Autrigones

De Autrigones, een Pre-Romeinse Cultuur in Noord-Iberia

---

Hun herkomst

---

Etnia met mogelijke Keltische invloed. De namen van hun steden, zoals Uxama Barca of steden met de uitgang –briga, wijzen op een Keltische oorsprong. Ook de Indo-Europese plaatsnamen van rivieren zoals de Nervión en de Burzaco, de antroponiemen, de archeologische vondsten, gebruiksvoorwerpen, wapens, recipiënten, de overblijfselen van hun castros, woningen en vestingwerken, plaatsen hen cultureel gezien als Keltische volkeren. Ze onderscheiden zich duidelijk van de Keltiberiërs, aangezien ze zich veel eerder hebben gevestigd. Bovendien hebben ze in de periode van de laatste Atlantische bronstijd (Castrocultuur) inheemse volkeren geassimileerd.

Het is twijfelachtig of ze verwant waren aan de Cántabros. De aanval van de Cántabros op de Autrigones en Turmogos was de aanleiding voor het uitbreken van de Romeins-Cantabrische oorlog.

Sommige auteurs leiden uit bepaalde gegevens uit klassieke teksten af dat er sprake was van affiniteit of solidariteit. Misschien bestond er een politieke band tussen de Autrigones, Caristios en Várdulos zelf. Deze groepen zouden een gemeenschappelijke naam krijgen, namelijk Várdulos. Dit zou veel latere historische gebeurtenissen in deze regio verklaren. Het verklaart bijvoorbeeld waarom de Autrigones hun naam verloren toen de Caristios en Várdulos in de vroege middeleeuwen werden geabsorbeerd of verdrongen door de Vascones. Ze behielden de gemeenschappelijke naam Várdulos. Deze naam is de oorsprong van Bardulia. Bardulia is de oude naam van de gebieden die deel uitmaakten van het oorspronkelijke Castilla in het noorden van de provincie Burgos.

Culturele achtergrond

Over het algemeen zijn al deze volkeren slecht bekend. Dit komt doordat de enige aanwijzingen afkomstig zijn uit oude historische bronnen. Bovendien is er slechts een beperkte analyse van hun archeologische en taalkundige elementen. Een bijkomende moeilijkheid is het verkrijgen van inzicht in de gemeenschappelijke elementen. Ook is het een uitdaging om hun verwantschap met naburige stammen of volkeren te begrijpen. Een betere interpretatie van de klassieke teksten is echter mogelijk. Ook studies naar recent ontdekte archeologische elementen helpen daarbij. Zo vertoont de tésera van gastvrijheid zoömorfische kenmerken. Er staat een inscriptie op in Iberische letters en in het Keltiberiërs of een soortgelijke taal. Dit toont aan dat het mogelijk is om onze kennis over dit volk uit de oudheid te verbeteren. Hetzelfde kan worden gezegd van andere téseras, in dit geval een pisciforme uit Virovesca.

De Autrigones worden verondersteld cultureel verwant te zijn aan de “Monte Bernorio-Miraveche” cultuurgroep. Deze groep kwam uit de vroege ijzertijd in de noordelijke provincies Burgos en Palencia. Aanvullend archeologisch bewijsmateriaal wijst erop dat zij in de 2e IJzertijd onder invloed van de Keltiberiërs kwamen. In de 1e eeuw v.Chr.. waren zij georganiseerd in een federatie van autonome vestingsteden (Civitates). Deze steden lagen op de bergketens van de bovenloop van de Ebro. Ze werden beschermd door stevige adobe muren van het “Numantijnse” type.

Wat is een tésera

Even in het kort uitgelegd is een tésera (Ned. tessera) een voorwerp gemaakt van materialen zoals hout of ivoor. Meestal werd het echter gemaakt van metaal, zoals ijzer en brons. Ze hadden verschillende vormen en profielen. De meest voorkomende vorm was een gelamineerde plaat. Ze waren aan één, twee of meer zijden gegraveerd. Ze werden door oude volkeren gebruikt als wachtwoord en ereteken. Ze dienden ook als onderpand voor een overeenkomst, als teken van vriendschap en voor de verdeling van land. Daarnaast werden ze gebruikt voor contracten, erkende rechten, rechten of uitkeringen, en doorgangs- of weiderechten, enz. De Romeinen erkenden deze tesserae en reikten dergelijke symbolen uit. Ze werden gebruikt als kledingstuk voor stamhoofden of als officiële tussenpersonen met andere naties of stammen.

