Ávila (provincie)

Ávila, provincie van de autonome gemeenschap Castilla y León

Het bestaat uit 248 gemeentes (municipios) en de hoofdstad is het gelijknamige Ávila. Het reliëf in het zuiden wordt gevormd door de Sistema Central, een langgerekte bergketen dat begint in Portugal en doorloopt tot aan de provincie Soria. Dit systeem verdeeld Ávila in twee gebieden, het grootste deel bevindt zich op het noordelijke subplateau. Ávila, dat grenst aan Valladolid, Toledo, Cáceres, Segovia, Madrid en Salamanca, is een van de dunst bevolkte provincies van het land, met 158.698 inwoners (INE 2018).

Symbolen

---

Het wapen

Het schild dat wordt gebruikt door de Provinciale Raad van Ávila, brengt de wapens van een aantal steden van de provincie samen die aan het hoofd stonden van hun Partidos judiciales (rechtsgebieden). Het geeft de volgende heraldische beschrijving:

De verschillende kwartieren van het schild:

1. 1. 1. Op het eerste kwartier zien we op een veld van zilver een kasteel bruin van kleur met het metselwerk in sabel (zwart), brandend met vlammen in keel en goud. Dit is het wapen van de gemeente Arenas de San Pedro.
      2. Het tweede kwartier, het wapen van Piedrahíta dat op zichzelf ook gekwartileerd is: In het eerste en vierde kwartier zien we een zilveren veld boven een sinopel (groen)veld met daarop een voorbijgaande kraai in zijn natuurlijke kleur, in het tweede en derde kwartier van oro (goud) boven een terras van sinopel zien we twee bomen, met wortel en al uit de grond gerukt, in hun natuurlijke kleuren.
      3. In de derde kwartier, heeft een azuur (blauw) veld met een gekanteeld kasteel van bruin, metselwerk van sabel vergezeld van een zilveren ridder, gemonteerd op een paard van hetzelfde metaal (kleur) en gewapend in zijn rechterhand met een speer (ook van zilver). Dit is het wapen van Arevalo;
      4. In het vierde: een in terrassen verdeeld, azuur en sinopel veld, met een passerende zebra in zijn natuurlijke kleur. Dit is het wapen van Cebreros.
      5. In de punt van azuur; een bruine brug met drie bogen, metselwerk van sabel over golven van azuur en zilver water vergezeld van een gouden boot met daarboven een zilveren Latijns kruis in de middelste boog. Dit is het wapen van Barco de Ávila.
      6. Bovenop deze kwartieren een hartschild in keel; hierop zien we de apsis van de Ávila-kathedraal in zilver, met metselwerk van sabel, boven in de ‘rondgang’ van deze apsis zien we koning Alfonso VII in zijn natuurlijke kleur met een hermelijnen mantel, met een kroon van goud, een zilveren zwaard in zijn rechterhand en een wereldbol van azuur en goud in zijn linkerhand; onder de apsis, geschreven in sabelletters, de tekst: «Ávila del Rey», dit is het schild van de stad Ávila.

Het geheel wordt normaal gesproken omgeven door een zilveren dekkleed.

Op het wapen een gesloten koninklijke kroon bestaande uit een cirkel van goud is, bezet met edelstenen, daarop acht acanthusbladrozetten, vijf zichtbaar, geïnterpoleerd met parels en vanachter de bladeren zien we diademen met parels oplopen die samenkomen in de wereldbol van azuur, met de semimeridiaan en de evenaar in goud, plus een gouden kruis. De kroon is bekleed met keel.

De omgeving

---

De provincie, die een oppervlakte heeft van 8051,15 km², ligt in het zuiden van de autonome gemeenschap Castilla y León. Grenzend aan de provincies Madrid, Toledo (Castilla-La Mancha) Cáceres (Extremadura), en de provincies Salamanca, Segovia en Valladolid (Castilla y León).

Orografie

Hydrografie

De provincie Ávila, die van het zuidwesten naar het noordoosten wordt doorkruist door het Sistema Central, is de waterscheiding tussen de stroomgebieden van de Duero en de Tago (Taag). Tussen  de Sierras de Gredos (Gredos-gebergte) en de Serrota-Paramarijn ontspringen de rivieren Tormes en Alberche.

