Ilergetes

Ilergetes, hun Cultuur en Leefgebied

De Ilergetes leefde in het vlakke gebied van de rivieren Segre en Cinca, richting de rivier Iberus (tegenwoordig Ebro genaamd) en in en rond Ilerda/Iltrida, het huidige Lleida/Lérida. Aangenomen wordt dat zij de Iberische taal spraken. 

Hun grondgebied

---

Ze waren gevestigd in een deel van wat later bekend zou worden als de Tarraconense. Hun grondgebied strekte zich uit van Bajo Urgel tot aan de rivier de Ebro en omvatte wat nu de provincies Huesca en Lérida zijn. Ze bewoonden de vruchtbare valleien van de rivieren Segre, Noguera Pallaresa, Noguera Ribagorzana, Cinca en Alcanadre. Het is onmogelijk om voor die tijd duidelijke grenzen vast te stellen. Er zijn sporen van hun aanwezigheid gedurende lange periodes in de huidige provincie Zaragoza. Ook in het noorden van Castellón, waar ze druk uitoefenden op de Edetanos.

De samenleving

---

Hun politieke samenleving was gebaseerd op het bestaan van een koning (regulus in de Romeinse kronieken, “kleine koningen”). Het was ook een zeer hiërarchisch samenleving. Oligarchen handhaafden de sociale structuur. Ze had ook een sterk militair karakter. Er wordt beweerd dat het een zeer geavanceerde samenleving was toen de Romeinen arriveerden. Het waren ook goede handelaren. Sommige grote steden leken een zekere autonomie te hebben. Deze hadden vanaf de 1e eeuw v.Chr. bestuursorganen in de vorm van curiae. Ze kunnen echter ook beïnvloed zijn door het proces van romanisering dat vanaf 195 v.Chr. in alle hevigheid losbarstte.

De hoofdstad was Atanagrum. De exacte locatie is onbekend. Er wordt echter vermoed dat deze zich bevond op de archeologische vindplaats El Molí de l’Espígol, in de gemeente Tornabous, in de provincie Lérida. Een andere belangrijke stad was Ilerda. Deze stond ook bekend als Iltirta of Iltirda (het huidige Lérida). Op bepaalde momenten was het ook de hoofdstad. In sommige periodes werd het beschouwd als de grootste stad op het schiereiland ten noorden van Sagunto.

De economie was gebaseerd op veeteelt en graanteelt. Er zijn handmatige draaimolens gevonden om het graan te vermalen. De ontwikkeling van de metallurgie, de edelsmeedkunst en de textielindustrie was erg belangrijk. Het aardewerk had Fenicische en Griekse invloeden, met geometrische versieringen. Ze gebruikten munten van brons (asses) en zilver (drachmè), ten minste sinds de 3e eeuw v.Chr., wat de handel en de belastinginning bevorderde.

Geschiedenis

De meest opvallende figuur was koning Indíbil (ca. 258 v.Chr. – 205 v.Chr.). Aanvankelijk was hij een bondgenoot van Carthago. Tijdens de Tweede Punische Oorlog voerde hij verschillende gevechten met de Romeinen. De strategische ligging van het grondgebied van de Ilergetes bevorderde hun allianties met Rome of Carthago. Wel werden de meeste bondgenootschap met Carthagers gesloten. Men is het er echter unaniem over eens dat hun werkelijke belang lag in het behartigen van hun eigen belangen. Ze wilden hun volk verdedigen en zich uitbreiden buiten hun grenzen. Ze veroverden de naburige volkeren die buiten de invloedssfeer van de twee grote mogendheden van het westelijke Middellandse Zeegebied van die tijd vielen.

Naast de veldslagen waarin Indíbil en Mandonio, diens plaatsvervanger, betrokken waren, kwamen de Ilergetes in 195 v.Chr. opnieuw in opstand tegen Rome waarna ze door Cato worden onderworpen. Vanaf dat moment begon het verval van dit volk. In 192 v.Chr. moest het Rome om hulp vragen om zich tegen zijn buren te verdedigen. De koningen waren al onderworpen aan Rome en de verdedigingswerken van de steden waren vernietigd.

