De 20ste eeuw wordt ook wel de ‘eeuw van waakzaamheid‘ genoemd.
De 20ste eeuw werd gekenmerkt door de vooruitgang in technologie; geneeskunde en wetenschap; einde van de slavernij in de zogenaamde onderontwikkelde landen en bevrijding van vrouwen in de meeste westerse landen. Maar als gevolg van de groeiende ontwikkeling van industrieën, waarbij verschillende landen wereldmacht werden zoals de Verenigde Staten van Amerika. De eeuw werd ook gekenmerkt door menselijke crises en despotisme in de vorm van totalitaire regimes, die wereldoorlogen veroorzaken; genocide en etnocide, een beleid van sociale uitsluiting en de generalisatie van werkloosheid en armoede. Met als gevolg ongelijkheden in de sociale, economische en technologische ontwikkeling, en in termen van verdeling van de rijkdom tussen de landen, grote verschillen in de kwaliteit van leven van de inwoners van de verschillende regio’s van de wereld.
Volgens Walter Isaacson (Time Magazine) was het een van de meest verbazingwekkende eeuwen, inspirerend, beangstigend en soms fascinerend, terwijl Gro Harlem Brundtland, voormalig premier van Noorwegen “…het een eeuw van grote vooruitgang en (op sommige plaatsen) een ongekende economische groei”, kende, hoewel, “….er ook vele smerige stedelijke gebieden waren geconfronteerd met het grimmige beeld van overbevolking en algemene ziekten, die verband houden met armoede en de ongezonde omgeving”.
Aan het begin van de 20ste eeuw beheersten het Britse rijk, enkele Europese rijken, de Manchu-dynastie (China) en het Ottomaanse rijk een groot deel van de wereld. Lang voor het einde van de eeuw waren dit soort rijken gedegradeerd tot de geschiedenisboeken. Aan het einde van de eeuw, na de ontbinding van de Sovjet-Unie,de eerste en grootste socialistische staat, bleef de Verenigde Staten van Amerika over als de enige imperialistische wereldmacht.
Gebeurtenissen en ontwikkelingen in de 20ste eeuw
Wereldoorlogen
1914 – 1918: De Eerste Wereldoorlog.
De Republiek van Weimar mislukt door de gigantische herstelbetalingen, de economische wereldcrisis en de opkomst van het nationaalsocialisme.
1936 – 1939: De Spaanse Burgeroorlog (1936–1939) wordt door de Asmogendheden aangegrepen om hun luchtmachten te testen.
1939 – 1945: De Tweede Wereldoorlog.
1938 – 1945: De Holocaust.
Op Hiroshima en Nagasaki wordt een atoombom geworpen.
1945 – 1989: De Koude Oorlog.
De Berlijnse Muur wordt het symbool van een gedeeld Europa.
Europa
Omdat de Balkanoorlogen hebben geleid tot de Eerste Wereldoorlog, wordt in 1919 het Koninkrijk Joegoslavië wordt gesticht. Hierbinnen is Servië de dominante deelstaat. Na de Tweede Wereldoorlog onderdrukt de communistische president Tito elke nationalistische uiting, maar tien jaar na zijn dood leiden de tegenstellingen tot het uiteenvallen van Joegoslavië (1992-1995).
1917: De Russische Revolutie.
De Europese integratie begint met de Benelux, al snel groeiend naar de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal dat culmineerde in de oprichting van de Europese Unie.
Vredesverdrag van Parijs. Marshall Plan voor de wederopbouw van Europa.
Ierland wordt enkele jaren na de Paasopstand een Vrijstaat en later een katholieke republiek. De zes noordelijke graafschappen blijven Brits, en krijgen als Ulster beperkt zelfbestuur. De katholieken zijn er tweederangsburgers; ze komen in 1969 in opstand. Als Britse troepen ingrijpen, komt het slapende Ierse Republikeinse Leger weer tot leven. De gebeurtenissen van volgende decennia worden ‘The troubles‘ genoemd. Het Goede Vrijdag-akkoord van 1998 sluit de burgeroorlog af met een gedeeld zelfbestuur.
Economie
Nieuwe materialen als celluloid, bakeliet, aluminium en plastic maken het gemakkelijker en goedkoper om massaproductie van consumptiegoederen te realiseren.