Geschiedenis

---

Aan het begin van de 4e eeuw v.Chr. migreerden de Autrigones naar het schiereiland. Ze veroverden het hele gebied dat vandaag overeenkomt met de moderne provincies Cantabria en Burgos. Deze regio werd uiteindelijk bekend als Autrigonia of Austrigonia. Tegen het midden van de 4e eeuw v.Chr. bereikten de Autrigones de Pisuerga-vallei. Daar stichtten ze hun hoofdstad Autraca of Austraca. Deze lag aan de oevers van de rivier Autra (Odra). Ze veroverden ook een uitweg naar de zee door van de Aquitaans sprekende Caristios verder naar het oosten het kustgebied tussen de rivieren Asón en Neroua (Nervión) te veroveren, in de huidige oostelijke Baskische provincies Cantabria, Vizcaya en Álava. Het bezit van dit uitgestrekte gebied door de Autrigones was echter niet van lange duur. Enige tijd na 300 v.Chr. verdreven de Turmogos, in samenwerking met de Vacceos, hen uit het zuiden van Autrigonia – het westelijke deel van de regio Burgos. Deze coalitie veroverde de vroegere hoofdstad van de Autrigones, Autraca. De Autrigones werden teruggedrongen naar hun gebieden in de bergketens van de bovenloop van de Ebro. Dit gebied ligt ten noorden van de Arlanzón-vallei en dateert uit de 3e–2e eeuw v.Chr.. Ze sloten een bondgenootschap met de Berones. De Autrigones ontwikkelden zich tot een tribale samenleving die vergelijkbaar was met die van de volkeren in het noordwesten. Tegen de 1e eeuw v.Chr. waren ze georganiseerd in een federatie van tien autonome steden. Deze steden waren versterkt en lagen op bergtoppen. De belangrijkste daarvan was hun nieuwe hoofdstad, Virovesca, in de vallei van de rivier Oca.

Romanisatie

Ze lijken geen rol te hebben gespeeld in de Celtiberische oorlogen. Als traditionele bondgenoten van de Berones hielpen ze deze laatste in 76 v.Chr. bij het afslaan van de inval van Quintus Sertorius  (Romeins policus en generaal) in het noorden van Celtiberia, en bleven ze onafhankelijk tot het einde van de 1e eeuw v.Chr. De toenemende druk van de invallen van de Astures en Cantabros dwong hen uiteindelijk om een alliantie met de Romeinen aan te gaan. Ondanks dat ze aan het begin van de 1e eeuw n.Chr. werden opgenomen in de nieuwe provincie Hispania Tarraconensis, werden de Autrigones slechts gedeeltelijk geromaniseerd. Ze werden nooit christelijk. Ze bleven tot het einde van het keizerrijk hulptroepen (Auxilia) leveren aan het Romeinse keizerlijke leger.

De vroege middeleeuwen

Het volk van de Autrigones overleefde de val van het Romeinse Rijk in Spanje door de Germaanse invasies aan het einde van de 4e eeuw. Ze herstelden kortstondig hun rijk in delen van de huidige provincies Burgos, Álava en Viscaya. Dit rijk bestond bijna twee eeuwen. Vervolgens werden ze veroverd door hun buren, de Várdulos. Uiteindelijk werden ze rond 580 n.Chr. vernietigd of opgenomen door de Vascones.

Hun grondgebied

---

Romeinse historici, zoals Pomponius Mela  (Romeins geograaf) en Plinius de Oudere  (Romeins militair, letterkundige en amateur-wetenschap…), beschrijven de woonplaats van de Autrigones. Zij situeren het in het noordelijke deel van de provincie Burgos (Briviesca), dichtbij de Romeinse weg. Plinius de Oudere beschrijft het op de volgende manier rond 77 n Chr. Hij zegt dat van de tien staten van de Autrigones alleen Tritium Autrigonum (Monasterio de Rodilla (gemeente in de provincie Burgos)), Uirouiaz en Virovesca (Briviesca) van enig belang zijn. Virovesca wordt als de hoofdstad van de Autrigones genoemd. Andere steden van de Autrigones waren Deobriga (bij Miranda de Ebro, Burgos), Uxama Barca (Osma de Valdegobia; nederzetting van het Keltiberische type: Uarcaz): Uarcaz), Segisamunculum (Cerezo del Riotirón, Burgos), Antecuia (bij Pancorbo, Burgos), Vindeleia (Cubo de Bureba, Burgos), Salionca (Poza de la Sal, Burgos) en de haven van Portus Amanus/Flaviobriga (Castro Urdiales, Cantabria). Claudio Ptolemaeus  (Grieks astroloog, astronoom, geograaf, wiskundige en muziektheoreticus) plaatst het tussen de rivieren Asón en Nervión. Hij geeft aan dat hun grondgebied in het oosten grensde aan dat van de Caristios. In het zuiden grensde het aan de Berones. In het zuidwesten lag het tegen de Turmogos en in het westen aan dat van de stam van Morecanos in het gebied van de Cantabros.

---

---