Mérida, hoofdstad van Extremadura en een reis door het Romeinse erfgoed

Volgens de historiografische traditie werd Emerita Augusta in 25 v.Chr. in opdracht van keizer Octavianus Augustus gesticht als Romeinse kolonie om te dienen als toevluchtsoord voor de veteranen (emeriti, in het Latijns) van de legioenen V Alaudae en X Gemina; vandaar de Romeinse naam Emerita Augusta, hoewel er voorstellen zijn voor eerdere data. De stad, een van de belangrijkste in heel Hispania, was voorzien van alle faciliteiten van een grote Romeinse stad en diende als hoofdstad van de Romeinse provincie Lusitania vanaf de stichting en als hoofdstad van het hele bisdom Hispania in de 4e eeuw. Na de invasies van de Germanen, vanaf de 5e eeuw n.Chr., bleef Mérida in de 6e eeuw een belangrijke stad van het Visigotische koninkrijk Hispania en werd het de hoofdstad van het koninkrijk, de Urbs Regia, vóór Toledo. In 713 viel de stad in handen van de moslims, die er de hoofdstad van de Cora van Merida van maakten. De mozaraben van Mérida kwamen herhaaldelijk in opstand tegen de autoriteiten van het kalifaat in de 9e eeuw waarna de stad begon aan een langzaam verval. Mérida werd in 1230 heroverd door de christelijke troepen van Alfonso IX van León. Als erkenning van haar vroegere pracht en praal werd ze in 1983 uitgeroepen tot hoofdstad van de autonome gemeenschap Extremadura.

Mérida ligt geografisch gezien bijna in het midden van de regio Extremadura. En het wordt doorkruist door de rivieren Guadiana en Albarregas. Het “Archeologische site van Mérida” werd in 1993 door de Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed vanwege zijn belangrijke historische en monumentale belang. Kerkelijk gezien is het samen met Badajoz de hoofdzetel van het aartsbisdom Mérida-Badajoz. Economisch gezien is Mérida een dienstenstad, met een groeiend belang in de industriële sector en een bijna uitgestorven primaire sector (grondstoffen, voedsel).

Toponymie

---

Het toponiem Mérida is afgeleid van het Latijnse Emerita Augusta. Het is eerste deel van de naam die aan de stad werd gegeven na haar stichting door keizer Augustus in 25 v.Chr.

In 713 werd de stad ingenomen door Musa Ibn Nusair en kreeg de stad de naam Mārida.

Symbolen

---

De symbolen van de stad Merida zijn de vlag en het wapen, dat als volgt wordt beschreven.

In een veld van keel, een Romeinse stadspoort van goud: een muur met T-vormige kantelen, met twee gewelfde en open poorten, tussen twee hoge ronde torens, gekanteld en met twee gewelfde en open vensters; achter de torens een boog bekroond met zeven T-vormige kantelen. Boven op het wapen staat een open koninklijke kroon.

Geografie

---

Het reliëf van het uitgestrekte gemeente is overwegend vlak, gemarkeerd door de depressie van de rivier de Guadiana. Het is een vlakte die alleen wordt veranderd door de aanwezigheid van enkele kleine bergketens ver van de riviervallei, zoals de Sierra Bermeja (bij Mirandilla), die 546 m hoog is, de Sierra del Machal (bij La Nava de Santiago), die 520 m hoog is, en de Sierra de San Serván (bij Arroyo de San Serván), die 608 m hoog is. De rivier Guadiana vormt de hoofdas van het grondgebied, waarin de rivier Aljucén en kleine beekjes die door de weilanden stromen, uitmonden. Ten noordoosten van de gemeente ligt het natuurpark Cornalvo. Het centrum van de gemeente ligt op 218 m boven de zeespiegel.

Geschiedenis

---

Prehistorie

Het natuurgebied waarin de huidige stad Mérida ligt, tussen de heuvels van Calvario en San Albín, geflankeerd door de rivieren Guadiana en Albarregas, was een ideale plek voor de vestiging van menselijke groepen die leefden van het verzamelen van fruit, de jacht en de visvangst. De materiële overblijfselen die in het stroomgebied van de Guadiana zijn gevonden uit het Vroeg- en Midden-Paleolithicum vormen het bewijs van het bestaan van menselijke bewoning in dit gebied, een feit dat is bevestigd dankzij de ontdekking van overblijfselen van de lithische industrieën die typerend zijn voor deze perioden in het archeologische gebied van Morerías en in de gebieden waar nu de wijken Bodegones en Abadías liggen.

