Cordillera Cantábrica

Het Cantabrisch gebergte oftewel, el cordillera Cantábrica

Geologische kenmerken

---

Het loopt van het macizo Galaico-Leonés (Galicisch-Leonese massief), via de Picos de Europa, naar de Baskische depressie. In geologisch opzicht onderscheidt men echter enerzijds het Astur-Leonese massief, het Hercynische orogenese, dat zich ten westen van het gebergte bevind, en anderzijds het Alpiene orogenese, dat zich uitstrekt van de Picos de Europa tot de uitlopers van de Pyreneeën. Dit is een sector met sterkere plooien dan die van het centrale Asturische massief, en ze zijn zachter naarmate ze verder naar het oosten liggen, aangezien de stuwkracht tijdens de Alpiene orogenese uit het oosten kwam. Met andere woorden, dit oeroude bergstelsel is van west naar oost ontstaan. Daarom hebben de Cantabrische bergen van Galicia en het westen van Asturias en León een afgeronde morfologie en krijgen de toppen, naarmate men verder naar het oosten gaat, meer alpiene kenmerken. De erosie trad in het westen miljoenen jaren eerder op daar dit al eerder was ontstaan. De oostflank, die toen nog bestond uit sedimenten, bevond zich onder een zee tussen de Iberische plaat en de Europese plaat en werd pas later omhoog gedrukt.

De westelijke grens van het gebergte wordt gevormd door de vallei van de rivier de Miño, door de benedenloop van de Sil, die in de Miño uitmondt, en door de Cabrera, een kleine zijrivier van de Sil. De afdaling van de zuidelijke bergketen naar de hoogvlakten van Castilia is geleidelijker, en verschillende grote rivieren, ontspringen hier en stromen naar het zuiden of het westen. Ook de Ebro, een van Spanjes grootste rivieren ontspringt hier, maar deze stroomt in oostelijke richting.

Geografie

---

De Cordillera Cantábrica strekt zich uit van oost naar west, bijna parallel met de Cantabrische Zee, tot aan de Leitariegos-pas, hoewel het zich ook in zuidelijke richting uitstrekt tussen León en Galicia. De westelijke grens van het gebergte wordt gemarkeerd door de vallei van de rivier de Miño, door de benedenloop van de Sil, die in de Miño uitmondt, en door de rivier de Cabrera, een kleine zijrivier van de Sil. Het gebied is bekend vanwege de goede wandel- en klimmogelijkheden. Voor de klimaatsverandering waren er plaatsen zoals Alto Campoo, Valgrande-Pajares en Manzaneda, waar men in de winter kon skiën

Het gebergte ligt in de autonome gemeenschappen Galicia (provincie Lugo), Asturias, Castilla y León (provincies León, Burgos, Palencia), Cantabria, País Vasco en, in mindere mate, Navarra en La Rioja. Het sluit in het oosten aan op het Pyreneeëngebergte, waar de breuk van Pamplona als zijn conventionele geologische grens is vastgesteld, zonder geografische onderbreking tussen de twee formaties. Het vormt de zuidelijke grens van het zogenaamde vochtige of groene Spanje en is verdeeld in drie afzonderlijke delen:

• Het macizo Asturiano (Asturische massief, Asturias, León en Cantabria), in het westelijke gedeelte, bestaat uit geplooid paleozoïsch materiaal met oost-west georiënteerde tektonische geulen;
• De montañas de Cantabria (bergen van Cantabrië), Burgos en Palencia, in het centrale gedeelte, bestaande uit Mesozoïsche kalksteen en mergel; en in het zuiden de kalkveengebieden zoals de Páramo de Masa en La Lora, beide doorsneden door de Rudrón-vallei.
• De montes Vascos (Baskisch gebergte, Baskenland en Navarra), in het oostelijk deel, bestaat uit sterk geplooid materiaal uit het Mesozoïcum, waar erosie een grote invloed heeft gehad.

In het algemeen heeft de Cordillera Cantábrica ingewikkelde vertakkingen, maar bijna overal, en vooral in het oosten, kan men twee hoofdketens onderscheiden, waaruit kleinere bergkammen en bergmassa’s uitstralen. De ene sub-cordillera of bergketen volgt nauwgezet de contouren van de kust; de andere, die hoger ligt, vormt de noordelijke grens met de Meseta Centraal (Centrale Plateau) van Castilla y León, en wordt soms beschouwd als een voortzetting van de Pyreneeën. In sommige delen verheft het kustgebergte zich boven de zee, en overal heeft het zo’n steile helling dat de rivieren die in zee stromen allemaal kort en snel zijn.