De archeologische vindplaats van een nederzetting van de Illegete-stam die naast de werken van oude Romeinse auteurs de meeste informatie heeft opgeleverd over de geschiedenis van dit dorp, is die van La Pedrera de Vallfogona.

Molí de l’Espígol

De Iberische stad Molí d’Espígol in Tornabous is een van de meest ontwikkelde voorbeelden van stedenbouw onder de bevolkingsgroepen van de Ilergetes.

Tijdens de 4e en 3e eeuw v Chr toont de nederzetting, die toen op zijn hoogtepunt was, een complex georganiseerd stedelijk weefsel. Dit weefsel kwam overeen met een gemeenschap. Deze gemeenschap oefende intensieve politieke, economische en sociale activiteiten uit. De stad was omgeven door een muur. De straten waren geplaveid, en er waren pleinen. Er waren verschillende typen huizen. Een bron voorzag de gemeenschap van water. Er was een veld met putten waarin voorraden bewaard werden.

De eerdere nederzetting was uitgegroeid tot een stad waarvan de economie gebaseerd was op sterke landbouw- en veeteeltactiviteit. Dit bewijst de over 40 meter uitgegraven muur die ongeveer 2,10 meter dik was, met gladde buitenmuren en op sommige punten bijna 5 meter hoog. Er zijn ook twee torens en verdedigingswerken blootgelegd. Van de opgegraven structuren valt een groot gebouw met een voorgevel van 10 meter op, dat verband zou kunnen houden met een of andere cultusactiviteit of politieke functie.

Tijdens de Tweede Punische Oorlog werd de stad rond 200 v.Chr. verlaten. Rond  100 v.Chr. herstelde de stad zich engszins. Maar met de komst van de Romeinen veranderde er zoveel dat in het midden van de 1e eeuw v.Chr. de stad definitief werd verlaten. Volgens sommige hypotheses zou de Iberische stad Molí d’Espígol kunnen overeenkomen met de mythische stad Athanagia of Atanagrum, de oude hoofdstad van de Ilergetes-stam, die door Cnaeus Cornelius Scipio tijdens de Tweede Punische Oorlog werd verwoest, zoals Polybios en Titus Livius in hun kronieken verklaren.

De opgravingen, die in 1970 begonnen vanuit het Bisschoppelijk Museum van Solsona (Museu Diocesà de Solsona) en die sinds 2000 worden beheerd door het Archeologisch Museum van Cataluña. Tot op heden zijn er twee goed gedefinieerde archeologische ruimtes blootgelegd: het stedelijk gebied, met zichtbare en te bezoeken overblijfselen, en een gebied in het noorden, buiten de muren van het oppidum, het resultaat van de groei van de stad.

De necropolis van Pedrera

In 1958 werd de necropolis van La Pedreda ontdekt die tijdens een egalisatiewerk volledig en onomkeerbaar werd verwoest. Echt uitgebreid onderzoek en een gedegen identificatie was niet meer mogelijk. Enkele van de geborgen materialen toonden wel het grote belang van deze site aan. Slechts enkele delen van de latere graven illustreren de macht en pracht van de krijgsheren uit die tijd. Hun as werd in urnen geplaatst, en naast hen werden luxe voorwerpen, geïmporteerd keramiek en wapens gevonden. Zelfs de resten van enkele paarden met al hun tuig werden gevonden. Dit waren de graven van krijgsvorsten die materialen bevatte die uit verschillende delen van het Middellandse Zeegebied en Europa werden ingevoerd.

Het dorp en de necropolis van La Pedrera lagen in het grensgebied tussen de gemeenten Vallfogona de Balaguer en Térmens. De necropolis, lag op ongeveer 200 meter van het dorp en was in gebruik tussen de 11e en 4e eeuw v.Chr., samenvallend met de periode van Ilergetes overheersing.

---

---