Pas aan het einde van het neolithicum en het chalcolithicum werd de vestiging van kolonisten opnieuw gedocumenteerd, zoals blijkt uit de nabijgelegen vindplaats Araya en de vele voorbeelden van schematische grotschilderingen in de gemeente.

Dat Mérida al sinds de prehistorie bewoond werd is zelfs te zien in het Britisch Museum waar een prestigieuze verzameling gouden sieraden, bestaande uit twee penannulaire armbanden, een armband en een ketting van zes spiraalvormige ringen wordt bewaard. Een prestigieuze verzameling gouden sieraden die in 1870 gevonden werd in het opgegraven graf van een meisje.

Stichting en de Romeinse periode

Volgens de meest verspreide en wijdverbreide opvatting werd de stad in 25 v.Chr. gesticht onder de naam Colonia Iulia Augusta Emerita1314 door het legaat Publius Carisius, en in opdracht van Octavianus Augustus, voor de emeritus soldaten die uit het Romeinse leger werden ontslagen, uit twee veteranenlegioenen van de Cantabrische oorlogen: Legio V Alaudae en Legio X Gemina. De term emeritus was Latijn voor “gepensioneerd” en verwees naar soldaten die met eer werden ontslagen. De bedoeling van Augustus was dat deze stad bescherming aan een pas en de brug over de rivier de Guardiana zou bieden. Emerita Augusta was een van de uiteinden van de Vía de la Plata (de Zilverroute), een strategische Romeinse route tussen de goudmijnen rond Asturica Augusta en de belangrijkste Romeinse stad op het Iberisch schiereiland.

Deze militairen bevonden zich in of nabij een bestaande pre-Romeinse of Romeinse nederzetting, maar in ieder geval gemengd, want de Griekse historicus Strabo, III, 2, 15, noemt Mérida uitdrukkelijk onder de “sinoictische” steden, dat wil zeggen met een gemengde inheemse en Romeinse bevolking. De Romeinse burgers werden toegeschreven aan de Papirische stam.

De stad was de hoofdstad van de Romeinse provincie Lusitania. Dit was het begin van een periode van grote pracht en praal waarvan de prachtige gebouwen getuigen: het theater, het amfitheater, het circus, de tempels, de bruggen, een triomfboog en aquaducten. Eeuwenlang en tot aan de val van het West-Romeinse Rijk was Mérida een zeer belangrijk juridisch, economisch, militair en cultureel centrum en een van de meest bloeiende steden in de Romeinse tijd, die door Ausonius (Latijns dichter) op de negende plaats van de belangrijke steden in het Rijk werd gezet (zelfs vóór Athene) en in de 4e eeuw werd het de hoofdstad van het Bisdom Hispaniarum.

Germaanse invasies, de val van het Romeinse rijk en de komst van het Visigotische koninkrijk

In latere tijden had Merida te lijden onder de invallen van de Germanen. Ze begonnen in 412, toen de Alaanse koning Atax (of Ataces) de stad veroverde en er zes jaar lang zijn hof vestigde, tot hij in 418 stierf in een veldslag tegen de Visigotische koning Walia. De Alaanse overlevende tak deed een beroep op de Vandaalse  Asdingo koning Gunderico om hun integratie onder zijn kroon te accepteren.

In 440 leidde de Sueben koning Requila een campagne tegen Baetica waar hij een leger versloeg dat was georganiseerd door de lokale aristocratie, onder leiding van Andevoto, en in de daaropvolgende twee jaar bezette hij Augusta Emerita, waardoor het de hoofdstad van het Sueben koninkrijk werd.

De middeleeuwen

Later was de stad ook de hoofdstad van het Visigotische koninkrijk en dus van Hispania. In de 6e eeuw, onder de heerschappij van Agila I, waren er verschillende voortreffelijke bisschoppen, die de bijnaam van Heilige Vaders van Mérida kregen, en er voor zorgde dat het christendom vaste voet aan de grond kreeg. Dit volksgeloof wordt aangetoond door de figuur van de martelares Sint Eulalia, beschermheilige en eeuwige heldin van de stad.

Mérida heeft de belangrijkste collectie Visigotische beeldhouwkunst van het schiereiland, die is ondergebracht in de kerk van Santa Clara.

