Las Palmas de Gran Canaria, hoofdstad van de provincie Las Palmas

Las Palmas de Gran Canaria, wordt , om de verwarring nog groter te maken, ook wel Las Palmas genoemd, maar dat doen we hier niet. We houden ons hier aan de volledige naam van de hoofdstad van de Spaanse provincie Las Palmas en het eiland Gran Canaria. Het is een van de twee hoofdsteden van de comunidad autónoma Canarias. De andere hoofdstad is Santa Cruz de Tenerife, de hoofdstad van de gelijknamige provincie en van buureiland Tenerife, allemaal gelegen in de Atlantische Oceaan. Het is de grootste stad van de Canarische Eilanden en vormt samen met de aangrenzende gemeenten een van de tien grootste stedelijke gebieden in Spanje (700.000 of meer inwoners). 

De stad werd gesticht in 1478 en werd tot de 17e eeuw beschouwd als de feitelijke hoofdstad van de Canarische archipel. Het is de zetel van de Spaanse regeringsdelegatie en de bijbehorende provinciale sub-delegatie, het voorzitterschap van de Canarische regering in wisselende zittingsperiodes met Santa Cruz de Tenerife, het voorzitterschap van het Hooggerechtshof van de Canarische Eilanden, het bisdom van de Canarische Eilanden (dat de provincie Las Palmas omvat), de Economische en Sociale Raad van de Canarische Eilanden, evenals andere instellingen zoals Casa África. (Casa África is een Spaans overheidsconsortium met als hoofddoel het bevorderen van de betrekkingen tussen Afrika en Europa en Spanje. Zo zijn er ook Casa América, Casa Árabe, Casa Asia, Casa Mediterráneo en het Sefarat-Israël Centrum.)

De aangrenzende gemeenten vormen een agglomeratie van meer dan 600.000 inwoners, waarmee het de grootste agglomeratie van de Canarische Eilanden is en de negende van Spanje.

Het carnaval van de stad is een van de belangrijkste evenementen op de Canarische Eilanden en geniet een belangrijke nationale en internationale uitstraling. Het klimaat is neerslagarm, met een gemiddelde temperatuur van ongeveer 22 °C.

Geografie

---

Klimaat

In 1996 voerde Thomas Whitmore, directeur van het onderzoek naar klimatologie aan de Universiteit van Syracuse (New York), een wetenschappelijke analyse uit van het klimaat van 600 steden over de hele wereld, om te concluderen dat Las Palmas de Gran Canaria op basis van verschillende parameters een perfecte beoordeling kreeg en werd beschouwd als “de stad met het beste klimaat ter wereld”. Dit weldadige klimaat wordt mede veroorzaakt door het feit dat de stad zich lineair uitstrekt tussen twee kuststroken (aan de ene kant de as Avenida Marítima/playa de Las Alcaravaneras, en aan de andere kant het strand van Las Canteras): de dubbele bries van beide zorgt voor een betere reiniging van de luchtvervuiling en een grotere afkoeling van het milieu.

De winters in de stad liggen net boven het gemiddelde voor een tropisch klimaat (gemiddeld 18 °C in januari, de koudste maand). Samen met de ligging van de archipel naast de Kreeftskeerkring zorgen deze factoren ervoor dat Las Palmas de Gran Canaria een gemiddelde temperatuur heeft van 19 °C in de winter en 25 °C in de zomer. De passaatwinden uit Noord-Europa brengen koele, vochtige lucht. Wolken vanaf het vasteland filteren de zonnestralen en de koude zeestroming vanuit de Golf reguleert de temperatuurschommelingen.

Stranden

De stad heeft vijf stranden, waarvan die van Las Canteras het belangrijkste is. Dit goudkleurige zandstrand ligt in het noorden van de stad en is vooral uniek vanwege zijn kalkstenen rif dat meer dan 100.000 jaar oud is. Het rif loopt bijna parallel aan de kust op een afstand van zo’n 200 meter over een groot deel van het strand. Het vormt een natuurlijke golfbreker en zorgt voor rustig water voor een groot deel van het strand. Met een gemiddelde watertemperatuur van 20 ° tot 21 °C. Het heeft het ook een uniek ecosysteem, met verschillende habitats en een overvloed aan vis.

De andere vier stranden in de hoofdstad zijn Las Alcaravaneras, El Confital, San Cristóbal en La Laja. Het andere drukste strand van de stad is Las Alcaravaneras, gelegen naast de Muelle Deportivo en binnen de wateren van Puerto de la Luz, dat dus ingekaderd ligt tussen twee watersportclubs, de Real Club Náutico de Gran Canaria en de eerder genoemde Muelle Deportivo.

