Flaviobriga

Flaviobriga, de gefortificeerde stad van Flavius Vespasianus

Oorsprong

Vanwege de verschillende beschrijvingen van de Cantabrische kust door Romeinse historici zijn er discrepanties over de vraag of de oorspronkelijke nederzetting op het grondgebied van de Várdulos of Autrigones lag.

Strabo, Pomponius Mela en Plinius zeggen dat het in het territorium van de Várdulos lag, waarbij Plinius aangeeft dat Portus Amanum (Romeins Flaviobriga, het huidige Castro-Urdiales, naam afgeleid van Castrum Vardulies) een van hun belangrijkste steden was.

Ptolemaeus daartegenover zegt dat dit deel van de kust tot het land van de Autrigonen behoorde.

Later, in de 10e eeuw, schreef Luitprando dat Flaviobriga de hoofdstad was van de Amanos volken, die deel uitmaakten van de Autrigonen.

Een mogelijke verklaring voor deze discrepanties zou kunnen zijn dat de Caristios en Autrigonen deel uitmaakten van de Várdulos.

Romeinse colonia

---

De naam Flaviobriga is een hybride toponiem gevormd uit een Latijns element Flavius en een Keltisch element briga. Het eerste deel van deze naam leidt tot de conclusie dat de colonia moet zijn ontstaan in de tijd van de Flaviërs, d.w.z. in de periode tussen 69 en 96 n.Chr. Het was een colonia binnen het Cluniaanse Convento jurídico.

De interesse van de Romeinen in het gebied kan om verschillende redenen zijn geweest. In de eerste plaats een militair motief, voor controle en misschien voor de vestiging van gepensioneerde soldaten. Hoewel hier verschillende auteurs het oneens zijn over de herkomst van deze soldaten, sommigen geven de voorkeur aan veteranen van de Joodse oorlog, terwijl anderen het in verband brengen met groepen Cantabrische soldaten die de grenzen van de Rijn verdedigden en deelnamen aan de strijd tegen de Bataafse Opstand. Een andere reden kan economisch zijn geweest, als een middel voor bewaking en administratie van een rijk mijngebied in het centrum waarvan de colonia lag, met de ijzerafzettingen van Somorrostro in het oosten en die van Peña Cabarga in het westen. Het doel was niet alleen om toezicht te houden op de metaalhandel, maar ook om de mijnbouwbevolking, die uit slaven bestond, onder controle te houden.

Flavióbriga had een strategische ligging met belangrijke communicatieroutes die het verbond met andere regio’s, zoals Aquitania. Eén van deze wegen, gedocumenteerd door milliaria, is bewaard gebleven in Otañes en verbond Flavióbriga met Pisoraca (Herrera de Pisuerga) door de Mena-vallei.

De colonia behield haar belang in de 2e en 3e eeuw tot haar verval in de 4e eeuw, zoals blijkt uit de bouw van de muur in het jaar 140 en de reparatie van de weg die haar verbond met het binnenland in 237, het voorlaatste jaar van keizer Maximinus, zoals is vastgelegd op een kolom op die weg, gevonden in de buurt van Valmaseda, waarop staat:

IMP(eratori) CAESARI G(aio!) IU[l]IO VERO / MAXIMINO PIO FELICI AUG(usto) GERMANICO / MAX(imo) DACICO MAX(imo) SARMATICO MAX(imo) / PONT(ifici) MAX(imo) TRIB(unicia) POT(estate) V IMP(eratori) VII P(atri) P(atriae) / PROCO(n)S(uli) / G(aio!) IULIO VERO MAX(imo) NOB(ilissimo) CAESARI / GERMANICOMAX(imo) DACICO MAX(imo) / SARMATICO MAX(imo) P[r]INCIPE IU(v)ENTUTIS / FIL(io) D(omini) N(ostri) / IMP(eratoris) G(ai!) IULI VERI MAXIMINI P(ii) F(elicis) AUG(usti) / VIAS ET PONTES TEMPORE VETUSTATIS / CONLAPSOS RESTITUERUNT / CURAN(te) Q(uinto) DECIO lEG(ato) AUGG(ustorum) PR(o) PR(aetore) C(larissimo) V(iro)

Aan keizer Caesar Gaius Julius Verus Maximianus, (…) omdat hij de bruggen die door hun ouderdom waren omgevallen, herstelden en herbouwden; zorgde ervoor,Quintus Decius, Kapitein van het Legioen Augusta Gemina van de Praetorianen.

