Romeins Hispania: Cultuur en Politieke Veranderingen (218 v.Chr. – 472)

---

Het proces van assimilatie van de Romeinse levenswijze en haar cultuur door ondergeschikte volkeren staat bekend als de romanisering. Het menselijke element was de meer werkende factor, en het leger was de belangrijkste integrerende factor.

Iberia en Hispania

---

Latijnse schrijvers gebruikten de naam Hispania in plaats van Iberia. De Latijnse dichter Quintus Ennius, geboren in Salento (Zuid Italië) en leefde tussen 239 en 169 v. Chr., is de eerste die Iberia Hispania noemt in zijn Romeinse geschiedenis (Annales). In de 1ste eeuw v.Chr. waren de Latijnse schrijvers erg onduidelijk over het Iberisch schiereiland ze noemde het zowel Hispania als Iberia. De al in eerdere artikelen genoemde geograaf en historicus Strabo, wiens derde boek van zijn Geographika (Geografie) het belangrijkste document is over de etnologie van de volkeren van het oude Hispania, stelt uitdrukkelijk dat de namen van Iberia en Hispania door elkaar werden gebruikt in zijn tijd, de eerste eeuw. Strabo verwijst naar het Iberisch schiereiland:

Strabo

Met de naam Iberia duiden de eerste Grieken het hele land aan vanaf de Rhodanos en de landengte die de Galatische golf omvat, terwijl de Grieken van vandaag de grens bij de Pyreneeën leggen en stellen dat de benamingen Iberia en Hispania synoniemen zijn.

De verovering van Spanje

---

Wat aan het einde van de 3e eeuw v.Chr. begon, was een strategische invasie. Het doel was om de bevoorradingslijnen van Carthago af te snijden, die de invasie van het Italiaanse schiereiland door Hannibal tijdens de Tweede Punische Oorlog ondersteunden. Al snel veranderde het in een veroveringsoorlog. In ongeveer twaalf jaar tijd had Rome de Carthaagse troepen volledig van het schiereiland verdreven. Het zou Rome echter nog bijna twee eeuwen kosten om het hele Iberische schiereiland te veroveren, voornamelijk vanwege het hevige verzet dat de volkeren in het binnenland (Celtiberos, Lusitanos, Astures, Cántabos, enz.) tegen de indringers boden. De oorlogen waren met tussenpozen, maar uiterst gewelddadig en wreed. Na twee eeuwen waren de pre-Romeinse culturen van Hispania bijna volledig uitgeroeid. De Romeinse overheersing duurde voort totdat de eerste barbaarse stammen in de 5e eeuw Hispania binnenvielen. Tijdens de zeven eeuwen van Romeinse invloed ontstond in Hispania een homogene bevolking die bekend stond als de “Hispanoromaanse” bevolking.

De Romeinse invloed op het Iberisch schiereiland

---

In de tijd dat Rome zijn heerschappij over het Iberisch schiereiland vestigde, bracht het ook zijn eigen manier van leven mee. Deze manier omvatte zijn economie en zijn wetgeving. Bovendien bracht het de infrastructuur mee die het mogelijk maakte een rijk te stichten en te behouden. Het introduceerde ook allerlei vormen van kunst. Van dit alles is vandaag de dag een belangrijk erfgoed bewaard gebleven. Dit erfgoed is niet alleen archeologisch, maar ook cultureel. Het is nog steeds aanwezig in de Romaanse talen die in Spanje en Portugal worden gesproken. Deze talen zijn directe afstammelingen van het Latijn.

Politieke organisatie

---

Vrijwel vanaf het begin organiseerden de Romeinen Hispania door het op te splitsen in verschillende administratieve provincies. Deze provincies stonden onder het bestuur van praetoren die namens Rome, vergelijkbaar als een onderkoning, optraden. De provincies waren allemaal door wegen met elkaar verbonden, zodat transport en troepenverplaatsing snel kon plaats vinden. Gedurende de Romeinse heerschappij over Hispania was het gebied verdeeld in de volgende provincies:

• • • • Hispania Ulterior, eerste provinciale verdeling in het zuiden en westen van Hispania.
      • Hispania Citerior, eerste provinciale verdeling in de oostelijke zone.
      • Baetica, later provinciale verdeling, in het zuiden.
      • Lusitania, op het westelijke schiereiland.
      • Tarragonensis, in het oosten.
      • Cartaginense, in het zuidoosten.
      • Gallaecia, in het noordwesten.
      • Mauretanië Tingitana, ten zuiden van de zeestraat (Noorden van Afrika).