De rivier Tormes verzamelt het water van het hoger gelegen deel van Gredos, met name de afvoer van het Circo de Gredos (keteldal), en voert het in oost-westelijke richting naar Barco de Ávila, waar het water van de rivier Corneja bij La Horcajada naar het noorden stroomt, op weg naar Salamanca om daar uit te monden in de rivier Duero.

De rivier de Alberche ontspringt op de zuidelijke helling van de Sierra de Villafranca (Villafranca-gebergte) en verzamelt het water van de zuidelijke helling van La Serrota, waarbij het in de hoger gelegen delen van de vallei plassen vormt en vervolgens in oostelijke richting verder meandert, alvorens in de buurt van de Maragato-grot naar het zuiden af te buigen en naar Venta de Rasquilla te gaan, waar het weer naar het oosten draait. Het bovenste gedeelte, tot Venta Rasquilla, behoorde tot het stroomgebied van de rivier de Tormes, die zijn water naar de Duero voert, maar door de opwaartse erosie van de Alberche, is het gelukt om deze wateren van de bergketens naar het zuiden af te leiden om daarna als zijrivier van de Tago te eindigen.

De rivier de Tiétar stroomt door het zuiden van de provincie, van oost naar west, op weg naar de rivier de Taag waarvan het een zijrivier is, en ontvangt het water van de zuidelijke helling (de zonnige en tegelijkertijd winderige kant) van Gredos, de meest regenachtige, aangezien het de eerste ‘muur’ is waarmee de Atlantische stormen vanuit zuidwesten van het Iberisch schiereiland te maken krijgen.

Tussen La Serrota en de Sierra de Ávila wordt de rivier de Adaja geboren, die na een reis door de vallei van Amblés, van west naar oost, aankomt in Ávila, naar het noorden gaat op weg naar de rivier de Duero, om vervolg het stuwmeer van Fuentes Claras en dat van Castro de Las Cogotas te vullen, voordat het Arévalo bereikt, waar het het water van de rivier de Arevalillo ontvangt.

Ook de rivier Voltoya mondt uiteindelijk uit in de Duero. De Voltoya is een zijrivier van de rivier Eresma, die op zijn beurt een zijrivier van de rivier Adaja is, van waaruit de stad Ávila wordt gevoed door het water van het stuwmeer van de Serones, evenals de rivieren Trabancos en Zapardiel.

Andere minder belangrijke rivieren zijn de Aravalle, de Almar, de Gamo, de Margañán die eindigen in de Tormes; en de rivier Cofio die uitmondt in de Alberche.

Twee belangrijke grondwaterlagen zijn die van de vallei van Ambles en die van Arenales.

Het klimaat

De orografie van de provincie is de oorzaak van de diversiteit in het klimaat. In de klimaatreeks die verwijst naar de periode 1960-1996, was het weerstation van Guisando het meest regenachtige meteorologische station in de provincie. Het station staat op de zuidelijke hellingen van de Sierra de Gredos, en het gaf een gemiddelde regenval weer van 1931,1 mm. De gemiddelde jaarlijkse neerslag van de 79 regenmeetstations bedroeg in diezelfde periode 728,6 mm. Ter vergelijking, de gemiddelde regenval in Nederland bedraagt 873mm en in België is dat zo’n 852 mm. Volgens de Iberische Klimaatatlas van het Staatsbureau voor Meteorologie en volgens de klimaatclassificatie van Köppen heeft de provincie de mediterrane klimaatvariëteiten Csb (gematigd met droge en warme zomer). Op de hoogste toppen is er een mediterraan bergklimaat van het type Dsb met gemiddelde temperaturen van de koudste maand onder 0 ºC.  Maar ook hier veranderd het weer door  de opwarming van de aardbol.  

Ecosystemen

---

In tegenstelling tot andere provincies van Castilla-León heeft Ávila een gematigd gebied met een mediterraan klimaat, dat wordt gekenmerkt door naald- en hardhoutbossen, maar ook door wijngaarden, olijfgaarden, sinaasappel-, vijgen-, kersen- en tabaksplantages, paprika’s en watermeloenen.

Dit deel van de provincie, dat wordt beschermd door de Sierra de Gredos, heeft de grootste biologische diversiteit, maar wordt ook het meest bedreigd door stedelijke speculatie, mijnbouw, kortzichtige ontwikkeling van de infrastructuur en bosbranden.

