
Architectuur van Santa María del Naranco: Een pre-romaans wonder
De kerk van Santa María op de berg van Naranco (Spaans: Iglesia de Santa María del Naranco) is een pre-Romaans Asturisch gebouw op de helling van de berg Naranco op 3 kilometer van Oviedo, Noord-Spanje. Ramiro I van Asturias liet het bouwen als zijnde het Aula Regia, zijn koninklijk paleis, onderdeel van een groter complex. Het paleis werd in 842 voltooid en had deels een religieuze functie, omdat het in 848 werd ingewijd. De structurele kenmerken, zoals het tongewelf met dwarse ribben die één-op-één corresponderen met de contrasten aan de buitenkant, maken het een duidelijke voorloper van de Romaanse constructie. De versieringen aan de buitenkant en het gebruik van opstaande bogen markeren de beoogde verticaliteit van de compositie.
| Gegevens |
| Comunidad autónoma | Asturias |
| Locatie | Oviedo |
| Stijl | Pre-Romaans |
| Gevelrichting | Oost |
| Lengte | 21 meter |
| Breedte | 6 meter |
| Gebruik | Paleis /Kerk |
| Verbondenheid als kerk | Rooms-katholiek |
| Officiële website | |
Het werd op 24 januari 1885 uitgeroepen tot Monumento Nacional. Samen met alle andere nationale monumenten van Spanje werd het in juni 1985 geclassificeerd als Bien de Interés Cultural. In december 1985 werd het door UNESCO uitgeroepen tot Werelderfgoed.
Geschiedenis
Het is moeilijk om de oorspronkelijke functies te achterhalen; volgens sommige onderzoekers was het een koninklijke zaal waar de presentatie van het labarum (Romeinse oorsprong) aan de koning werd gevierd voordat hij ten strijde trok . De koning reinigde zichzelf voor deze ceremonie, wat het bestaan van de badzaal op de benedenverdieping zou verklaren, en vervolgens werd de standaard door het raam aan het leger getoond.
Tot het architectonische complex waartoe dit gebouw behoorde, behoorde ook de 200 meter verderop gelegen kerk van San Miguel de Lillo. Door het instorten van het koor en een deel van de hoofdbeuken van San Miguel werd de Aula Regia, waarschijnlijk in de 12e eeuw, omgevormd tot kerk aangezien de Crónica Silence (Silense kroniek) van 1150 het al vermeldt als de kerk van Santa María. Het gebouw bevindt zich op de zuidelijke helling van de Monte Naranco, waar een bos was met veel wild. De afwezigheid van een apsis voor de troon van de koning suggereert dat het gebouw het karakter moet hebben gehad van een landelijk paleis of een koninklijke residentie gewijd aan ontspanning.
Het karakter als burgerlijk gebouw veranderde toen het werd omgebouwd tot een kerk gewijd aan Santa María. Het paleis van Santa María del Naranco omvatte een significante stilistische, morfologische, constructieve en decoratieve renovatie van het Pre-Romaans, aangevuld met nieuwe, innovatieve middelen, die een sprong voorwaarts betekende ten opzichte van de onmiddellijk voorafgaande perioden.
Op het altaar geeft een Latijnse inscriptie de datum van de wijding:
| …. Per Famulum Tuum Ranimirum. Principe Gloriosum Cum Paterna Regina Coniuge Renovasti Hoc Habitaculum Nimia. Vetustate Consumptvm Et Pro Eis Aedificasti Hanc Haram Benedictionis Gloriosae. Sanctae Mariae In Locum Hunc Summum Exaudi Eos De Caelorum Habitaculo Tuo Et. (…) Die VIIIIo Kalendas Iulias Era Dccclxxxvia. | |
| …. Via Uw Dienaar Ranimirus. Glorieuze Prins, Samen met Uw Vaderlijke Koningin, Hebben Jullie deze woning te veel gerenoveerd. U hebt het oude vernietigd en voor hen deze Haram van glorieuze zegeningen gebouwd. Sanctae Mariae, in deze allerhoogste plaats, luister naar hen vanuit uw hemelse woning. (…) Op 8 juli, het jaar 1785. |
De innovaties van dit paleis verbaasden kroniekschrijvers, die het herhaaldelijk vermelden. De Crónica Silense, geschreven rond het jaar 1050, ongeveer 300 jaar na de bouw van het paleis, zegt dat Ramiro I van Asturias “vele constructies bouwde, twee mijl van Oviedo, met zandsteen en marmer in een gewelfd werk: (…) Hij maakte ook (…), een paleis zonder hout, van bewonderenswaardige constructie en gewelfd onder en boven, (…)”.
Architectuur
Vooral de verhoudingen en slanke vormen van het gebouw worden vaak genoemd als opvallende kenmerken, evenals de voor die tijd rijke, gevarieerde decoratie. Deze decoratie betekende een nieuwe stap in de architectuur; er werd gebruikgemaakt van beschilderingen, gouden versiering en textielkunst.