Groene gebieden

De stad heeft verschillende parken en pleinen, zoals de parken Santa Catalina, San Telmo, Doramas en Romano, waaraan recentere parken zijn toegevoegd, zoals het Parque de Las Rehoyas (met 10 ha.) en het Parque Juan Pablo II (met 12 ha.), het grootste park van de Canarische Eilanden. En het laatste dat aan de lijst is toegevoegd is het Parque de La Mayordomía, in de wijk Tamaraceite. Dit park voegt zich bij het reeds aanzienlijke aantal bestaande kleine `parkjes in de stad, zoals dat in El Polvorín, El Pambaso, Siete Palmas, Pino Apolinario en El Lasso, in de wijk Vegueta-Cono Sur-Tafira.

De stad heeft 22 groene gebieden als zodanig. Daarnaast zijn er verschillende pleinen en lanen, waarvan de volgende het vermelden waard zijn:

Geschiedenis

---

Stichting van de stad

De oorsprong van de stad Las Palmas de Gran Canaria gaat terug tot het jaar 1478, om precies te zijn tot 24 juni, de dag dat Juan Rejón, kapitein van de Kroon van Castilla, begon met de verovering van het eiland Gran Canaria. Dit begon bij de monding van het Guiniguada ravijn, vandaag de dag de wijk Vegueta, waar hij de eerste versterkte nederzetting vestigde, die hij de koninklijke nederzetting Las Palmas noemde.

De strijd duurde vijf jaar en kostte een groot aantal levens, vooral aan de kant van de inheemse bevolking, die niet over voldoende middelen beschikte om zich te verdedigen tegen de legers die door de Katholieke Koningen (Reyes Católicos) werden gestuurd. Het einde van de verovering kwam in 1483 met de inlijving van het eiland in de Kroon van Castilla door Pedro de Vera, die de overwinning behaalde op de inheemse bevolking van Gáldar in het noordwesten van het eiland.

In 1485 werd het bisdom overgebracht van El Rubicón (Lanzarote) naar Real de Las Palmas. Het belang van de stad groeide geleidelijk, met de vestiging van het Bisdom van de Canarische Eilanden, het eerste Hof van de Heilige Inquisitie, het Koninklijk Hof van de Canarische Eilanden (la Real Audiencia de Canarias) en de residentie van de Capitanes generales de Canarias. Hoewel de hoofdstad, zoals deze vanaf de 19e eeuw werd opgevat, niet als zodanig bestond in de archipel, gezien het feit dat de residentie van de Kapiteins-Generaal in Las Palmas was, kan worden aangenomen dat dit gedurende een deel van de 16e en 17e eeuw de hoofdstad van de Canarische Eilanden was; daarna, hoewel zonder juridische of werkelijke betekenis, bleef het beschouwd worden als de erehoofdstad van de Canarische Eilanden.

Een bewijs van het belang dat de stad verwierf, is de tussenstop die Christoffel Columbus in augustus 1492 maakte om reparaties uit te voeren aan het roer van de Pinta en om de originele zeilen van La Niña te verwisselen (de driehoekige zeilen voor vierkante, waardoor het de snelste karveel van de expeditie werd), voordat hij koers zette naar La Gomera. Dit was de voorlaatste stop voor de ontdekking van Amerika.

Tijdens deze eerste eeuwen werd de stad economisch zeer actief, voornamelijk door de suikerriethandel. In de 17e eeuw was er een recessie door de vertraging van de export van landbouwproducten naar Amerika en Europa. Tijdens de bloeiperiode van de stad waren er talrijke aanvallen van piraten, die duurden tot de 18e eeuw.

Aanvallen van de piraten

Vanaf het einde van de 15e eeuw werd de stad alleen verdedigd door een fort in de bergen van het schiereiland La Isleta. Dit fort, op vijf kilometer van de stad, in de buurt van waar nu het kasteel van La Luz staat, was het dichtstbijzijnde fort om de stad bij te staan in het geval van een aanval. Deze defensieve onzekerheid bleef in stand tot de laatste decennia van de 16e eeuw, toen de dreiging van kapers en buitenlandse vlootschepen zich al liet voelen. Vanaf dat moment werd de stad uitgerust met een adequater systeem van vestingwerken. Zo werden er kleine bastions gebouwd langs de kustlijn, waarvan de Torreón de San Pedro Mártir, in de volksmond bekend als “Castillo de San Cristóbal”, daterend uit 1577, tot op de dag van vandaag bewaard is gebleven. Uit dezelfde periode dateren de muren die de stad aan de noordelijke en zuidelijke flanken omsloten en die de grenzen van de stedelijke uitbreiding markeerden. Enkele overblijfselen van deze muren zijn vandaag de dag nog te zien in de buurt van het zogenaamde kasteel van Mata, dat nu is gerestaureerd en omgebouwd tot stadsmuseum.