Hooggebergte

Het hooggebergte-ecosysteem is vooral te vinden in de Sierra de Gredos, de Sierra de Béjar en ook in de omgeving van de berg Zapatero (Sierra de la Paramera) en in La Serrota.

Ondanks de grote menselijke druk, vooral in het weekend, behoudt de Sierra de Gredos een van de belangrijkste populaties berggeiten. De zorg van de Kroon voor dit dier heeft het uitsterven ervan voorkomen en plaatst deze populatie nu op een niveau dat het in staat stelt om te overleven.

Een andere ernstig bedreigde soort die eind jaren negentig naar deze gebieden terugkeerde, is de wolf, hoewel zijn populatie nog niet definitief is vastgesteld.

Geschiedenis

---

Pre-Romeinse periode

De Vetones vervaardigden een groot aantal stenen sculpturen in de vorm van stieren en varkens, de zwijnen, op het grondgebied van de huidige provincie. Hoewel ze ook worden aangetroffen in gebieden die overeenkomen met andere pre-Romeinse volkeren van het Iberisch schiereiland, komen de bevindingen vooral overeen met Veton-gebieden. Alleen in de provincie Ávila is meer dan 43 % van het totale aantal gedocumenteerde exemplaren gevonden. Hun functie wordt vandaag de dag nog steeds besproken; ze kunnen een functie hebben gehad die verband houdt met begrafenisrituelen, als indicatoren van veefokkerijen, als begrenzers van gebieden, als beschermers van vee, of ze kunnen standbeelden zijn geweest die een magische rol hebben gekregen met betrekking tot de vruchtbaarheid.

Het Romeinse tijdperk

In 193 en 192 v. Chr. werden de Vetonen, in alliantie met in eerste instantie de Vacceanen en de Keltiberiërs, verslagen door Romeinse troepen onder leiding van de pretor Marcus Fulvius Nobilior in Toledo, die de stad in 193 v.Chr. innamen. Het wordt waarschijnlijk geacht dat de Vetoneense troepen behoorden tot de meest oostelijke stammen, die het huidige grondgebied van de provincie bewoonden. Er zijn geen geschreven bronnen die de Vetons noemenswaardig noemen tussen deze gebeurtenis en het begin van de Lusitaanse Oorlogen (155 v.Chr.). Tijdens dit laatste conflict sloten de Vetons zich aan bij het grootste deel van de Lusitaanse strijdkrachten onder leiding van Punicus (Lusitaanse krijgsheer die het bevel voerde in de Lusitaanse oorlogen tegen de Romeinen). De meeste geleerden geloven dat deze steun van de Vetons tot het einde van de oorlog moet hebben voortgeduurd. Vervolgens suggereert het gebrek aan nieuws sinds de Sertoriaanse Oorlog dat het Vetton-gebied toen al gepacificeerd was.

Augustus reorganiseerde bij twee gelegenheden de grenzen van de provincies van Roman Hispania (voorlopig gedateerd rond 27 v.Chr. en 7 of 2 v.Chr.). Men kan echter niet precies aangeven hoe de huidige provincie Ávila verdeeld is over deze twee gebieden. De informatie over het grondgebied van de Vetonen is zo tegenstrijdig dat het niet mogelijk is om te zeggen of het bij Citerior (het nieuwe Tarraconense) of bij Lusitania hoorde. Dit heeft ertoe geleid dat een meerderheid van de onderzoekers concludeerde dat het gebied van de Vetonen zou worden verdeeld over de twee grote provincies, waarbij het grondgebied van de huidige provincie Ávila voornamelijk tot Lusitania zou hebben behoord, met uitzondering van enkele gebieden in het noorden en oosten.

In de 1ste eeuw. n.Chr., tijdens de romanisering van het grondgebied vonden er veranderingen plaats in het type van de bevolking en werd de ontwikkeling van kernen in vlakke gebieden in de buurt van het wegennet begunstigd, zonder dat men zich veel zorgen maakte over de keuze van de locaties op basis van hun defensieve mogelijkheden, en over het opgeven van de meeste castro’s die toen nog bestonden, met name die welke verder van de wegen af lagen. Of het nu ex novo (nieuw) is gesticht of niet, de stad Ávila werd in deze Romeinse periode het enige grote stedelijke centrum in het gebied.