Ook de introductie van langwerpige tongewelven dankzij de dwarsbogen, die ondersteuning bieden en houten plafonds overbodig maken. Deze oplossing, die schuchter werd voorgesteld in de Cámara Santa van de kathedraal van San Salvador van Oviedo, kwam tot volle wasdom in Santa María del Naranco. Dit is ook de reden waarom het een slank gebouw is geworden met veel raamwerken.

Het heeft een rechthoekige plattegrond van 21 m lang en 6 m breed en is verdeeld in twee verdiepingen met een totale hoogte van ongeveer 9 m, wat resulteert in een vrij langwerpige plattegrond. Er zijn twee uitsteeksels aan de grootste zijden, waarvan die aan de noordkant overeenkomt met een trap met naar de bovenverdieping.
De begane grond bestaat uit een grote centrale ruimte overdekt door een tongewelf met dwarsbogen die direct op de muur rusten. Het werd mogelijk gebruikt als een paleisachtig kapel, hoewel er wordt gespeculeerd dat het een koninklijke kamer was waar het gehoor werd ontvangen. Deze theorie wordt ondersteund door de bank die langs de muren loopt, en het wordt geflankeerd door twee zijkamers met een houten dak. Van deze zijkamers staat die aan de oostkant in verbinding met het centrale lichaam en werd gebruikt als badruimte (waarover de meningen verschillen) of reservoir voor regenwater. De kamer aan de westkant is alleen toegankelijk vanaf de buitenkant en de functie ervan is onbekend, hoewel het mogelijk een ruimte voor de schildwacht was.
De bovenverdieping was een adellijke verdieping met een soortgelijke indeling als de benedenverdieping. De grote, rechthoekige centrale zaal wordt overdekt door een tongewelf dat wordt doorkruist door zes dwarsbogen die worden ondersteund door kraagstenen. Het wordt aan de lange zijden doorkruist door een blinde arcade ondersteund door dubbele kolommen met gegroefde schachten van Keltische oorsprong. De zaal wordt in dit geval geflankeerd door twee belvederes of tribunes die ook overdekt zijn met een gewelf.

Aan de buitenkant zijn aan de lange zijden de steunberen zichtbaar die overeenkomen met de dwarse bogen aan de binnenkant. Aan de kortere zijden is de gevel gestructureerd in drie verdiepingen, waarvan de middelste overeenkomt met de hoofdverdieping, waarvan de erkers naar buiten openen door middel van drie halfronde bogen, waarvan de middelste iets groter is. Hetzelfde schema, op een veel kleinere, minder hoog, en meer gestileerde schaal, wordt daarboven herhaald met kleinere meer als ramen bedoelde bogen. Deze verdieping is alleen toegankelijk met behulp van een trap (binnen het gebouw) en die dienden om de schat van de edelman op te slaan.
Het belangrijkste architectonische materiaal dat werd gebruikt is steen, bewerkt zoals gebruikelijk is in de Asturische kunst.
Het resultaat is een hoog gebouw, gemodelleerd door de symmetrie van de steunberen en de sierlijkheid van de ronde bogen, waarvan sommige constructieve en decoratieve oplossingen, zoals de tongewelven, de segmentbogen, de externe steunberen of de ondergeschiktheid van de sculpturale decoratie aan de architectuur, duidelijk vooruitlopen op de Romaanse stijl.
Sculpturale decoratie
Naast de touwachtige decoraties (reliëfs) op de schachten en kapitelen zien we ook versieringen met dieren, een thema dat wordt herhaald in de tweeëndertig medaillons bij het samenkomen van de (dwars)bogen, samen met vogels, viervoeters, paarden en ridders in gevechtshoudingen. De medaillons zijn zowel binnen als buiten het gebouw te vinden, als de onderste kruisbloem van pilasters of linten, lang en gecanneleerd aan de buitenkant en kort onder de kraagstenen waarop de gordelbogen aan de binnenkant rusten.
De decoratie zijn enigszins ruw, wat duidt op een laat-Romeins-Oosterse invloed, en is ondergeschikt aan de architectuur.
In de volkscultuur
De film van de Amerikaanse regisseur Woody Allen, Vicky Cristina Barcelona, werd gedeeltelijk opgenomen in de kerk van Santa María del Naranco.
De kerk diende ook als decor voor de videoclip Lamento de gaitas van de groep Los Archiduques, waarvan Tino Casal destijds de solist was.
Nieuwe hypothesen
In 2024 verklaarde de archeoloog César García de Castro dat Santa María del Naranco een mausoleum geweest zou kunnen zijn, na de ontdekking van een grafplaat van Ramiro I tijdens restauratiewerkzaamheden, gedateerd uit de 9e eeuw en dus contemporain (uit dezelfde tijd) met de bouw van het gebouw. De aankondiging werd gedaan in aanwezigheid van autoriteiten zoals de regionale minister van Cultuur, de burgemeester van Oviedo en de directeur van Erfgoederen, waardoor deze hypothese aanzienlijk werd ondersteund. Onderzoekers sluiten niet uit dat het gebouw in de loop der tijd meer bestemmingen heeft gehad. Als dit wordt bevestigd, zou de oude hypothese van een koninklijke hal of zomerpaleis een secundaire hypothese worden.