De crisis van de jaren dertig maakt definitief een einde aan de gouden standaard. Wel zijn de degelijke valuta gedekt door een nationale goudvoorraad. De naoorlogse regelingen van Bretton Woods maken de Amerikaanse dollar tot spil in het internationale geldverkeer. De financiële crisis na de Vietnamoorlog leidt tot het loslaten van de vaste wisselkoersen.
De industrie komt door de technologische ontwikkeling tot massaproductie van goederen, die alleen tegen lagere prijzen kunnen worden afgezet en dus goedkoper moeten worden geproduceerd. Zo ontstaat export van productie en werkgelegenheid naar lagelonenlanden.
De entree van de typemachine schept banen die vooral naar vrouwen gaan. Het kantoor wordt verder gemechaniseerd door het kopieerapparaat in de jaren vijftig en de personal computer in de jaren tachtig.
In de loop van de 20e eeuw wordt het gebruik van contant geld deels verdrongen door het girale betalingsverkeer. Het loonzakje maakt plaats voor de maandelijkse loonstrook.
Wetenschap
De ontwikkeling van de kwantummechanica sinds het begin van de 20e eeuw kan, samen met die van de relativiteitstheorie, beschouwd worden als de overgang van de klassieke natuurkunde naar de moderne natuurkunde.
Na de toevallige ontdekking van de kernsplijting door de Duitser Otto Hahn in december 1938 beginnen koortsachtige experimenten om een atoombom te ontwikkelen. Succesvol is het Amerikaanse Manhattanproject.
De ontdekking van melkwegstelsels toont de uitdijing van de ruime aan, de Oerknaltheorie wordt geformuleerd (1948); steeds betere telescopen en ruimtevaart verschaffen inzicht op allerlei niveau.
De opheldering van de structuur van het DNA en van het menselijk genoom en de beeldvormende diagnostiek zoals Functionele MRI geven veel inzicht in de biologische kant van het mens zijn; het behaviorisme en andere stromingen geven verdieping van het inzicht in de intra-psychische en sociale dimensie.
Technologie
De elektriciteit vindt een snelle verbreiding en heeft grote gevolgen. Apparaten als de stofzuiger, het strijkijzer en later de wasmachine en de koelkast maken het huishouden veel eenvoudiger. Ze nemen de plaats in van de dienstbode, die onbetaalbaar wordt.
Fotografie en film worden gemeengoed door de introductie van handzame camera’s, van het Kodak”boxje” tot de spiegelreflexcamera en de polaroidcamera.
Halfgeleiders en transistoren worden uitgevonden en elektronische schakelingen kunnen op veel kleinere schaal worden gemaakt.
De opkomst van het computertijdperk en het internet.
Militair
De kleding van de soldaten te velde verandert ingrijpend: de bonte uniformjassen maken plaats voor pakken die meer dekking geven. De Engelsen verschijnen tijdens de Boerenoorlog in het kaki, waarna de Duitsers feldgrau kiezen en Nederland legergroen.
De onderzeeboot wordt een belangrijk wapen, waarvan in de Eerste Wereldoorlog met name de Duitsers zich bedienen om de bevoorrading van Engeland te bemoeilijken. De afkondiging van de Totale duikbootoorlog brengt de Amerikanen in het strijdperk. Ook in de Tweede Wereldoorlog bestrijden de Duitse U-boten de Engelse hegemonie ter zee. In de Koude Oorlog zijn het de Russische atoomonderzeeërs en de met kernwapens uitgeruste Engelse duikboten die de wereldzeeën beheersen.
De luchtvaart gaat een grote rol spelen in de oorlogvoering. In de Eerste Wereldoorlog dient het vliegtuig nog slechts als verkenningsmiddel. Maar het Duitse bombardement van Guernica is een ernstige waarschuwing aan de Spaanse Republiek, en in 1940 moet Nederland capituleren na het bombardement van Rotterdam. Vijf jaar later wordt de oorlog beslist door twee vliegtuigen die elk een atoombom afwerpen boven Hiroshima en Nagasaki.
Ruimtevaart
De ruimtevaart begint in 1957 met de lancering door de Sovjet-Unie van de Spoetnik. De eerste mens in de ruimte is in 1961 ook een Rus: Joeri Gagarin. De eerste mens op de maan is in 1969 de Amerikaan Neil Armstrong. Echte resultaten worden echter geboekt met behulp van onbemande robots: navigatie doormiddel van GPS, weersvoorspelling, communicatie, spionage, planetenonderzoek. De belangrijkste ontdekking van de bemande ruimtevaart is het belang van belast bewegen voor de botstructuur.