Uit de laat-Romeinse periode is er een belangrijke Romeinse villa met de bijhorende necropolis – de zogenaamde Romeinse villa van El Vergel – in de gemeente San Pedro del Arroyo, specifiek ten noordoosten van de plaats, gedateerd rond de 3e en 4e eeuw, terwijl er in Niharra, een paar kilometer van de stad Ávila, nog een andere villa is, Pared de los Moros.

De Middeleeuwen

Visigotisch Spanje

Opvallend is de bisschopzetel in het gebied van het huidige Ávila, dat toen de provincie Hispania Lusitania was. We weten van het bestaan van dit bisdom doordat het wordt vernoemd in een document dat door een Lusitaanse bisschop is ondertekend. Op het archeologische vlak zijn de sites van Los Corralillos (in Diego Álvaro) en Solosancho opmerkelijk, waar graven, constructies, decoratieve objecten, leien, keramiek en overblijfselen van harnassen zijn gevonden.

Het meest karakteristieke archeologische voorbeeld uit de Visigotische periode in de provincie zijn de leien, voornamelijk gevonden in Diego Álvaro maar ook in Arevalillo, Cabezas del Villar, Chamartín en Solosancho. Andere geïsoleerde stukken zijn ook gevonden in Cardeñosa (een pateen), Arevalillo en San Miguel de Serrezuela (keramische overblijfselen), Adanero (een liturgische kruik) en Candeleda (munten).

Vroegmoderne tijd

In de 16e eeuw waren er op het grondgebied van de huidige provincie in totaal 18 comunidades de villa y tierra (gemeenschappen van steden en grond): La Adrada, La Horcajada, Arenas, Arévalo, Ávila, El Barco, Bohoyo, Bonilla de la Sierra, Candeleda, Madrigal, El Mirón, Mombeltrán, Las Navas, Piedrahíta, Vahíllo, Villanueva del Campillo, Villafranca de la Sierra en Villatoro. Comunidades de villa y tierra waren (gemeenschappen van stad en land) bestonden uit gemeenschappelijke gronden die verschillende dorpen rond een grotere stad omvatten en die op hun beurt onderverdeeld waren in zes sexmos of acht octaven. Deze gronden konden, volgens hun eigenaar, koninklijk zijn als ze tot de koning behoorden, abadengo als ze behoorden tot een abt of bisschop, voorouderlijke gronden als ze behoorden tot een edelman of militaire orde, of behetria als de inwoners zelf de heer kozen.

Met de administratieve reorganisatie van de graaf van Floridablanca in 1785, onder het bewind van Carlos III, was Ávila een van de 31 provincies van het koninkrijk Spanje. De provincie werd op haar beurt verdeeld in negen gerechtelijke arrondissementen: partido de Villatoro (met zeven dorpen), partido de Bonilla (met acht dorpen), partido de Villafranca (met drie dorpen) en de estados Las Navas (met drie dorpen), La Adrada (met zeven dorpen), Miranda (met acht dorpen), Mombeltrán (met twaalf dorpen) – het grootste deel van de vallei van Tiétar was in die tijd opgenomen in de provincie Toledo, het district of Tierra de Ávila, gevormd door de sexmos de San Juan, Cobaleda, San Vicente, San Pedro, Serrezuela, Santiago en Santo Tomé; en de partido of Tierra de la Villa de Arévalo, gevormd door de sexmos de Orvita, La Vega, Sinlabajos, Aldeas en Rágama. Daarnaast waren er losse of vrijgestelde steden van de sexmo of de partido.

Moderne Tijd

Aan het begin van de 19e eeuw werd nog een reeks administratieve hervormingen doorgevoerd die de provincie Ávila troffen, en waardoor de staten van La Adrada, Mombeltrán, Navamorcuende, Miranda en Oropesa aan de provincie Toledo werden afgestaan. Samengevat, in 1805 behoorden alle gemeenten van het huidige gerechtelijk arrondissement Arenas de San Pedro administratief tot de provincie Toledo.