Enkele kaarten van Hispania tijdens de Romeinse overheersing.

De steden

---

Het proces van de Romanisatie op het schiereiland was fundamenteel gebaseerd op de steden als exporterende kernen van de nieuwe cultuur. Het stedenbouwkundig beleid van deze steden begon al vroeg, zij het met bijna uitsluitend defensieve doeleinden. Tijdens het republikeinse tijdperk van het Romeinse Rijk trok de mijnbouw- en agrarische rijkdom van Hispania een groot aantal Romaans-Italiaanse immigranten aan, vooral na de crisis van de 2e eeuw v. Chr. Deze begonnen zich, samen met de op het schiereiland gevestigde soldaten, te vestigen in steden met een, voor Rome, dubieuze juridische status. Een voorbeeld van deze fase is de stad Carteia.

Met Julius Caesar begon een periode van kolonisatie en municipalisering. Hij loste het probleem op waarmee Italië kampte door het gebrek aan ager publicus (publieke verdeling van het land, privébezit, staatsbezit). Hij vestigde zijn soldaten in Hispania en stichtte nieuwe kolonies. Ook verleende hij het Romeinse burgerschap aan reeds bestaande gemeenten. Zo beloonde hij hun trouw in de burgeroorlog die hij met Pompeius op het schiereiland voerde. Daarom bevinden de meeste van deze gemeenten zich in Baetica. Augustus zette het beleid van Caesar voort. Augustus-gemeenten zijn: Osca, Caesaraugusta, Calagurris, Baetulo, Segóbriga, Valeria, Ilerda, Iulia Traducta, Iuliobriga, enz. Titus Flavius Vespasianus verleende het Latijnse recht aan alle steden in Hispania.

De steden hadden verschillende juridische statussen. De Romeinse koloniën en gemeenten waren vrijgesteld van belastingen. De steden met Latijns recht bevonden zich op een lager niveau. Daaronder bevonden zich de peregrinae-steden, waarvan de inwoners geen juridische privileges genoten. Op de laatste plaats stonden de stipendiariae. Deze waren verplicht om belasting te betalen aan Rome. Ook moesten zij soldaten leveren aan het leger.

De romanisatie van Hispania

---

Een van de meest ingrijpende aspecten van de romanisering op het Iberisch schiereiland was de romanisatie. Dit proces leidde tot het verdwijnen van de inheemse talen, met uitzondering van het Baskisch. Er vond een gelijktijdige en parallelle vervanging van deze talen door het Latijn plaats. Uit deze taal zouden later de Romaanse talen voortkomen. De latinisering van Spanje begon met de komst van Rome in 218 v.Chr.. Dit proces duurde voort totdat Hispania in 19 v.Chr. officieel deel ging uitmaken van het Romeinse Rijk. Dit vond plaats tijdens het bewind van Augustus. De uitgebreide catalogus van Untermann over Iberische epigrafie laat zien dat het Iberische schrift op veel gebieden in gebruik bleef. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de met een priem aangebrachte graffiti op keramiek. Ook zijn er namen van steden te zien die in het Iberisch of Latijn op munten zijn geschreven. Soms keerde men terug naar het gebruik van het Iberisch nadat er munten met Latijnse teksten waren geslagen. De graffiti op sculpturen van de Cerro de los Santos bevatten soms Latijnse teksten. In andere gevallen tonen de graffiti Iberische inscripties. De latinisering verliep niet in heel Hispania op dezelfde manier, maar verliep in Ulterior sneller.

Samenvatting

---

De invloed van Rome op Hispania (218 v.Chr. – 472 n.Chr.) transformeerde het politieke landschap en de cultuur van het Iberisch schiereiland. Na de verovering werd Hispania een integraal onderdeel van het Romeinse Rijk. Het ontwikkelde zich tot een stabiele regio die rijk was aan grondstoffen. Het proces van romanisering gaf lokale gebruiken en talen een nieuwe vorm, wat resulteerde in een homogene Hispano-Romeinse identiteit. Deze periode van 700 jaar heeft een blijvende erfenis achtergelaten in het moderne Spanje en Portugal.

---

Dank voor uw interesse aan deze website van Spaanse Verhalen. Elke week tracht ik een nieuw verhaal te publiceren. Als u de verhalen hier weet te waarderen, abonneer u dan op deze niet commerciële website. Geef uw e-mailadres op en klik op Abonneren. De knop veranderd naar Geabonneerd en als u daarop klikt kunt het abonnement heel gemakkelijk weer opzeggen.

Naar boven

---