In 713 veroverde de Arabische leider Musa ibn Nusair de stad na veertien maanden verzet van de inwoners en werd het de hoofdstad van de Cora van Mérida, een van de grootste en machtigste van het schiereiland. Aan het begin van de 9e eeuw kwamen de Mozarabes van de stad achtereenvolgens in opstand tegen de centrale macht van Córdoba, die tussen 805 en 835 opeenvolgende militaire campagnes nodig had om de stad terug te dringen, totdat Abderramán II opdracht gaf tot de bouw van de citadel en de ontmanteling van de Romeins-Visigotische muren die de stad verdedigden, waardoor de bevolking en de macht van de stad sterk afnamen. Toch was het de hoofdstad voor het grootste deel van de moslimperiode in wat nu Extremadura is, in het bijzonder tot de val van het Kalifaat van Córdoba. De Arabieren hergebruikten de meeste oude Romeinse gebouwen en breidden sommige uit, zoals de Alcazaba. Tijdens de fitna van al-Andalus viel Mérida in de nieuw opgerichte Taifa van Badajoz.

Mérida was de metropolitane zetel tot 1119, toen deze werd overgedragen aan Santiago de Compostela.

In 1230 veroverden de christelijke troepen van koning Alfonso IX van León Mérida en maakten er de zetel van de Priorij van San Marcos de León van de Orde van Santiago van. De Encomienda de Mérida, ook bekend als Casas Buenas de Mérida, bestond uit de stad Mérida, het dorp Arroyo en een deel van Puebla de la Calzada totdat het werd verkocht aan de graven van Montijo, samen met de gehuchten die rond de stad lagen zoals Mirandilla, Aljucén, Carrascalejo, La Garrovilla, Calamonte, Trujillanos en San Pedro de Mérida. Later werd het gesticht als een gehucht van de stad, Almendral de Mérida, dat in 1536 onafhankelijk werd onder de naam Almendralejo. Nadat de gebieden van Merida waren heroverd, had de oudste bisschoppelijke zetel in Hispania in de stad moeten worden hersteld, maar door de weigering van de bisschoppen van Santiago de Compostela en het niet uitvoeren van een pauselijk bevel, werd het nooit hersteld.

Vroegmoderne tijd

Na de eenwording van Aragón en Castilla (19 oktober 1469, de Katholieke Koningen) begon de stad aan een politiek herstel dankzij de steun van de grootmeester van de Orde van Santiago, Don Alonso de Cárdenas, verdediger van de zaak van Isabel la Católica. Hun bijdrage aan de verovering en kolonisatie van Amerika zou talrijk en belangrijk zijn. Volgens Navarro del Castillo vertrokken ongeveer 210 mensen naar het nieuw ontdekte Amerika, waaronder twee beroemde kapiteins die betrokken waren bij de verovering van Venezuela: Juan Rodríguez Suárez en Garci González de Silva, en werden onder andere de steden Mérida in Venezuela en Mérida in Mexico gesticht door mensen uit Emerita. Met de territoriale reorganisatie van Spanje, uitgevoerd door Felipe V in 1720, werd de stad benoemd tot hoofdstad van de Intendencia de Mérida.

Moderne tijd

De Franse invasie betekende voor Mérida, net als voor de rest van Extremadura, een betreurenswaardig verlies van een deel van haar historische en artistieke erfgoed. In 1810 werd het benoemd tot hoofdstad van de prefectuur van Guadiana en Guadajira.

Bij de val van het Ancien Régime werd de stad een constitutionele gemeente in de comunidad autónoma van Extremadura. Sinds 1834 is het de zetel van het gerechtelijk arrondissement Mérida. In de volkstelling van 1842 telde het 986 huishoudens en 3.780 inwoners.

Daarna veranderde de situatie, omdat Mérida een spoorwegknooppunt werd, waardoor de stad een groeiend industrieel en commercieel centrum werd.

Op 10 augustus 1936, tijdens de Spaanse Burgeroorlog, kregen de Nationalisten in de Slag om Mérida de controle over de stad.

Tussen de jaren 1950 en 1970 vond er een grote ontwikkeling plaats door de industrialisatie (Regionaal Slachthuis-IFESA, Corchera Extremeña, CEPANSA, Butaanfabriek, Tabaksfermentatiecentrum, El Gavilán, La Cruz Campo, La Casera, Runianca-Siasa en Zeltia Agraria), waardoor zich een grote bevolking  in de stad vestigde en de stad in omvang verdubbelde tot ongeveer 45.000 inwoners. Het was de tijd van het Spaanse economische wonder (1959-1973).