Stad en land
Uitvindingen als de lift, het kunstlicht en de airconditioning leiden tot het ontwerp van grote en hoge gebouwen, de wolkenkrabbers, waarmee New York beroemd wordt.
De urbanisatie verplaatst zich naar de derde wereld. waar rond de grote steden enorme sloppenwijken ontstaan. In Europa en de Verenigde Staten treedt juist suburbanisatie op: door de toenemende mobiliteit kunnen de mensen buiten de steden gaan wonen. De stadscentra verpauperen, wat dan weer het proces versnelt. Na 1970 gaan de overheden over tot stadsvernieuwing, of ze gaan een proces van gentrificatie bevorderen. Steden als New York, Londen en Amsterdam worden bevolkt door young urban professionals (Yuppie).
Het is de eeuw van de winkel. In de eerste helft is er een wildgroei van winkels op vrijwel elke straathoek, met als nieuwigheid de etalage. In de grotere steden verrijzen warenhuizen naar Frans voorbeeld. Na de oorlog gaat men winkels concentreren in winkelcentra en wint het grootwinkelbedrijf terrein. Vanaf de jaren 60 nemen supermarkten een grote vlucht.
Vanaf de jaren 20 zijn Het Nieuwe Bouwen en de stedenbouwkundige visie van Le Corbusier toonaangevend in architectenkringen, en later ook daarbuiten. De vele nieuwe wijken en steden die worden gebouwd met “licht, lucht en ruimte”, volgens het concept van functiescheiding, blijken echter in de praktijk onveilig en op den duur onleefbaar. In 1961 brengt Jane Jacobs een tegenbeweging op gang, die zich verzet tegen de afbraak van oude binnensteden en volkswijken. Vervolgens leven de binnensteden op, terwijl de buitenwijken beginnen te vervallen.
Medisch
Er komt meer kennis van vitamines. Een ziekte als Rachitis wordt uitgebannen door het slikken van vitamine D in de vorm van levertraan, na de oorlog door de verplichte toevoeging van vitamine D aan margarine. Ook het ultraviolette licht van de hoogtezon is heilzaam.
Tuberculose wordt bijna geheel uitgebannen. Maar aids en hiv zijn nieuwe moeilijk te genezen besmettelijke ziektes.
Het gebruik van suiker neemt sterk toe, met als gevolg een groei van diabetes en tandbederf door cariës.
Ontwikkeling van het eerste antibioticum, Penicilline, door Brits micro-bioloog Alexander Fleming.
Godsdienst
Met de Wereldzendingsconferentie van Edinburgh in 1910, waaraan verschillende protestantse richtingen deelnemen, begint de oecumenische beweging. In 1937 wordt besloten tot de oprichting van een Wereldraad van Kerken, maar door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1939 kan het oprichtingscongres pas in 1947 worden gehouden.
Opkomst van de Pinksterbeweging en andere evangelicale stromingen in het Christendom.
Kunst
De schilderkunst van de 20e eeuw laat de herkenbare voorstelling achter zich en legt het accent op vorm en kleur. Het centrumpunt ligt aanvankelijk in Parijs, waar Kandinsky de abstracte kunst introduceert en in de Republiek van Weimar, waar Paul Klee het expressionisme verder ontwikkelt, naar New York waar, behalve de Europeanen Piet Mondriaan en Willem de Kooning, Amerikanen als Jackson Pollock en Mark Rothko de abstracte schilderkunst belichamen. Met Andy Warhol en Roy Lichtenstein keert de voorstelling terug op het doek.
Belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen
In 1900 verklaart de Zweedse pedagoog Ellen Key de nieuwe eeuw tot ‘Eeuw van het kind’. In Nederland begint die eeuw met de invoering van de leerplicht. Maar geleidelijk worden ook sport en spel steeds belangrijker. Zo wordt scouting opgericht. Er ontstaat aparte kinderkleding. Kinderboekenschrijvers gaan zich serieus verdiepen in de wereld van het kind.
Het ontstaan van jeugdcultuur. De groep jongvolwassenen heeft meer geld en vrije tijd en gaat die gezamenlijk en naar eigen inzicht besteden.