De afdaling van het gebergte naar het zuiden naar de Castiliaanse hoogvlakte is geleidelijker, en verschillende grote rivieren, zoals de Pisuerga, ontspringen hier en stromen naar het zuiden of westen, en vormen het stroomgebied van de Duero. De breedte van het gebergte, met al zijn vertakkingen, neemt toe van ongeveer 97 km in het oosten tot ongeveer 185 km in het westen. Vele toppen zijn meer dan 1800 meter hoog, maar de hoogste hoogten worden bereikt op de centrale bergkammen aan de grenzen van León, Asturias, Palencia en Cantabria. Hier bevinden zich de hoogste toppen, de Torre Cerredo (2648 m), Peña Vieja (2615 m), Peña Prieta (2531 m) en de Espigüete (2407 m); zij vormen samen de Picos de Europa. Een opvallend kenmerk van het gebergte, vanaf het aangrenzende plateau, is het aantal geïsoleerde plateaus dat door het hooggebergte of zelfs door steile rotswanden wordt omsloten.

Kenmerken van het gebergte

---

Dit gebergte is topografisch asymmetrisch. Terwijl er op de zuidelijke helling en vanaf het plateau nauwelijks helling is en de helling minder geërodeerd is, is de helling op de noordelijke helling veel steiler door de nabijheid van de zee, waardoor de stortrivieren (met een krachtig eroderend vermogen) de helling sparen door zich in V-vormige valleien met steile hellingen te nestelen. Daarom zijn de structuren naar het noorden toe meer geërodeerd dan naar het zuiden toe. Hun toppen overschrijden de 2000 meter in de ruigste delen van Asturias, Cantabria, León en Palencia.

Klimaat

Het Cantabrisch Gebergte zorgt voor een sterk contrast tussen het groene Atlantische Spanje in het noorden en de droge Spaanse Hoogvlakte. De noordhellingen van het gebergte ontvangen veel frontale regen vanuit de Golf van Biskaje en de zuidhellingen liggen in de regenschaduw.

De overheersende winden, van oceanische oorsprong, botsen tegen het gebergte, stijgen op en condenseren als gevolg van de afkoeling. Door het barrière-effect valt er op de noordelijke Cantabrische helling overvloedige regen, tot 2000 mm per jaar; in de Picos zijn er plaatsen (aan de noordelijke zijde) die 2500 mm bereiken, en tegen de tijd dat de winden naar de zuidelijke helling dalen, is het al droog (Foehn-effect), waardoor een meer droog klimaat ontstaat. Dit effect wordt omgekeerd en versterkt door de zuidwestelijke winden, die tot in het centrum en het noorden van Portugal doordringen en overvloedige regenval in de zuidwestelijke sector van het gebergte en abnormaal warme temperaturen aan de Cantabrische kusten veroorzaken. De winters op de zuidelijke hellingen zijn streng en minimumtemperaturen van -20 ºC in de bergen zijn niet ongewoon.

Orogenese

De laatste morfologie ervan is ontstaan in de Alpiene orogenese, gemodelleerd op sedimentair materiaal uit voornamelijk het paleozoïcum en het mesozoïcum. De materialen, ongeacht hun hardheid, zijn zeer geplooid, en vormen grote gordels van stuwingen. De materialen zijn overwegend sedimentair met met daar tussen invullingen van detritisch en carbonaatmateriaal in het gehele gebergte, waarbij detritisch materiaal overheerst in het westen en meer carbonaatmateriaal opduikt in het oosten, vooral in het gebied van de Picos de Europa. De bergen in het westen zijn dus “ouder” dan die in het oosten. Het gebergte is bezaaid met een brede morfologie van oude gletsjers en karstmodellering.

Flora

---

De Cordillera Cantábrica wordt gedomineerd door loofbossen die hoofdzakelijk bestaan uit beuken (Fagus sylvatica) in de schaduwrijke zones en eiken (Quercus robur, Quercus petrea en Quercus pyrenaica) in de zonnige zones. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen zomereiken (Q. robur), die de voorkeur geeft aan diepe, vochtige bodems en op minder grote hoogtes groeit, zodat ze vooral op de noordelijke hellingen te vinden zijn; Q. petraea, die minder veeleisend is wat de bodem betreft, en die grotere hoogten bereikt, en van meer luchtige bodems houdt; Q. pyrenaica, die al op plaatsen met een meer continentaal klimaat (meestal) te vinden is, en die beter tegen droogte bestand is; en een onbepaald aantal kruisingen tussen deze soorten.