Deze vestingwerken weerhielden het eskader van Engelse schepen onder leiding van John Hawkins en Francis Drake niet, die aan het einde van de 16e eeuw (1595) tevergeefs probeerden aan land te gaan op de kust van Las Palmas met de bedoeling het te plunderen. Die aanval was de eerste slag van de rampzalige Engelse expeditie tegen Spaans Amerika, die eindigde in een klinkende Engelse nederlaag, die zowel Drake als Hawkins het leven kostte. Ook de Grote Nederlandse Armada, onder bevel van admiraal Pieter van der Does, die op 26 juni 1599 voor de stad verscheen, werd niet afgeschrikt. Bij deze gelegenheid werd Las Palmas twee dagen lang belegerd en uiteindelijk, na zware en bloedige gevechten, op de middag van 28 juni ingenomen door de Nederlandse troepen, bestaande uit meer dan 6.000 soldaten en 74 schepen. Gehavend door de eilandmilities, die erin slaagden hen af te weren en enkele gevechten te winnen, bleven de indringers nog een paar dagen in de stad. In deze periode plunderden ze de kathedraal van de Canarische Eilanden gewijd aan Santa Ana, de belangrijkste beschermheilige van de stad Las Palmas de Gran Canaria, de Casas Consistoriales, kloosters en talrijke kerken, evenals enkele particuliere huizen en herenhuizen. Uiteindelijk, op 4 juli, na de nederlaag in de slag van El Batán, door de Gran Canarische troepen die hen in een hinderlaag lokten in het Santa Brígida ravijn, moesten de Nederlanders vertrekken, maar niet voordat ze de stad in brand hadden gestoken. De vlammen troffen talrijke huizen, kloosters, ziekenhuizen, kapellen, kerken en openbare gebouwen, waarvan sommige volledig werden verwoest. Er gingen ook veel kunstwerken verloren, waaronder de altaarstukken, altaren en beelden van de kathedraal. Het was echter niet mogelijk om de kathedraal te vernietigen vanwege zijn stevige constructie. Dit was wel de grootste invasie in de geschiedenis van de stad.

Recente geschiedenis

In de 19e eeuw vond een gebeurtenis plaats die van vitaal belang was voor de economie van de stad: de oprichting van de vrijhavens. Dit was een speciaal economisch regime dat handelsbetrekkingen in de archipel bevorderde. Dit leidde tot talrijke schepen en rederijen die het eiland aandeden en de kiem legden voor wat later de belangrijkste bron van rijkdom zou worden: het toerisme. Vanuit deze eerste interesse in toerisme werd in 1890 het eerste hotel op Gran Canaria opgericht, het Santa Catalina Hotel, dat vandaag de dag nog steeds open is en na de renovatie in 2019 de prijs won voor het beste historische luxehotel van Europa.

In 1927 maakte een koninklijk decreet van de dictatuur van Miguel Primo de Rivera een einde aan de provincie Canarische Eilanden. Dit leidde tot het ontstaan van de nieuwe provincies Santa Cruz de Tenerife en Las Palmas. Las Palmas de Gran Canaria werd de hoofdstad van deze laatste, die de eilanden Gran Canaria, Lanzarote en Fuerteventura integreerde. Deze maatregel was een poging om een einde te maken aan de strijd om economische en politieke controle over de eilanden, die aanleiding gaf tot de zogenaamde insulaire rechtszaak.

Francisco Franco, als generaal-majoor en militair bevelhebber van de Canarische Eilanden, verliet na het uitroepen van de staat van oorlog in de hele archipel op 18 juli 1936 Las Palmas de Gran Canaria voor Afrika en markeerde het begin van de opstand die leidde tot de Spaanse Burgeroorlog. De kamer waarin de generaal de nacht doorbracht de dag voor de staatsgreep tegen de republiek is intact gebleven in Hotel Madrid.

