Íñigo Arista de Pamplona

Íñigo Arista, koning van Pamplona (c. 824-851/2)

---

---

Íñigo Íñiguez, of in het Latijns Enneco Enneconis,  leefde van 770 – 851 en was graaf van Bigorra, en wordt tevens gezien als de eerste koning van Pamplona tussen 824 en 851/2. Hij wordt beschouwd de stichter te zijn van de Arista-Íñiga dynastie, dat de eerste dynastie van het koninkrijk Pamplona was. De historici van vandaag spreken liever over een “latent koninkrijk” om daarmee de staat aan te geven waaraan Arista en zijn nakomelingen, García Iñiguez en Fortún Garcés, tussen 824 en 905 leiding gaven. Volgens deze interpretatie waren de drie leden van deze dynastie eerder krijgsheren, dan koningen. In ieders geval won Arista de leiding met steun van de bloedverwante familie Banu Qasi, en stond en stond oog in oog met een Franse expeditie die hij in de tweede slag om Roncesvalles versloeg. De oorsprong van de bijnaam Arista of Ariesta is te vinden in de oudste overgeleverde tekst die over hem spreekt, de Crónica pinatense:

“En zo aangemoedigd en opgezweept om voortdurend met de Moren te strijden, was hij nauwelijks één dag veilig. En daarom kreeg hij bijnaam ‘Ariesta’, omdat net als een lans vlakbij het vuur onmiddellijk vlam vat, zo was koning don Ennego, wetende dat de Moren met hem moesten vechten, in een moment bij hen; en zo vanaf dat uur kreeg hij de naam Ennego Ariesta.”

Geschiedenis

---

De afkomst van Íñigo Arista is onduidelijk. Hij was mogelijk de zoon van Íñigo Jiménez, militair leider van de Vascona-stam van de Iñigos van Pamplona, en zijn vrouw Oneca. Nadat zijn moeder weduwe was geworden trouwde zij met Musa ibn Fortún (Banu Qasi), een van de heren van de Ebro-vallei. Door dit huwelijk werden Mutarrif ibn Musa en Musa ibn Musa zijn halfbroers. Dit huwelijk liet aanzienlijke gebieden achter onder de invloed van Íñigo Arista: van Pamplona tot de hoge Pyreneese valleien van Irati (Navarra) en de vallei van Hecho (Aragón). De Banu Qasi beheersten de vruchtbare oevers van de Ebro, van Tafalla tot de gebieden rond Zaragoza.

Hij kan getrouwd zijn geweest met een zus van de Aragonese graaf Aznar I Galíndez, of met Onneca Velázquez van Pamplona, hoewel de mogelijkheid dat hij een polygamist was niet is uitgesloten. Hij had minstens vier kinderen: twee zonen García en Galindo, en twee dochters Assona en nog een dochter met onbekende naam.

De toetreding van de eerste koning van Pamplona verliep niet zonder moeilijkheden. Onder de christelijke bevolking (een minderheid) gaven sommigen hun steun aan de Frankische partij, eerst gesteund door Karel de Grote en later door Lodewijk de Vrome. De rijke christelijke familie Velasco stond aan het hoofd van deze partij.

In 799 vermoordden pro-Carthagers de gouverneur van Pamplona, de halfbroer van Íñigo Arista, Mutarrif ibn Musa, de achterkleinzoon van graaf Cassius. In 806 controleerden de Franken Navarra via een Velasco als gouverneur. In 812 stuurde Lodewijk de Vrome een expeditie naar Pamplona. De terugkeer was niet erg glorieus, omdat lokale vrouwen en kinderen werden gegijzeld om hen  bescherming te bieden tijdens de terugtocht door de pas van Roncesvalles. Het wapen van Navarra (eerder Pamplona) toont de kettingen (goudkleurig) waarmee deze vrouwen aan de tenten van de leiders van dit leger waren geketend.

In 824 leidden de graven Eblo en Aznar nog een expeditie om de Frankische overheersing in Pamplona te herstellen, maar ze werden verslagen door Íñigo Arista met de steun van zijn schoonzonen Musa ibn Musa, zijn halfbroer, en García Galíndez ‘el Malo’ van Jaca, graaf van Aragón. Na de nederlaag van de graven werd Eblo gevangen genomen en naar Córdoba gestuurd, terwijl Aznar, mogelijk de zwager van Íñigo Arista, werd vrijgelaten.

Íñigo Arista werd door driehonderd ridders tot koning uitgeroepen op de rots van Oroel, Jaca. Toen Íñigo Arista als princeps op de rots verscheen werd er, volgens Eulogius van Córdoba (mozarabisch geestelijke die leefde tussen 800-859): “Christicolae princeps” (christelijke prins) geroepen. 

In 841 werd hij het slachtoffer van een ziekte die hem verlamde. Zijn zoon García Íñiguez oefende toen een sterk regentschap uit en leidde de militaire campagnes. Maar het beleid van allianties werd voortgezet. Zo trouwde zijn dochter Assona met haar oom Musa ibn Musa.

Nakomelingen

---

Volgens Lévi-Provencal, zou hij polygaam zijn geweest, net als zijn verwanten van de Banu Qasi. Hij was vader van:

• • • Assona Íñiguez, trouwde in 820 met Musa ibn Musa, wali van Tuleda, Huesca en Zaragoza, haar oom, daar hij de halfbroer van haar vader was (dezelfde moeder).
    • García Íñiguez, opvolger van de troon en oefent het regentschap uit in de periode dat zijn vader verlamd was.
    • Galindo Íñiguez de Pamplona, raakte gewond in mei 843, samen met zijn broer García, op het slagveld toen zij met de troepen van Musa ibn Musa een opstand leidde tegen Abderramán II en verslagen werden. Hij was de vader van Musa ibn Galindo, wali van Huesca in 860, vermoord in 870 in Córdoba.
    • En een dochter die trouwde met graaf García ‘el Malo’ de Aragón.

Volgens Lévi-Provencal, zou hij polygaam zijn geweest, net als zijn verwanten van de Banu Qasi. Hij was vader van:

• Assona Íñiguez, trouwde in 820 met Musa ibn Musa, wali van Tuleda, Huesca en Zaragoza, haar oom, daar hij de halfbroer van haar vader was (dezelfde moeder).
• García Íñiguez, opvolger van de troon en oefent het regentschap uit in de periode dat zijn vader verlamd was.
• Galindo Íñiguez de Pamplona, raakte gewond in mei 843, samen met zijn broer García, op het slagveld toen zij met de troepen van Musa ibn Musa een opstand leidde tegen Abderramán II en verslagen werden. Hij was de vader van Musa ibn Galindo, wali van Huesca in 860, vermoord in 870 in Córdoba.
• En een dochter die trouwde met graaf García ‘el Malo’ de Aragón.

Voorganger en opvolger van Íñigo Arista
Voorganger: De eerste koning van Pamplona	Koning van Pamplona ca. 824 – 851	Opvolger: García Íñiguez

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Koninkrijk Pamplona