Galerij
Bedankt voor de interesse die u getoond heeft voor deze website van Spaanse Verhalen. Als u dit een interessant of leuk verhaal vond, abonneer u dan gratis op deze niet commerciële website of geef hierboven eens een ✩LIKE, dat helpt bij het algoritme van deze site. Normaal gesproken komt er elke week minstens een nieuw verhaal bij. Hetzij over de steden van Spanje, zijn geschiedenis, de kunst of vele andere zaken betreffende dit land. Snuffel ‘ns wat rond in het menu, ik weet zeker dat u, tussen de inmiddels meer dan 400 pagina’s, dingen zult vinden waarvan u zegt, “He, dat lijkt me interessant”.
Als u abonnee bent van Spaanse Verhalen kunt u zich ten alle tijden uitschrijven door op de knop geabonneerd te klikken. In het daaropvolgende scherm kunt u zich onderaan uitschrijven. In datzelfde scherm kunt u ook instellen hoe u de berichten wilt ontvangen.
Als u dit een leuk of interessant onderwerp vond abonneer u op Spaanse Verhalen of geef hieronder eens een ✩LIKE. Normaal gesproken komt er elke week een nieuw verhaal bij.
Als u abonnee bent van Spaanse verhalen kunt u zich ten alle tijden uitschrijven door op de knop geabonneerd te klikken. In het daaropvolgende scherm kunt u zich onderaan uitschrijven. In datzelfde scherm kunt u ook instellen hoe u de berichten wilt ontvangen.
This was one of the stories in the non-commercial website spaanseverhalen.com. The stories in this website are not static, the stories will be changed regularly, please look at this notice:
-
-
-
- Last updated 2025-03-15
-
-
Sources and references:
The mostly foreign texts from wikipedia are available under the Creative Commons Attribution-Share Alike licence. I have translated, mixed, and often supplemented these texts with my own knowledge, and experience, gained during the time I live in Spain, and work on these articles.
Other source references may also be included, which may be things that I, while researching the articles, have read and incorporated into these texts
-
- Spanish Wikipedia|titel=Santa María del Naranco |pagecode=165064721| date=20250313
- Dutch Wikipedia|titel=Santa María del Naranco |pagecode=62210045 | date=20250313
- English Wikipedia|titel=Santa María del Naranco |pagecode=1266708109 | date=20250313
These texts are available under the licence Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen 3.0. CC BY-SA 3.0
Other references are:
-
- Website: MASDEARTE.COM : https://masdearte.com/especiales/santa-maria-del-naranco-prerromanico-en-altura/
The photos/images are licensed under Wikimedia Creative Commons: CC0 1.0, CC BY 1.0, CC BY-SA 1.0, CC BY 2.0, CC BY-SA 2.0, CC BY-NC-SA 2.0, CC BY 2.5, CC BY-SA 2.5, CC BY 3.0, CC BY-SA 3.0, CC BY 4.0, CC BY-SA 4.0, Free Art License 1.3, GNU version 2, GNU version 3 or Public Domain
If you click on one of the links below, you will find the full information of these photos/images, the author, or the licence.
-
-
- Het paleis c.q. kerk van Santa María del Naranco te Oviedo, Asturias. Author – Coralma*, licence CC0 1.0
- De voorgevel van het paleis c.q. kerk van Santa María. Author – Coralma*, licence CC0 1.0
- Het interieur van de benedenverdieping van de Santa María del Naranco. Author – Flipao, licence CC BY 2.0
- De plattegrond van het Santa María del Naranco. Author – José-Manuel Benito, licence Public Domain
- De zuidzijde van het paleis Santa María del Naranco. Author – José Antonio Gil Martínez, license CC BY 2.0
- Voorgevel met trap aan noordzijde van het Palacio Santa….. Author – Coralma*, licence CC0 1.0
- De noordzijde van de Santa María del Naranco. Author – PMRMaeyaert, licence CC BY-SA 3.0
- Decoratie van het interieur van Santa María….. Author – Igor González Martín, licence CC BY-SA 2.0
- Een van de gedecoreerde, gekoppelde kapitelen….. Author – Ecelan, licence CC BY-SA 4.0
- De grote zaal Van het Santa María del Naranco. Author – Daniel Armesto, licence CC BY-SA 3.0
- Het gebouw van Santa maria del Naranco by night……. Author – PEÑU, licence CC BY-SA 3.0
- Detail van het raamwerk. Author – Zarateman, licence CC0 1.0
- De trap aan de noordzijde. Author – PMRMaeyaert, licence CC BY-SA 3.0
- Het interieur. Author – Piero d’Houin dit Triboulet, licence CC BY 3.0
-
Coralma*, is own work that can be found as a CC0 1.0 or CC BY-SA 4.0 file in Wikipedia Commons.










