Abd al-Aziz ibn Musa, 2e wali van al-Ándalus

Er wordt gespeculeerd dat Musa ibn Nusayr en zijn zoon, beiden Arabieren, niet wilden dat de glorie van de verovering zou worden opgeëist door een Berber. De verovering van het gebied verliep vlot onder Tariq, Musa ibn Nusayr en Abd al-Aziz. Omdat het succes van de verovering duidelijk was, werden Táriq en Musa ibn Nusayr in 714 door de Omajjaden kalief , Walid I, teruggeroepen naar Damascus.  Abd al-Aziz kreeg het gouverneurschap van al-Ándalus van zijn vader. Musa ibn Nusayr viel bij zijn terugkeer naar Damascus in ongenade bij de kalief en eindigde zijn dagen in Medina als een oude en gebroken man. Musa ibn Nusayr overleefde zijn zoon, Abd al-Aziz.

Abd al-Aziz koos de stad Isbiliya (Sevilla) als zijn hoofdstad. Na het vertrek van zijn vader en Táriq breidde de islamitische macht zich, onder leiding van Abd al-Aziz, uit naar het huidige Portugal in het westen en de sub-Pyreneeëngebieden in het noorden.

Biografie

---

Hij trouwde in 713 met Egilona, weduwe van Rodrigo, in een poging de Visigotische adel aan zich te binden. Egilona nam bij haar huwelijk de naam Umm ‘Asim aan. Zij waren de ouders van Aïcha bint Abd al-Aziz (geboren tussen 713 en 717), getrouwd met Fortun ibn Qasi, voorouders van de Banu Qasi.

Musa had Habib ibn Abi ‘Ubayda al-Fihri, een persoon met veel aanzien onder de Arabische leger dat in al-Ándalus was gebleven, benoemd tot zijn adviseur.

Als heerser probeerde ‘Abd al-Aziz ibn Musa het door zijn vader ingezette beleid om de moslimheerschappij op het Iberisch schiereiland veilig te stellen en te consolideren. Om dit te doen werd hij altijd geconfronteerd met het probleem van een tekort aan militaire troepen. Hij beloofde zijn mannen stukken land waardoor hij dus telkens nieuwe contingenten binnen moest halen om dit aan hen te geven.

Dit wervingsbeleid leidde tot een aantal economische en sociale spanningen onder de eerste veroveraars die Musa vergezelden naar het schiereiland en daar bleven, omdat ze hun inkomsten en goederen moesten delen met de nieuwkomers. De meeste nieuwkomers waren Berbers of mawali (Omajjaden dienstverleners of vrijgelatenen).

Eind 714, toen ze hoorden dat koning Agila II afstand deed van de kroon, kwamen de geallieerde Visigoten in opstand en riepen Ardon uit tot koning. Abd al-Aziz probeerde hen, in 715, te laten gehoorzamen aan de kalief, maar toen dit mislukte, besloot hij het noordoosten van Tarraconensis en Septimania militair te veroveren.

Om de moslimheerschappij op het schiereiland te vergemakkelijken, volgde Abd-al-Aziz een beleid van pacten of verdragen, door middel van capitulaties, met de Visigotische heersers. Dit beleid was het meest frequent en wijdverspreid. Een van de best gedocumenteerde verdragen, opgetekend door verschillende auteurs zoals al-Dabbi, al-Razi, al-‘Udri en al-Himyari, was het verdrag dat hij sloot (april 713) met Teodomiro, de Visigotische heerser over het zuidoostelijke deel van het schiereiland, Orihuela, Mula, Lorca, Alicante, Elche, Balantala en Ello. Hierin werd Teodomiro, naast veertien andere belangrijke en betekenisvolle bepalingen, toegestaan om na de verovering in het gebied te blijven regeren. Eén van de andere bepalingen was het recht om hun godsdienst te blijven uitoefenen, zolang ze een speciale belasting betaalden en trouw bleven aan hun moslimoverheersers.

Door zijn huwelijk met Egilona zette Abd al-Aziz een trend in om de lokale Visigotische vrouwen te trouwen, vanwege de afwezigheid van Arabische en Berberse vrouwen. Dit gebrek kwam doordat, aan het begin van de verovering van Hispania, Arabische en Berberse vrouwen het leger niet vergezelden naar al-Ándalus . De gewoonte om Visigotische vrouwen als echtgenotes te nemen werd bijna een algemene regel voor de moslimleiders.