In 1820 werd de provincie Ávila georganiseerd in acht partidos: Ávila, Arévalo, Madrigal, Peñaranda, Villafranca, Mombeltrán, Navamorcuende en Oropesa. In 1821 werd de continuïteit van de provincie in twijfel getrokken op basis van haar kleine omvang. Bij de hervorming van 1822 kwamen sommige plaatsen die tot de partido de Arévalo behoorden, toe aan Segovia en Valladolid, terwijl sommige steden in het district van Villacastín als tegenhanger doorgingen en tot Ávila behoorden.

Het grondgebied van de provincie werd flink beschadigd door de Franse bezetting tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog, steden als Ávila, Arévalo en Arenas de San Pedro werden geplunderd. Landbouw en veeteelt vormden de basis van de economie. De industriële sector – ambachtelijk – was in de 19e eeuw van weinig belang. Vermeldenswaard is het bestaan ​​van twee productiemodellen: in het noorden een monocultuur van graan, die in goede jaren overschotten kan produceren, maar die tijdens de crises meer wordt blootgesteld aan de ellende en hongersnood van de bevolking, en in het zuiden maakte men er meer gevarieerd gebruik van de landbouw en veehouder, minder blootgesteld aan periodieke hongersnood maar ook minder in staat om overschotten te creëren, uitzonderingen daargelaten voor Candeleda-paprika of bonen van Barco.

Tijdens het herstelregime werd de provincie voor de verkiezingen voor het Hof in vier afzonderlijke districten verdeeld: Arenas de San Pedro, Arévalo, Ávila en Piedrahíta. De zetels in twee van de vier districten (Arenas de San Pedro en Piedrahíta) waren voornamelijk in handen van de familie Silvela.

Pas in 1965 zou de provincie Ávila het aantal huidige partidos juridiciales (rechtsgebieden) overnemen, de gebieden Arévalo, Arenas de San Pedro, Ávila en Piedrahíta. Deze afbakening zou definitief worden vastgesteld door de Ley de Demarcación y de planta Judicial op 28 december 1988.

Territoriale verdeling

---

Steden

De basisadministratieve eenheid waarin de provincie is verdeeld zijn zoals gewoomlijk de gemeenten. Er zijn er momenteel 248. De gemeente met de meeste inwoners is de provinciehoofdstad Ávila. De rest van de gemeenten heeft minder dan 10.000 geregistreerde burgers. Een groot aantal van de gemeentes heeft zelfs minder dan 500 inwoners. De gemiddelde grootte van de gemeente in de provincie is 32,46 km². Naast de provinciehoofdstad zijn de belangrijkste steden Arévalo en Madrigal de las Altas Torres in het noordelijke deel van de provincie (in de regio die van oudsher bekend staat als La Moraña). In het zuidwesten van de provincie vallen El Barco de Ávila, Piedrahíta en La Horcajada op. In het meest bevolkte zuiden van de provincie, op de zuidelijke helling van de Sierra de Gredos, zijn de gemeenten met de meeste inwoners in de regio van de Tiétar-vallei Arenas de San Pedro, Candeleda, Sotillo de la Adrada, La Adrada, Piedralaves, Casavieja, Mombeltrán en El Arenal. In het oostelijke deel van de provincie, in gebieden zoals de Alberche-vallei en Tierra de Pinares, die dichter bij de hoofdstad Madrid liggen, zijn er gemeenten zoals Las Navas del Marqués, El Tiemblo, Cebreros, Navaluenga, El Hoyo de Pinares, El Barraco en Burgohondo.
Volgens de gemeentelijke volkstelling van de INE waren de twintig meest bevolkte gemeenten van de provincie in 2017:

Twee kleinste gemeentes zijn : Navaquesera en Blasconuño de Matacabras die ieders 16 inwoners hebben

Comarca’s

De provincie heeft geen administratief functionele verdeling van comarca’s, maar voert een “regionalisering” van het grondgebied uit om het toerisme te bevorderen.

De verdeling volgens de Diputación Provincial (Provinciale Raad):

• Comarca de Arenas de San Pedro (Valle de Tiétar). geel
• Comarca de Arévalo (La Moraña). bruin
• Comarca de Ávila (Valle de Amblés y Sierra de Ávila). violet
• Comarca de Burgohondo-Cebreso-El Tiemblo (valle del Alberche y Tierra de Pinares). groen
• Comarca de El Barco de Ávila-Piedrahíta (Valle del Tormes). blauw

Demografie

---

Van de 158.498 inwoners die in 2018 in de provincie zijn geregistreerd, woont ongeveer 36% in de hoofdstad, de stad Ávila. De bevolkingsdichtheid van de provincie, met slechts 19,69 inwoners/km², is veel lager dan het gemiddelde in Spanje dat uitkomt op 92,91 inwoners/km².