Het is de eeuw van de sigaret, die de tabakspijp, sigaar en pruimtabak naar de achtergrond dringt. In de jaren 30 wint de Amerikaanse sigaret het van de Turkse sigaret. Na de Tweede Wereldoorlog komt de filtersigaret erbij, in eerste aanleg vooral populair bij de vrouw. In de jaren ’60 beginnen organisaties als het Koningin Wilhelmina Fonds en het Astmafonds te wijzen op de gevaren en bezwaren van het roken en het meeroken. In de jaren ’90 worden de eerste beperkingen gesteld aan het roken in openbare ruimtes.
De drankbestrijding heeft tijdelijk enig succes, maar de westerse wereld kent ook de opkomst van de drugs en drughandel.
Amusement
De opkomst van de radio en televisie brengen ontspanning en educatie in de huiskamer, maar doen grote schade aan het verenigingsleven.
De komst van de grammofoon leidt tot de doorbraak van jazz, rock-‘n-roll en vele andere stromingen in de popmuziek.
Na de Tweede Wereldoorlog wordt Europa overspoeld door de Amerikaanse cultuur, gericht op de massa. De Duitse operette wordt verdrongen door de Amerikaanse musical. Zeer bekende voorbeelden zijn My Fair Lady, West Side Story, The sound of music en Evita.
Over de hele wereld worden de strips van Walt Disney gelezen. Internationale roem verwerft ook Hergé met De avonturen van Kuifje (Rin Tintin). Wereldroem in Vlaanderen en Nederland is weggelegd voor Willy Vandersteen, de schepper van Suske en Wiske. In Nederland is Marten Toonder top of the bill met Tom Poes.
Ook het nieuwe medium van de film wordt al snel gedomineerd door producties uit Hollywood. Naast de zoete lovestories bieden de Amerikanen de westerns, die wel spanning maar geen zuiver historisch beeld geven, en later de kaskrakers in het genre sciencefiction.
Belangrijke personen van de 20ste eeuw
Politiek, religie en maatschappij
Alfonso XIII, koning van Spanje
Konrad Adenauer, Duits politicus, eerste Bondskanselier.
Yasser Arafat, Palestijns politicus.
Atatürk, grondlegger van Turkije.
David Ben-Gurion, grondlegger van de staat Israël.
Fidel Castro, Cubaans communistisch leider.
Chiang Kai-shek, Chinees politicus.
Nikita Chroesjtsjov, Sovjet-Oekraïens politicus en leider van de Sovjet-Unie van 1953 tot 1964 stond bekend om zijn destalinisatie beleid.
Winston Churchill, Brits politicus tevens een van de leiders van de Geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog en voorstander van de Europese eenwording.
Willem Drees, Nederlands politicus en premier.
Dwight D. Eisenhower, 34e president van de Verenigde Staten.
Koningin Elizabeth II, koningin van het Britse Rijk.
Francisco Franco, Spaans dictator.
Anne Frank, Holocaustslachtoffer, schrijfster en symbool.
Indira Gandhi, Indiaas politica.
Mahatma Gandhi, Indiaas vrijheidsstrijder, belangrijkste grondlegger van India.
Charles de Gaulle, Frans militair politicus, President van Frankrijk.
Michail Gorbatsjov, Sovjet-Russisch politicus, laatste leider van de Sovjet-Unie.
Keizer Hirohito van Japan.
Adolf Hitler, Duits politicus/dictator, algemeen gezien als de direct verantwoordelijke voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Hồ Chí Minh, communistisch grondlegger van het moderne Vietnam.
Paus Johannes XXIII, paus, direct verantwoordelijke voor het tweede Vaticaanse concilie.
Kim Jong-il, leider en dictator van Noord-Korea.
Juan Carlos I van Spanje, koning van Spanje, instrumenteel in het herstellen van de democratie in zijn land na de dictatuur van Franco.
John F. Kennedy, Amerikaans politicus, eerste katholieke president van de Verenigde Staten.
Ayatollah Ruhollah Khomeini, leider van het islamitische bewind in Iran.
Martin Luther King, Amerikaans burgerrechten-activist, Nobelprijswinnaar.
Vladimir Lenin, Sovjet-Russisch politicus en revolutionair, grondlegger van het communisme in de Sovjet-Unie.
Nelson Mandela, Zuid-Afrikaans politicus en activist.
François Mitterrand, Frans socialistisch politicus, dwong Duitsland in 1989/1992 tot de Europese Unie.
Bernard Montgomery, Brits militair in de Tweede Wereldoorlog.
Benito Mussolini, Italiaans dictator, samen Hitler een van de leiders van een fascistisch Europa.
Gamal Abdel Nasser, Egyptisch president, speelde een grote rol in de Suezcrisis.