Egilona’s invloed op Abd al-Aziz was niet algemeen. Sommigen vonden dat ze te veel invloed op Abd al-Aziz had. Egilona haalde hem bijvoorbeeld over om een kroon te dragen, en de toegangspoorten te verlagen om zo mensen voor hem te laten buigen en zijn verering te bevorderen. Egilona liet zelfs de ingang van haar audiëntiekamer lager maken, zodat hij bij binnenkomst voor haar zou buigen. De banden met het Visigotische koningshuis en de invloed van Egilona leidden tot de misvatting en geruchten dat ‘Abd al-Aziz zich bekeerd had tot het christendom. Deze geruchten bereikten zelfs de Omajjaden Kalief Suleiman I in Damascus. Verontrust door deze geruchten beval de kalief ‘Abd al-Aziz te doden. Het is echter zeer waarschijnlijk dat dit geruchten waren die werden aangewakkerd door de vijandige factie onder leiding van Habib ibn Abi Ubayda al-Fihri, die Abd al-Aziz uiteindelijk doodde. Vóór deze geruchten had Abd al-Aziz een reputatie als rechtschapen moslim die deze theorie niet ondersteunde.

Al deze conflicten worden gezien als de oorzaak van de moord op ‘Abd al-‘Aziz, die werd bevorderd door de leider Habib ibn Abi ‘Ubayda al-Fihri van het Arabische leger, de adviseur die door zijn vader was aangesteld.

Nadat Abd-al-Aziz was vermoord werd hij tussentijds opgevolgd door Ayyub Habib al-Lajmi. Zijn figuur en daden zijn, ondanks zijn korte mandaat, door historici zeer verschillend bekeken. Voor sommigen was hij een modelheerser; voor anderen het tegenovergestelde en beschuldigden hem ervan een afvallige en een rebel te zijn, wat zijn moord rechtvaardigde.

De moord en al-Ándalus daarna

---

Bronnen verschillen van mening over het jaar, maar Abd al-Aziz werd vermoord door Ziyad ibn ‘Udhra al-Balawi in opdracht van kalief Suleiman I. Ibn Khaldun (socioloog, filosoof en historicus) meldt echter dat het bevel werd ontvangen en uitgevoerd door Habib ibn Abi Ubayda al-Fihri. De kalief vreesde dat Abd al-Aziz zijn eigen persoonlijke monarchie wilde vestigen in al-Ándalus, los van het Omajjaden kalifaat in Damascus. De data van zijn moord variëren tussen de jaren 715, 716 en 718. Abd al-Aziz werd onthoofd in het klooster van Santa Rufina, dat in die tijd werd gebruikt als moskee. Na zijn dood werd het hoofd van ‘Abd al-Aziz naar Damascus gebracht en publiekelijk tentoongesteld voor een publiek waarvan de kalief wist dat zijn vader, Musa ibn Nusayr, aanwezig was.

Abd al-Aziz werd opgevolgd door zijn neef, Ayyub ibn Habib al-Lakhmi, die vermoedelijk een rol heeft gespeeld bij zijn moord. Zijn ambtstermijn als gouverneur duurde niet lang en gedurende een periode van veertig jaar na zijn moord was al-Ándalus gevuld met chaos en onrust. Rivaliserende Arabische facties vochten onophoudelijk om de macht te krijgen en ook om de islamitische controle in het gebied uit te breiden. Gouverneurs werden aangesteld of gekozen, maar ze werden vaak afgezet door rivaliserende groepen of door de kalief van de Omajjaden in Damascus. Dit patroon duurde ten minste tot 756, toen een onafhankelijk Omajjaden emiraat werd gevestigd in Córdoba. 

Voorganger en opvolger van Abd al-Aziz ibn Musa
Voorafgegaan door  Musa ibn Nusayr	Wali van al-Ándalus 714-716	Opgevolgd door Ayyub ibn Habib al-Lakhmi

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • • • • • • • • • Al-Ándalus 
                                  • Musa ibn Nusayr