Historisch-artistiek erfgoed

---

Het historische centrum van de stad Ávila, waarin de middeleeuwse ommuurde ruimte en de gotische kathedraal opvallen, staat sinds 1985 op de lijst van plaatsen die door de UNESCO als werelderfgoed zijn geclassificeerd.

In de provincie waren er in 2009 in totaal 97 items geclassificeerd als bienes de interés cultural (goederen van cultureel belang), waaronder ook projecten van andere provincies van deze comunidad (gemeenschap, regio) vallen. Hieronder vallen kastelen en vestingwerken zoals de muren van Ávila, de muur van Madrigal de las Altas Torres, het kasteel-paleis van Magalia in Las Navas del Marqués, het kasteel de la Triste Condesa in Arenas de San Pedro of het kasteel van Manqueospese ; archeologische vindplaatsen zoals de castro’s van Ulaca, El Raso of La Mesa de Miranda; en religieuze gebouwen zoals de kathedraal van El Salvador in Ávila, of de kerken van Santa María la Mayor en San Martín in Arévalo. De historische centra van Ávila en de steden Arévalo, Piedrahíta, Guisando en Bonilla de la Sierra worden ook geclassificeerd als bien de interés cultural (eigendom van cultureel belang) met de categorie van “historisch complex”.

Kastelen

Steenzwijnen (verracos)

In de provincie Avila zijn er opmerkelijk veel steenzwijnen. Zwijnen zijn zoömorfe sculpturen die meestal vooral stieren of varkens voorstellen, opgericht in een gebied waar de Vetoncultuur overheerst – een pre-Romeins volk van Keltische afkomst uit de ijzertijd – dat een groot deel van het noordelijke plateau en de Taagvallei in Spanje en ook in Portugal omvatte. Enkele voorbeelden van deze beelden in Avila zijn:

Los Toros de Guisando
Verraco de Chamartín
Verraco de las Cogotas
Verraco de Santa María del Arroyo
Verraco de Solosancho
Verraco de La Torre
Verraco de Villaviciosa

Gastronomie

---

Een nieuwe Denominación de Origen Protegida (D.O.P.) van Spanje is Cebredos, een wijnstreek in de provincie Ávila, 100 km ten westen van Madrid. In het ruige gebied van de Sierra de Gredos, wat onderdeel is van het Sistema Central. Hier worden goede wijnen gemaakt van de Garnacha (grenache in ’t Frans) een oorspronkelijke Spaanse druivensoort. Het is een verzameling van gebiedjes, waarvan alleen het dorp Cebreros bekend was om zijn productie van kwaliteitswijn die zo nu en dan buiten de regio verkocht werd. Sinds een aantal jaren zijn  hier in deze streek jonge wijnmakers bezig een goede wijn te produceren, voorbeelden zijn: Finca Zebreros uit El Tiemblo, Soto Manriuqe uit Cebreros en 7Navas Bodega uit Navaluenga.

Tot de meest emblematische gerechten van deze streek behoren patatas revolconas (gevulde aardappelen), sopa de ajo castellana (Castiliaanse knoflooksoep), judias del barco de Ávila guisada (gestoofde Barco de Ávila-bonen), chuletón de Ávila (rib-eye steak van Ávila), cochinillo asado (ook bekend als lechón asado, geroosterd speenvarken), cocido (stoofpot van kikkererwten, vlees en groente), morcilla de cebolla (uienbloedworst), torreznos (gebakken zwoerd met spekvet), de huevos rotos (roereieren), het Ternera abulense (kalfsvlees van Ávila), de hornazo (soort pastei van varkensvlees), de gallina de pepitoria (kip in pepitoriasaus), manos de cerdo (varkenspootjes), de sopa de pan (broodsoep), huevos de plato (eierengerecht), het conejo a la cazadora (konijn in de jas? (geroosterd)), bolla de chicharrones, en de wereldberoemde yemas de Ávila ook wel bekend als yemas de Santa Teresa (zoetgerechtje van eierdooier).

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Castilla y León