Jawaharlal Nehru, een van de grondleggers van India.
Mohammad Reza Pahlavi, laatste sjah van Perzië.
Olof Palme, sociaaldemocratisch Zweeds politicus.
George Patton, Amerikaans militair in de Tweede Wereldoorlog.
Ronald Reagan, Amerikaans president en iemand die de banden met de Sovjet-Unie aanhaalde.
John D. Rockefeller, in de eerste dertig jaar van de eeuw de rijkste man ter wereld.
Franklin D. Roosevelt, Amerikaans president, twaalf jaar lang Amerikaans president ten tijde van de Grote Depressie van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog.
Robert Schuman, een van de grondleggers van de EU.
Ariel Sharon, Israëlisch politicus.
Helmut Schmidt, Duits sociaaldemocratisch politicus uit de jaren zeventig.
Jozef Stalin, Sovjet-dictator, maakte van de Sovjet-Unie een moderne staat. Alleen hierdoor was de Sovjet-Unie in staat met Amerikaanse en Britse hulp in staat de Tweede Wereldoorlog te winnen.
Margaret Thatcher, Brits politica, brak de vakbonden en slaagde erin de voortdurende neergang van het Verenigd Koninkrijk in de jaren tachtig te doorbreken.
Leon Trotski, Russisch politicus, grote concurrent van Stalin.
Lech Wałęsa, Pools politicus, vakbondsleider, een van de nagels aan de doodskist van het communisme.
Mao Zedong, communistisch leider/dictator van China, industrialiseerde China, was verantwoordelijk voor de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie, als gevolg waarvan tientallen miljoenen mensen het leven lieten.
Georgi Zjoekov, Russisch militair, vernietigde het Duitse leger in 1944 en 1945, het laatste anderhalf jaar van de Tweede Wereldoorlog.
Wetenschap, technologie en zaken
Neil Armstrong, eerste man op de maan.
Louis Blériot, eerste vliegtocht over het Kanaal.
Niels Bohr, grondlegger van de kwantummechanica.
Francis Crick, ontdekker van het DNA.
Albert Einstein, Zwitsers-Duits-Amerikaans natuurkundige, grondlegger van de relativiteitstheorie.
Henry Ford, Amerikaans industrieel, legde de basis voor de massaproductie.
Sigmund Freud, grondlegger van de psychoanalyse.
Joeri Gagarin, Russisch astronaut, eerste man in de ruimte.
Bill Gates, Amerikaans zakenman, stichter van Microsoft, propagator van MS-DOS en Windows.
Stephen Hawking, Brits natuurkundige.
Edwin Hubble, Amerikaans astronoom, ontdekte als een van de eersten de uitdijing van het heelal.
John von Neumann, Hongaars-Amerikaans wiskundige, grondlegger van de moderne computer.
Steve Jobs, oprichter van Apple Inc. en NeXT Inc.
Alan Turing, Britse informaticus en grondlegger van de computer.
James Watson, mede-ontdekker van het DNA.
Edward Witten, Amerikaans wis- en natuurkundige, grondlegger van de snaartheorie.
Gebroeders Wright, luchtvaartpioniers, slaagden er in 1903 als eersten in om te vliegen.
Marie Curie, Franse natuur- en scheikundige, ontdekster van radioactiviteit.
William Shockley, John Bardeen en Walter Brattain, uitvinders van de bipolaire transistor en winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde in 1956.
Kunst en amusement
Louis Armstrong, Amerikaans jazzmusicus.
Béla Bartók, Hongaars componist.
Benjamin Britten, Engelse componist.
Coco Chanel, Frans modeontwerpster.
Charlie Chaplin, Engels filmkomiek.
Walt Disney, Amerikaans striptekenaar.
Bob Dylan, Amerikaans songwriter.
M.C. Escher, Nederlands graficus en tekenaar.
George Gershwin, Amerikaans componist.
Jimi Hendrix, Amerikaans popmuzikant.
Audrey Hepburn, Amerikaans actrice.
Michael Jackson, Amerikaanse zanger-entertainer, heeft als eretitel The King of Pop.
John Lennon, Brits popmuzikant, vermoord in New York.
Paul McCartney, Brits popmuzikant.
Marilyn Monroe, Amerikaans actrice.
Gustav Mahler, Oostenrijks componist.
Pablo Picasso, Spaans schilder.
Elvis Presley, Amerikaans zanger uit de jaren vijftig en zestig, een van de eerste popmuzikanten.