Zoals veel dorpen aan de Cantabrische kust werd het waarschijnlijk verwoest door de Herulen of de Visigoten in de 5e eeuw. Volgens de kroniek van Hydatius, die verwijst naar het jaar 426, toen Theodorico I de Herulen of Sueven versloeg bij de rivier Órbigo.

	Ad sedes propias redeuntes, Cantabriarum et Vardaliarum loca maritima crudelissme deproedatio sunt
	Terugkerend naar hun eigen gebieden, de maritieme regio’s, Cántabros en Várdulos worden ze wreed uitgeroeid.

Het is niet bekend of Flaviobriga in die oorlogen, of later, verdween, of dat het gewoon niet verdween. De misleidende kroniek van Haubertus zegt dat het werd hersteld of herbouwd door de Cantabriërs in het jaar 585. In ieder geval zou de ontwikkeling ervan worden hervat in de middeleeuwen.

De Middeleeuwen

Het werd waarschijnlijk aangevallen door de Noormannen, die in 846 met hun schepen de Cantabrische Zee overstaken. Daarna is er geen betrouwbaar historisch nieuws meer tot 1037, toen het deel ging uitmaken van het koninkrijk van Pamplona; Op 28 mei 1040 schonk García IV van Nájera in een contrato de arras (een privécontract waarbij partijen het eens worden over het reserveren van de aankoop van roerende of onroerende goederen) aan zijn vrouw Estefanía, Sámano en Castro naast andere gebieden, met hun bijbehorende heren, de gebroeders ‘Belacoz’, met de Navarrese namen Lope en Galindo, en mogelijk ook Garcea Ciclave of de Bedoya, in de kleinere aangrenzende regio van Sámanos, die blijkbaar verwant zijn aan de vroegere afwisselende graven van Álava/Castilla en de daaropvolgende herenhuizen van Ayala, Mena en Vizcaya, die volgens het cartularium tijdens interdynastieke conflicten overgingen in dienst van de koning van Castilla, waardoor het voormalige Flaviobriga/Castro Urdiales en de hele kust vanaf de Nervión (rivier die door Bilbao loopt) binnen de Castiliaanse sfeer bleven, onder deze herenfamilies; In 1163 verleende Alfonso VIII, in Burgos, de fuero van Logroño aan Castro Urdiales.

Archeologische restanten

---

Aan het einde van de 18e eeuw verscheen er een Romeinse milliarium in Otañes, die tot voor kort voor de kerk van Santa María de Castro Urdiales stond, waar hij is weggehaald om verval te voorkomen. De volgende inscriptie staat op de milliarium:

NERO.CLAUDIUS.DIVI.
CLAUDI.F.CAESAR.AVG.
GER.PONT.MAX.TRIB.
POTESTATE.VIII.
IMP.IX.COS.III.
A.PISORACA.M.
CLXXX.

Vrij vertaalt staat er dat de milliarium werd geplaatst op 180 mijl van Pisuerga, in het 9e jaar van keizer Caesar Augustus en Pontiff Maximus Claudius Nero Germanicus, zoon van de goddelijke Claudius na acht keer tribuun en drie keer consul te zijn geweest, (het jaar 63 van onze jaartelling).

Er is ook een zilveren bord gevonden dat bekend staat als het Pátera de Otañes (bord van Otañes). Het heeft vergulde reliëfs met verschillende figuren en bomen.

In 1866, toen de muren van Castro Urdiales werden afgebroken om de stad te verbreden, werden in de fundamenten twee Romeinse medailles gevonden, een van Antoninus Pius en de andere van zijn vrouw Faustina, die de muren van Flaviobriga dateren tussen 138 en 142 na Christus.

In de loop der jaren zijn er Romeinse munten gevonden in El Pedregal, La Plazuela en bij Urdiales.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • Castro Urdiales