinse inspanningen was de overgave op de 22ste voltooid, met het meenemen van meer dan 15.000 gevangenen en een schat aan oorlogsmaterieel. De situatie aan het front was dus vergelijkbaar met die van vóór de operatie, met Teruel teruggewonnen voor de rebellen en zeer zware verliezen in manschappen en materieel voor de Republiek, die haar aanvankelijke doelstellingen niet bereikte, maar slechts de actie van Franco op Madrid vertraagde, die ervoor koos in Levante op te treden en kort daarna het Republikeinse grondgebied te verlaten.

Met het nieuwe offensief van de rebellen in Aragón, in de richting van de Middellandse Zee, in maart 1938, zou het front, profiterend van de opeenhoping van troepen in Teruel, zich verwijderen van de hoofdstad en zou het leven geleidelijk weer normaal worden in de gehavende stad, dat na twee zware belegeringen praktisch verwoest was.

De wederopbouwwerkzaamheden werden uitgevoerd door de Dirección General de Regiones Devastadas (Algemeen Directoraat van de Verwoeste Regio’s). De activiteit duurde tot het midden van de jaren vijftig, toen het werd gebruikt om Teruel te voorzien van meer open ruimten en rationalisatie van de straten. De belangrijkste acties van het seminarie worden weerspiegeld in het seminarie en zijn omgeving, plaza de San Juan en het Escalinata del Óvalo.

Historisch en artistiek erfgoed

---

Teruel heeft verschillende Mudejar-gebouwen die zijn uitgeroepen tot Werelderfgoed onder de naam “Mudejar-architectuur van Aragón“: de toren, het dak en de koepel van de kathedraal van Santa María de Mediavilla, de toren en de kerk van San Pedro, de toren van de kerk van San Martín en de toren van de kerk van El Salvador. Het dak van de kathedraal van Teruel, dat wordt beschouwd als het belangrijkste middeleeuwse houten dak ter wereld, valt op als een half constructief, half decoratief Mudejar-element.

Er zijn ook verschillende modernistische gebouwen, met voorbeelden van historistische stijlen, zoals neo-Mudejar. Het Casa de Tejidos El Torico, op de Plaza Carlos Castel, de arena van Teruel of de Escalinata, zijn voorbeelden van de bovengenoemde stijlen. In de stad zijn ook enkele gotische gebouwen bewaard gebleven, waarvan de kerk van San Francisco het beste voorbeeld is.

Ook opmerkelijk uit deze periode zijn de muren en de Arabische waterreservoirs (aljibes). Uit de 16e eeuw dateert het grootste aquaduct dat tijdens de Renaissance in Spanje werd gebouwd, bekend onder de naam Los Arcos ^{(foto boven)}. Het paleis van de Comunidad de Aldeas de Teruel, thans het Museo Provincial, is eveneens uit deze periode, in de zogenaamde Aragonese stijl (renaissance).

Een andere bezienswaardigheid is de Torico-fontein en het plein er omheen, een ontmoetingspunt, zenuwcentrum en symbool van de stad. Op weg naar Santa Bárbara kunt u genieten van het beste uitzicht over de stad en de omgeving vanaf de Mirador de Los Mansuetos.

De bezienswaardigheden op een rijtje:

• Torre de El Salvador (14e eeuw), in mudéjarstijl.
• Catedral de Santa María de Teruel, in mudéjarstijl.
• Iglesia de San Pedro, een kerk in mudéjarstijl (16e eeuw) met een toren die lijkt op die van de kathedraal. Het bevat een mausoleum, Mausoleo de Los Amantes, waarin de gemummificeerde lichamen van Isabel de Segura en Diego de Marcilla zijn ondergebracht, wier liefde tragisch eindigde.
• Iglesia de La Merced, met een klokkentoren in mudéjarstijl (het bovenste gedeelte is later in barokstijl toegevoegd).
• Iglesia de San Salvador (17e eeuw), met een van de meest opmerkelijke mudéjar-torens. Zij herbergt een houten Christusbeeld uit de 14de eeuw.
  Kerk van San Martín (17e eeuw).
• Torre de San Martín (14e eeuw), in mudéjarstijl.
• Iglesia de San Miguel (12e eeuw), in de 17e eeuw verbouwd in barokstijl.
• Castillo de Alambes, een 15e-eeuws fort dat over het Arabische Alcazar werd gebouwd.
• Casa El Torico, Casa Ferrán en Casa La Madrileña, huizen in libertystijl uit de jaren 1910.
• Paleis van de Markies van Tosos (17e eeuw).
• Iglesia de St. Franciscus (gotisch 1391-1492). Het heeft één schip met kapellen, overdekt door een geribd gewelf zonder kruising.
• Los Arcos, een aquaduct met twee arcade-ordes uit 1538.

Cultuur

---

Feesten

De belangrijkste festiviteiten (Fiestas del Ángel) vinden plaats in de eerste twee weken van juli en duren een week. De belangrijkste dagen (vrijdag, zaterdag, zondag en maandag) vallen samen met het weekend dat het dichtst bij San Cristóbal valt (10 juli), en zijn in de volksmond bekend als La Vaquilla del Ángel, een van de belangrijkste gratis muziekfestivals, in straat- en podiumvorm, naast het traditionele stierenrennen op maandag door de straten van het stadscentrum en alle activiteiten die de peñas (clubs) voor hun leden organiseren.

Een ander evenement dat veel mensen trekt is Las Bodas de Isabel de Segura, het weekend dat samenvalt met de derde vrijdag van februari, ter nagedachtenis van de Amantes de Teruel (Geliefden van Teruel), Juan Martínez de Marcilla, in de volksmond bekend als Diego de Marcilla, en Isabel de Segura. Duizenden mensen uit Teruel verkleden zich in vroegmiddeleeuwse kledij, er wordt een gevarieerde straatmarkt opgezet en de straten worden versierd, waardoor de sfeer van de stad teruggaat naar de 13e eeuw.

De Sermón de las Tortillas wordt gevierd op paasdinsdag. Het vindt zijn oorsprong in de christelijke stichting van de stad, toen de inwoners van Teruel elk jaar op paasdinsdag de raadsleden kozen. De viering bestaat uit het genieten van een maaltijd in de open lucht in de buitenwijken van de stad.

De Semana Santa (Goede Week) valt op door de soberheid en het geroffel van trommels, bastrommels en pauken, evenals het voorbijtrekken van de processies.

Gastronomie

---

Vanwege de veeteelt in sommige streken zijn vleesgerechten populair, vooral die op basis van lamsvlees (ternasco genoemd), varkensvlees (en de slacht daarvan) en diverse soorten gevogelte. Bekend zijn de tarwekoeken die “sollapas” worden genoemd en de “caldereta de pastor” (herdersstoofpot). Een van de meest populaire voedingsmiddelen is de ham uit Teruel (die wordt gebruikt in toastjes die “delicias de Teruel” worden genoemd: een soort brood met tomaat) en Aragonees kalfsvlees. Enkele interessante gerechten zijn regañaos, migas turolenses, sopas de ajo (knoflooksoep) en sopa de Teruel (Teruel-soep). Tot de banketbakkersproducten van Teruel behoren de “suspiros de amante”, kleine gebakjes met een kaasbodem.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • Aragón
      • Teruel (prov.)