Het gemengde Cantabrische bos bestaat uit een mengsel van verschillende soorten, waaronder zomereik, es, esdoorn, berk, linde, kastanje en een groot aantal hoge struiken zoals hazelaar, sporkehout, kornoelje en laurier, afgewisseld met lianen en epifyten, struiken en kruidachtige planten. Op de lagere delen bevinden zich Cantabrische steeneik enbosjes van de soort Steeneik en de Pyreneese eik (melojos).

Opmerkelijk is ook de bijna totale afwezigheid van natuurlijke naaldbossen, zowel op de bergniveau als op de subalpiene bodem, als gevolg van de hoge bodemvochtigheid. Er zijn kleine dennenbossen van Pinus sylvestris in Palencia en León, die als autochtoon zijn erkend. Op de noordzijde zijn er enkele gebieden met montereyden, een uitheemse soort. In kalksteengebergten komen sabinares (Juniperus thurifera) voor, op zuidelijke hellingen, en op koude en relatief droge plaatsen. Taxusbomen worden ook aangetroffen op kalksteenrotsen, soms op grote hoogte. Op een hoogte van meer dan 1800 m boven zeeniveau overheerst de vegetatie van berken, kruipend kreupelhout en grassen, waarbij grasweiden die bijzonder belangrijk zijn voor het vee, overheersen.

Fauna

Van de verschillende diersoorten die in het gebied leven, springt de Cantabrische bruine beer eruit, met een populatie van meer dan 300 exemplaren. Dit is bijzonder interessant omdat, in vergelijking met de verontrustende achteruitgang van de populatie die tientallen jaren geleden werd vastgesteld, de huidige cijfers het herstel van de soort in het gebied garanderen.

Speciale vermelding verdienen ook de populaties van de Pyreneese gemzen (Rupicapra pyrenaica parva), edelherten (Cervus elaphus), reeën (Capreolus capreolus), wilde zwijnen (Sus scrofa), Iberische wolven (Canis lupus signatus), otter (Lutra lutra), marter (Martes martes), das (Meles meles), kuifaal stekelvarken (Hystrix cristata), Iberische lijster (Galemys pyrenaicus), auerhoen (Tetrao urogallus) en vale gier (Gyps fulvus).

De gredossteenbok (Capra pyrenaica victoriae) is opnieuw geïntroduceerd in het Cantabrisch gebergte vanuit de in gevangenschap levende kern van Riaño, met verschillende kernen in het Nationaal Jachtreservaat van Los Ancares (Lugo) in de Sierra de Ancares, en het Regionaal Park van Montaña de Riaño en Mampodre in Castilla y León, met verspreide individuen die zijn waargenomen in Asturias en Liébana. Naar schatting zal hij op middellange termijn het hele bergstelsel opnieuw koloniseren.

Beschermde gebieden

---

De Cantabrische bergketen omvat verschillende beschermde gebieden, zoals het Nationaal Park Picos de Europa, dat een van de vele Cantabrische parken is die zijn opgenomen in het Wereldnetwerk van Biosfeerreservaten van de UNESCO. Sommige van de gebieden zijn opgenomen in het Natura 2000-netwerk van de Europese Unie en in de speciale beschermingszones voor het behoud van de vogelstand.

• Parque nacional Picos de Europa
• Reserva natural integral de Muniellos
• Parque natural de las Fuentes del Narcea, Degaña e Ibias
• Parque natural de Redes
• Parque naturla de Somiedo
• El Paisaje Protegido de la Sierra del Sueve
• Parque natural Montaña Palentina
• Parque natural del Saja-Besaya
• Parque natural Collados del Asón
• Ojo Guareña

Orografie

---

De hoogste berg van dit gebergte is Torre Cerredo, in de Picos de Europa, met een hoogte van 2650 m en de diepste holte is het grottenstelsel van Trave, de op één na grootste kloof van Spanje.