Toen Mérida in 1983 werd aangewezen als hoofdstad van de autonome gemeenschap Extremadura, bleef de stad groeien, maar in een veel langzamer tempo. Samen met dit politieke en industriële overwicht wekte en wekt de stad grote belangstelling van archeologen en nationale, regionale en lokale instellingen die zich inzetten om de immense archeologische rijkdom die nog steeds in de ondergrond wordt ontdekt, aan het licht te brengen. Deze omstandigheden leidden ertoe dat de archeologische vindplaats Emeritense in december 1993 door Unesco werd uitgeroepen tot Werelderfgoed. Daarvoor had de stad al twintig nationale monumenten en er waren er nog meer in afwachting van dezelfde titel. Bij decreet van 8 februari 1973, aan de vooravond van de herdenking van het 2000jarig bestaan, werd Mérida uitgeroepen tot Historisch Archeologisch Territorium, de enige stad in Spanje met deze titel.

In 1994 werd het aartsbisdom Mérida-Badajoz gevormd, waarmee de oude metropolitaanse zetel van Merida werd hersteld en de waardigheid van de kathedraal werd teruggegeven aan de kerk van Santa María la Mayor, erfgenaam van de metropolitane kathedraal van Augusta Emerita. De oorsprong van dit aartsbisdom gaat terug tot de Romeinse tijd, toen het twaalf ondergeschikte bisdommen had, volgens het Edict van Milaan.

Erfgoed

---

Mérida heeft een belangrijk archeologisch erfgoed, voornamelijk uit de Romeinse periode toen de stad op zijn mooist was. Voortdurend worden er archeologische overblijfselen gevonden en er moet nog veel worden opgegraven. Het Consortium van de Monumentale Stad Mérida heeft een gratis dienst voor archeologische opgravingen die de kosten dekt van de opgravingen die moeten worden uitgevoerd na de sloop van een gebouw, zodat burgers die besluiten hun eigen eigendom te renoveren geen kosten hoeven te maken voor het herstel van dit erfgoed

Cultuur

---

Musea

Het meest bezochte museum in de stad is het Nationaal Museum voor Romeinse Kunst, ontworpen door de architect Rafael Moneo. Het werd geopend in 1986 en huisvest een grote collectie Romeinse artefacten uit de archeologische vindplaats van de voormalige kolonie Emérita Augusta, nu bekend als Mérida. Het museum heeft ook een collectie Visigotische kunst, die samen met het bestaande erfgoed in Toledo de belangrijkste collectie uit deze periode is, hoewel deze veel minder bekend is dan de collectie Romeinse kunst en minder bezocht wordt. De collectie Visigotische kunst wordt tentoongesteld in de kerk van Santa Clara, die vanaf 1838 de zetel was van het primitieve Romeinse museum. Dit zijn stukken die zijn teruggevonden in Visigotische tempels, waaronder prachtig versierde zuilen, kapitelen, cymatiums, lateien en friezen. Er zijn ook stukken van liturgisch meubilair, zoals altaars en een doopvont. Een andere groep stukken bestaat uit nissen en canceles (b.v. deurpanelen). Er zijn ook stukken uit het dagelijks leven en funeraire voorwerpen uit de Visigotische periode.

Als aanvulling op het Nationaal Museum voor Romeinse Kunst is er het Watermuseum, gelegen naast het Proserpina stuwmeer, op 5 km van het stadscentrum. Panelen en video’s leggen uit hoe een Romeinse stad als Mérida van water werd voorzien en hoe het werd gebruikt in huizen, de industrie en de landbouw.