In 1937, nog midden in de Spaanse Burgeroorlog, werd de gemeente San Lorenzo (Gran Canaria) geannexeerd door Las Palmas de Gran Canaria na het neerschieten van de burgemeester Juan Santana Vega en een deel van de, tijdens de Tweede Republiek, gekozen raad, waardoor het werd gereduceerd tot een district van de hoofdstad van het eiland, waarbij de Gemeentewet van 1935 werd genegeerd.

Enkele jaren na het einde van de Tweede Wereldoorlog werden bepaalde tekenen van herstel van het toerisme opgemerkt, die met Kerstmis 1957 werkelijkheid werden toen een vliegtuig van de Zweedse maatschappij Transair AB met 54 passagiers landde op de luchthaven van Gran Canaria. Het tijdperk van het toerisme, de belangrijkste economische motor van het eiland en van de Canarische archipel vandaag de dag, was net begonnen. In de jaren 1970 en 1980 verloor Las Palmas de Gran Canaria zijn toeristische karakter ten gunste van de gemeenten in het zuiden van het eiland.

Na het herstel van de democratie in 1977 heeft de stad burgemeesters van verschillende partijen gehad, hoewel alleen Juan Rodríguez Doreste (PSOE) en José Manuel Soria López (PP) langdurige mandaten hebben gehad. In de beginjaren van de overgang kreeg het te maken met verschillende MPAIAC-terroristische aanvallen vanuit Algerije. Tussen 1976 en 1978 werden het strand van Las Canteras, Galerías Preciados, het vliegveld, hotels en andere militaire, politieke en burgerdoelen gebombardeerd.

Erfgoed

---

Het is voor de steden van de Canarische eilanden qua erfgoed niet mogelijk om te wedijveren met de Spaanse steden van het continent. De eilanden hebben slechts een korte geschiedenis daar de oorspronkelijke bevolking geen schrift kende en een vrij pover bestaan leidde door ee gebrek aan materialen.

Cultuur

---

Las Palmas de Gran Canaria biedt een relatief brede en gevarieerde culturele agenda: theater, film, opera, concerten, beeldende kunst en dans zijn regelmatig te zien op de reclameborden van de stad, met het Canarische Muziekfestival, het Theater- en Dansfestival en het Internationale Filmfestival als hoogtepunten.

Acuario Poema del Mar (Aquarium Gedicht van de Zee): een installatie die 35 aquatische ecosystemen voorstelt, verdeeld over verschillende aquaria met in totaal 7,5 miljoen liter water.68 Het heeft het grootste gebogen glas ter wereld, een methacrylaat van 140 ton, 36 meter lang en zeven meter hoog.

San Martín Centro de Cultura Contemporánea (San Martín Centrum voor hedendaagse cultuur): gevestigd in Vegueta, nam het gebouw in gebruik waarin het eerste ziekenhuis van de stad was gevestigd en exposeerde tijdelijke tentoonstellingen van moderne en hedendaagse kunst. Het gebouw wordt momenteel uitgebreid en zal in de toekomst worden gebruikt door het Museum voor Schone Kunsten van Gran Canaria.

La Regenta Art Centre (Kunstcentrum La Regenta): is gevestigd in het gebouw van een voormalige tabaksfabriek in de wijk Puerto-Canteras. Het is een openbare instelling gewijd aan hedendaagse kunst.

Festivals

• • • 

      
      Festival Internacional de Cine van Las Palmas de Gran Canaria.
      • Festival de Cine Fantástico y Terror van Las Palmas de Gran Canaria.
    • Festival de Música van Canarias.
    • Festival de Teatro, Música y Danza (Temudas fest).
    • Canarias Jazz.
    • WOMAD Las Palmas de Gran Canaria: World of Music, Arts and Dance, tussen 2014 en 2016 werd gehouden op Fuerteventura en in 2017 keerde het terug.
    • Festival de Ópera de Las Palmas van Gran Canaria.
    • Festival de Zarzuela van Canarias.
    • Canarias Mediafest: internationaal festival van digitale kunst en cultuur.
    • Animayo: internationaal festival van animatie, speciale effecten en videogames.
    • Cine+Food: film- en gastronomiefestival.
    • Macfest: elektronische muziek en geluidskunst uit Macaronesië.
    • Monopol Music Festival.