Bergen van de cordillera

---

Tabel met de belangrijkste toppen in het Cantabrisch Gebergte

Naam	Systeem	Hoogte	Prominentie	Provincie
Torre Cerredo	Picos de Europa	2650	1933	Asturias en León
Torre del Llambrión	Picos de Europa	2642	302	León
Torre del Tiro Tirso	Picos de Europa	2640		León
Torre sin Nombre	Picos de Europa	2638		León
Torre Blanca	Picos de Europa	2619	30	Cantabria en León
Peña Vieja	Picos de Europa	2617	277	Cantabria
Torre de la Palanca	Picos de Europa	2614		León
Torre del Tiro Navarro I	Picos de Europa	2602		Asturias en Cantabria
Torre del Hoyo Grande	Picos de Europa	2602		Asturias
Pico de Santa Ana I	Picos de Europa	2601		Asturias en Cantabria
Torre Santa	Picos de Europa	2598	1135	León
Pico de Santa Ana II	Picos de Europa	2596		Asturias
Pico Tesorero	Picos de Europa	2570		León, Asturias en Cantabria
Peña Prieta	Fuentes Carrionas	2538	929	Cantabria en Palencia
Curavacas	Fuentes Carrionas	2524		Palencia
Naranjo de Bulnes of Pico Urriellu	Picos de Europa	2519	205	Asturias
Mojón de Tres Provincias	Fuentes Carrionas	2496		León, Palencia en Cantabria
Espigüete	Fuentes Carrionas	2451	482	Palencia
Peña Ubiña	Macizo de Ubiña	2417		León en Asturias
Pico del Fontán Sur	Macizo de Ubiña	2414		León en Asturias
Pico Murcia	Fuentes Carrionas	2341		León en Palencia
Cuchillón	Sierra de Hijar	2222		Cantabria en Palencia
Peña Ubina Pequeña	Macizo de Ubiña	2197		León
Peña de la Cruz	Macizo del Mampodre	2195		León
Peña Orniz	Babia-Somiedo	2194		León en Asturias
Pico Cornón	Laciana-Somiedo	2194		León en Asturias
Montigüero	Babia	2188		León
Pico Tres Mares	Sierra de Hijar	2175		Cantabria en Palencia
Cotomañinos	Sierra de Hijar	2144		Cantabria en Palencia
Peña Ten	Ponga	2142		León en Asturias
Cornón	Sierra del Cordel	2125		Cantabria
Cueto Mañín	Sierra de Hijar	2122		Cantabria en Palencia
Catoute	Sierra de Gistredo	2117		León
Peña Pileñes	Ponga	2012		Asturias
Cueto de la Horcada	Sierra del Cordel	2111		Cantabria
Tambarón	Sierra de Gistredo	2102		León
Cueto Iján	Sierra del Cordel	2085		Cantabria
Nevadín	Sierra de Gistredo	2082		León
Cuetos de las Hoyas	Sierra de Hijar	2079		Cantabria en Palencia
Pico Liguardi of La Vaca Rabona	Sierra del Cordel	1975		Cantabria
Cueto Cordel	Sierra del Cordel	2061		Cantabria
Pena Sagra	Sierra de Peña Sagra	2042		Cantabria
Peña del Fraile	Sierra de Brezo	2025		Palencia
Peña Labra	Sierra de Hijar	2018		Cantabria en Palencia
Cueto de Arbas	Fuentes del Narcea	2007		Asturias
Peña Redonda	Sierra de Brezo	1993		Palencia
Mustallar	Sierra de Los Ancares	1978		Lugo y León
Pico Yordas	Montaña de Riaño	1967		León
Tiatordos	Ponga	1952		Asturias
Cueto de la Concilla	Puertos deSejos	1922		Cantabria
Maciédome	Ponga	1903		Asturias
Castro Valnera	Montañas pasiegas	1718	866	Burgos y Cantabria
Picón del Fraile	Montañas pasiegas	1632		Burgos y Cantabria
Peña Lusa	Montañas pasiegas	1575		Burgos y Cantabria
Aitxuri	Montes Vascos	1551	943	Guipúzcoa
Pico Pierzu	Ponga	1551		Asturias
Aizkorri	Montes Vascos	1544		Guipúzcoa
Gorbea	Montes Vascos	1482		Álava en Vizcaya
Pico Jano	Macizo del Coriscao	1446	350	Cantabria
Pico Humión	Montse Obarenes	1435	715	Burgos
Irumugarrieta	Montes Vascos	1431		Navarra
Porracolina	Montañas pasiegas	1414		Cantabria
Mortillano	Macozo de Hornijo	1413		Cantabria

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • Pyreneeën
        • Sistema Ibérico
        • Spaanse Landschappen
        • Toerisme Spanje