Het Museo Abierto de Mérida, gevestigd in Hernán Cortés, bevindt zich in het toeristische ontvangstcentrum, waar toeristen de routes, gebieden en toeristische accommodaties van de stad kunnen bekijken. Het heeft ook een restaurant-cafetaria, souvenirwinkels, tijdelijke tentoonstellingen en de aantal permanente collecties:

• • • Geoemérita. Het is gebaseerd op de schenking van José Fernández López aan het stadsbestuur van Mérida van de verzameling mineralen, rotsen en fossielen van Vicente Sos Baynat, een eminent geoloog die in opdracht van de industrie uit Mérida werkte en ze meenam uit de verschillende mijnexploitaties in de regio. Ramón González Cerrato organiseerde in samenspraak met Sos Baynat de tentoonstelling zoals die nu is en gaf er een didactische oriëntatie aan. De afgelopen jaren is de collectie uitgebreid dankzij een reeks schenkingen onder leiding van de Geologische Vereniging van Extremadura. Ze bevat ongeveer 10.000 stukken waaronder mineralen, gesteenten en fossielen die representatief zijn voor de geologie van Extremadura.
    • Praemérita. Vóór de Romeinse stichting van Augusta Emerita was de regio van Merida, in de vruchtbare Vegas del Guadiana, al sinds de prehistorie een gebied dat intensief werd bewoond door verschillende menselijke gemeenschappen. Er zijn veel vindplaatsen in de regio Mérida die het belang van deze gebieden laten zien vanaf het paleolithicum tot aan de pre-Romeinse periode. Sommige waren al bekend uit de oudheid, zoals de dolmen van Lácara, het grootste megalithische graf van Spanje; andere zijn recenter ontdekt, zoals de oriëntalistische nederzetting El Palomar in Oliva de Mérida, een van de belangrijkste vindplaatsen uit de ijzertijd in Extremadura. Deze collectie bestaat uit meer dan 500 stukken van prehistorische en protohistorische vindplaatsen in de regio.
    • El Museo del Ferrocarril (Spoorwegmuseum), gevestigd in het Museo Abierto de Mérida, herbergt een uitzonderlijke collectie spoorweggerelateerde voorwerpen, foto’s en video’s, evenals een groot schaalmodel van rijdende treinen.

El Costurero (de Naaidoos). Museo de Mérida huisvest twee collecties: de Juan de Ávalos Collectie, bestaande uit werken van deze beeldhouwer uit Mérida, en de Ramón Carreto Collectie, die poppen en antiek speelgoed uit de 17e tot de 20e eeuw tentoonstelt.

Verder zijn er talloze historische plaatsen en gebouwen in de stad, zoals de Basiliek van Santa Eulalia, het Romeinse Circus, het Forum van de Kolonie, het natuurpark van Cornalvo, de Romeinse begraafplaats “Los Columbarios” en de “VII Sillas”. Daarnaast zijn er ook informatiecentra voor de rivier Guadiana, Romeinse muurschilderingen en Romeinse handel en industrie. Tot slot is er een informatiecentrum voor de Zilverroute, evenals een permanente tentoonstelling van het platteland in Extremadura.

Culturele gebeurtenissen

Het belangrijkste culturele evenement in de stad is de Semana Santa van Mérida, op 6 augustus 2018 uitgeroepen tot festival van internationaal toeristisch belang. Eveneens wordt in de maanden juli en augustus het Internationale Klassieke Theaterfestival van Mérida gehouden, evenals het Europese Jeugdfestival van Grieks-Latijns Theater in april en het Stone&Music Festival in september, een muziekfestival met artiesten van topniveau.

In juni wordt Emérita Lúdica gehouden, een evenement van een week waarin de Romeinse geschiedenis van het gebied wordt gevierd. De “spelen” (lvdica) omvatten geplande evenementen door de hele stad. Overdag maar ook in de comfortabele avonden van Mérida. Er zijn parades van fel geklede romeinse soldaten, bewapende gladiatoren en nagebootste gevechten in het oude amfitheater. Het dagelijks leven in die periode wordt als het ware nagebootst. Het schema loopt grofweg van de laatste week van mei tot het eerste weekend van juni. Controleer dit even van tevoren door de evenementenpagina van de stad te bezoeken.

Festival de Cine Inédito de Mérida, gewijd aan de vertoning van films die nog niet commercieel zijn uitgebracht in Spanje en die eind november of begin december worden gehouden, en het FanCine Gay, een homo- en lesbisch filmfestival dat in november wordt gehouden en waarbij de stad een van de locaties is, samen met andere locaties in de regio.

Rond maart of april, met het begin van de lente, wordt het Bollywood Festival van Extremadura Beneshwar gehouden, gewijd aan Indiase dans en film. Het hele jaar door worden er in SECAM Kuroi Neko evenementen gehouden die te maken hebben met de Japanse cultuur.

Galerij Mérida

---

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • Badajoz (stad)
        • Cáceres (stad)