Feesten

• • • 

      
      Carnaval de Las Palmas van Gran Canaria.
      • Gala Drag Queen van Las Palmas de Gran Canaria.
    • Fiestas Fundacionales (24 de junio).
    • Fiestas Oficiales de la Ciudad:
      • Fiesta de la Virgen de la Luz in La Naval uitgeroepen in 1985 en gevierd in oktober.
      • Fiesta de San Lorenzo uitgeroepen in 1990 en gehouden in augustus.
      • Fiesta del Pilar in Guanarteme uitgeroepen in 1991 en gevierd in oktober.
      • Fiesta de la Virgen de los Dolores in Ciudad Alta, uitgeroepen in 2014 en gevierd in september.
      • Fiesta de la Virgen del Carmen van La Isleta, uitgeroepen in 2016 en gevierd in juli.
      • Semana Santa: De wijk Vegueta, die bekend staat als de oprichtingswijk, vormt het epicentrum van devotie en traditie tijdens de Goede Week in Las Palmas. Er zijn twee belangrijke pelgrimstochten: de Processie van de Mantillas, waarbij vrouwen elegant de traditionele Canarische mantillas dragen, en de Magna Processie die de belangrijkste religieuze beelden van de historische wijken samenbrengt.

De beschermheiligen van de stad

De beschermheilige van de stad Las Palmas de Gran Canaria en historische beschermheilige van het eiland Gran Canaria, is Santa Ana, wiens beeltenis te vinden is boven de kathedraal van de Canarische Eilanden en wiens feestdag elke 26 juli gevierd wordt.

De beschermheilige van de gemeente is de Santísimo Cristo de la Vera Cruz, die zich in de Parroquia Matriz de San Agustín de Hipona bevindt en wiens feestdag op 14 september wordt gevierd. Maar het beeld van de grootste devotie in de stad is Nuestra Señora del Carmen de La Isleta. Zij wordt zelfs beschouwd als de op één na meest vereerde Mariadevotie op het eiland Gran Canaria, na de Virgen del Pino, en ook als de meest vereerde in de hoofdstad. Haar processie van La Aurora, op 16 juli, is de populairste van alle processies die in Las Palmas de Gran Canaria worden gevierd.

Een ander zeer vereerd beeld in de stad is Onze Lieve Vrouw van de Eenzaamheid, waarvan de processie van de Retraite de processie bij uitstek van de stad is tijdens de Goede Week. Het beeld van de Maagd wordt al sinds de 16e eeuw vereerd in de Parochiekerk van San Francisco de Asís en het Mariaheiligdom van Onze Lieve Vrouw van de Eenzaamheid, hoewel het huidige beeld uit de 17e eeuw dateert.

Afdaling van de Virgen del Pino

De afdaling van de Virgen del Pino, dat wil zeggen dat de beeltenis van de Virgen del Pino vanuit haar kleedkamer naar haar processietroon wordt neergelaten om de gebeurtenissen op haar feestdag voor te zitten.

Het beeld van de Maagd wordt neergelaten dankzij een mechanisme van rails dat voor deze gebeurtenis in de basiliek is geïnstalleerd.

Het is een traditie dat elk jaar de beeltenis van de Virgen del Pino (Maagd van Pino, de beschermheilige van Gran Canaria) op pelgrimstocht gaat van de Villa Mariana de Teror naar de stad Las Palmas de Gran Canaria om verschillende religieuze verjaardagen te herdenken. Tijdens deze verblijven van de Maagd in de stad, die ongeveer twee weken duren, wordt de Maagd bezocht door duizenden gelovigen. De laatste afdaling van de Maagd naar de hoofdstad van Gran Canaria was tussen mei en juni 2014. Eerdere afdalingen waren in 2000, 1988, 1965, 1954 en 1936.

Avondentertainment

De historische wijk Vegueta is de laatste jaren weer erg populair geworden en is een favoriete ontmoetingsplaats voor veel jongeren die in het weekend de bars en uitgaansgelegenheden vullen. In het havengebied zijn ook talloze bars en discotheken, vooral in de buurt van het Parque Santa Catalina.

Tijdens het carnaval van Las Palmas de Gran Canaria, meestal tussen januari en februari, kun je genieten van veel activiteiten, zoals de populaire mogollones (openluchtdansen) en de gala’s voor de verkiezing van de koningin en de drag queen.

Speciale vermelding verdient het WOMAD Festival (World Of Music, Art & Dance), dat meestal elk jaar in november plaatsvindt in de hoofdstad van Gran Canaria. Het eerste festival werd in 1993 gehouden in Las Palmas de Gran Canaria en ging ononderbroken door tot 2012. Na drie edities in 2014, 2015 en 2016 werd het in 2017 opnieuw gehouden op Fuerteventura, tot op de dag van vandaag.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • Canarische eilanden
        • Gran Canaria