Bastetanos

De Bastetanos: Oud Volk dat in het zuid-oosten van het Iberisch Schiereiland woonde.

Economie

---

Bastetania stond bekend om zijn mijnbouw, esparto en garum. De mijnen van Cartagena werden door alle kolonisten geëxploiteerd. Esparto (gras) werd in de omgeving van de stad verbouwd. Het werd voor het eerst verhandeld met de komst van de Carthagers. Het derde element is garum en zout, een mediterrane traditie die op grote schaal werd verhandeld.

Garum werd veel door de Romeinen gebruikt. Dit blijkt uit het feit dat het vaak als ingrediënt in de recepten van het Romeinse kookboek van Apicius wordt genoemd. Men maakte de saus door (delen van) vissen 2 tot 3 maanden te laten fermenteren. Tijdens dit proces werden daar nog zout en kruiden toegevoegd. De smaak zou umami zijn geweest, samen met het zout uit de bereiding.

De landbouw- en veeteeltnederzettingen waren waarschijnlijk op dezelfde manier georganiseerd als die van de Argarische cultuur. Er werden echter technologische innovaties geïntroduceerd. In de vruchtbare valleien werden peulvruchten zoals luzerne, wikke, tuinbonen, johannesbrood geteeld. De belangrijkste graansoort was tarwe, dat de basis vormde van het voedsel. Er werd ook gerst geteeld voor het vee.

Territorium

---

Oppidum

De Bastetania was verdeeld in verschillende zones. Elk daarvan viel onder een oppidum of versterkte stad. Daar woonde de hoogste bevolkingsgroep. Er zijn hypothesen die erop wijzen dat het om kleine, onderling onafhankelijke staatjes ging. Wat de ligging van deze oppida betreft, kan worden opgemerkt dat ze zich op hoge plaatsen met steile hellingen bevonden. Dit was waarschijnlijk omwille van verdedigings- en bewakingsdoeleinden en als symbool van macht. Binnen de ommuurde vesting werd het interne wegennet aangelegd en werden geen monumentale pleinen aangelegd. Soms lagen ze ingeklemd tussen ravijnen, waardoor het terrein soms in terrassen was aangelegd.

Wat betreft het hoogland van Huescar en Baza, kunnen de belangrijkste oppida worden genoemd. Daarvan ligt Arkilakis in het noorden. Daarna volgen Tútugi en Basti in het zuiden. Wat betreft de nederzettingen in de vruchtbare laagvlakte van de rivier Genil en het westen van Granada, is het belangrijk te vermelden dat de oppida op strategische plaatsen waren gelegen. Hierdoor konden de belangrijkste doorgangen worden gecontroleerd. In de doorgang van de hoge Guadalquivir lag Ilurco. Cerro del Moro (Loja) had een soortgelijke functie. In de doorgang van de valleien van de Sierra Nevada lag Iliberris. Mesa de Fornes (Fornes) lag in de doorgang van de rivier Cacín. Het controleerde de relatie met de Fenicische en Punische kolonisten die zich aan de kust hadden gevestigd.

Andere nederzettingen

Er zijn ook aanwijzingen voor andere, kleinere ommuurde nederzettingen. Deze waren waarschijnlijk afhankelijk van de belangrijkste nederzettingen. Ze hadden echter een zekere onafhankelijkheid omdat ze verder verwijderd lagen van de belangrijkste oppida. Als secundaire nederzettingen in het hoogland van Huescar kunnen Las Angosturas worden genoemd. Andere zijn Los Castellones (Laborcillas) en Cerro de Los Almendros (Huéscar).

Daarnaast waren er nog andere soorten versterkte nederzettingen die verband hielden met de mijnbouw. Deze nederzettingen waren vaak afhankelijk van een andere nabij gelegen belangrijke oppidum.

Er zijn nederzettingen geïdentificeerd die zich toelegden op landbouw en veeteelt. Deze liggen in vlakke gebieden en zijn kleiner dan een hectare. Ze waren ook afhankelijk van het belangrijkste oppidum. Ze werden gesticht rond het einde van de 4e eeuw v.Chr. en bleven bestaan tot de tijd van Hispania Ulterior (1ste en 2e eeuw n.Chr.).

Vanaf de 3e eeuw n.Chr. werden nederzettingen gesticht om de handel over lange afstanden en de communicatie tussen nederzettingen te waarborgen.

Archeologie

---

Enkele van de activiteiten op het gebied van de Iberische archeologie zijn de opgravingen van Cerro Cepero (Baza). In 1972 werd daar het belangrijkste beeldhouwwerk van de Iberische kunst gevonden, de Dama de Baza. Het beeldhouwwerk bevindt zich in het Nationaal Archeologisch Museum in Madrid. Een andere opmerkelijke actie was de Iberische necropolis van Tútugi (Galera), opgegraven in 1917 door Juan Cabré en Federico de Motos. Bovendien werd in 1800 de necropolis van Cerro Largo (Baza) opgegraven door Pedro Álvarez Gutiérrez.

Verder moet worden gewezen op de opgraving van het oppidum van Cerro Cepero (Baza). Ook Ilurco in Cerro de los Infantes verdient vermelding. In de jaren zestig van de 20ste eeuw vond er een interventie plaats in Cerro del Real (Galera) door Manuel Pellicer en Wilheim Schüle. De nederzetting Las Angosturas (Gor) werd onderzocht door Miguel Botella. De kennis over de Bastetanos is toegenomen. Dit is te danken aan de werkzaamheden aan het einde van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw. Deze interventies vonden plaats in het historische centrum van Guadix, Fuente Amarga (Galera), Fuencaliente (Huéscar), het archeologische complex van Basti (Baza) en Almaciles. Ook in het oppidum van Molata de Casa Vieja (Puebla de Don Fadrique). Vermeldenswaardig zijn ook de heiligdommen van Cortijo del Pajarillo (Huelma). Ook worden Cerro de los Santos (Montealegre del Castillo) en Collado de los Jardines (Santa Elena) genoemd. Daarnaast is er de Cueva de la Lobera (Castellar). De necropolen van Cortijo del Duque, Cortijo del Porche en Los Asperones (Puebla de Don Fadrique) zijn ook belangrijk.

Andere vindplaatsen die worden toegeschreven aan rituele plaatsen zijn El Reolid, Cortijo de Pedrarías 3, Cerro de la Higueruela en Cerros del Curica (Puebla de Don Fadrique). Ook El Cabalín (Fiñana) en Cerro de la Ermita (Cogollos de Guadix) behoren tot deze lijst. Cerro de Dólar (Dólar) en Cerro del Almendro (Huéscar) maken deel uit van deze lijst. Ook Cerro del Castillo (Galera), Los Llanos en de nederzetting Cerro de Montagón (Abla) en Peñón de Carroquero (Abrucena) behoren tot deze lijst.

Er zijn vindplaatsen die verband houden met mijnbouw. Hiertoe behoren Peñón de Arruta (Jerez del Marquesado), El Cardal (Ferreira) en Cerro de la Calera (Dólar). Tot de archeologische vindplaatsen die verband houden met landbouw- en veeteeltgemeenschappen behoren Los Baños (La Malahá), Loma Linda en Camino Encantado (Ogíjares). Ook de vindplaatsen in Deifontes en aan de rivieren Fardes, Guadiana Menor en Galera behoren hiertoe.

---

---