Sergej Prokofjev, Russisch componist.
Frank Sinatra, Amerikaans artiest.
Dmitri Sjostakovitsj, Russisch componist.
Richard Strauss, Duits componist, gedurende de eerste vijftien jaar van de eeuw een van de meest populaire componisten.
Igor Stravinsky, Russisch componist.
Andy Warhol, Amerikaans popart-icoon.
Stevie Wonder, Amerikaans zanger en muzikant.
Neil Young, Canadees zanger en gitarist.
Belangrijke Politieke gebeurtenissen per jaar
1902-1931: Alfonso XIII , koning van Spanje.
1904-1905: Russisch-Japanse oorlog.
1906: Conferentie van Algeciras over Marokko.
1907: Formatie van de Triple Entente, die Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland omvatte.
1908: Revolutie van de jonge Turken.
1910: Mexicaanse revolutie.
1914: De Eerste Wereldoorlog begint.
1917: Russische revolutie: macht van de bolsjewieken.
1918: de Eerste Wereldoorlog eindigt.
1922: oprichting van de Sovjet-Unie, de eerste socialistische staat ter wereld.
1929: Val van de New York Stock Exchange op Black Thursday ( Crack of 29 ); Grote depressie in de Verenigde Staten.
1931-1939: Tweede Spaanse Republiek.
1933-1945: Adolf Hitler, Bondskanselier van Duitsland.
1933-1945: Het Roosevelt- tijdperk begint in de Verenigde Staten.
1936-1939: Spaanse Burgeroorlog.
1939-1975: Dictatuur van Francisco Franco in Spanje.
1938: Bloedbad van staatsgreepleden van de Chileense nazi-partij door de Chileense politie.
1939: Duits-Sovjet niet-aanvalsverdrag.
1939: Duitsland valt Polen binnen. Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland: de Tweede Wereldoorlog begint.
1940: Duitsland valt Denemarken, Noorwegen, Nederland, België en Luxemburg binnen.
1940-1945: Winston Churchill, premier van het Verenigd Koninkrijk.
1942: Nazi-besluit om de Joden van Europa te deporteren en uit te roeien (Holocaust).
1941: Duitsland valt de Sovjet-Unie binnen. Slag om Moskou.
1942 – 1943: Slag bij Stalingrad.
1943: Opstand in het getto van Warschau .
1944: Overlord en Anvil-operaties: geallieerde landingen in Normandië en de Provence.
1945: Conferentie van Jalta. Executie van Mussolini en Hitler pleegt zelfmoord. Onvoorwaardelijke overgave van Duitsland; einde van de oorlog in Europa. Ondertekening van het Handvest van de Verenigde Naties (24 oktober). Het proces van Neurenberg begint, tegen de belangrijkste leiders van het nazisme. Geboorte van het Internationaal Monetair Fonds. Vorming van de Arabische Liga. Detonatie van de Little Boy- bommen op Hiroshima en Fat Man op Nagasaki.
1947: Vredesverdrag van Parijs. Marshall Plan voor de wederopbouw van Europa.
1948: Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Geboorte van de staat Israël.
1949: Proclamaties van de Bondsrepubliek Duitsland en de Duitse Democratische Republiek. Oprichting van COMECON en ondertekening van het Noord-Atlantisch Pact (NAVO). Oprichting van de Volksrepubliek China na de triomf van de revolutie.
1950: Koreaanse oorlog.
1952: Het begin van een militaire dictatuur in Venezuela onder voorzitterschap van Marcos Pérez Jiménez, dit betekende een vertraging in de mensenrechten en een vooruitgang in de technologie en economie van dat land.
1953 – 1961: Dwight David Eisenhower, president van de Verenigde Staten (1953-1961).
1957: Verdragen van Rome: geboorte van de Europese Economische Gemeenschap (EEG).
1957: Raciale incidenten in Little Rock -Arkansas- (Verenigde Staten).
1958: Op 23 januari werd dictator Marcos Pérez Jiménez van Venezuela ten val gebracht.
1961: Bouw van de Berlijnse Muur.
1962: Cuba’s rakettencrisis tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie zette de wereld op de rand van een nucleaire oorlog.
1963: Mars voor de burgerrechten van Martin Luther King in de Verenigde Staten.
1963: Moord op de president van de Verenigde Staten, John F. Kennedy in Dallas .
1965: Mao onderneemt de Culturele Revolutie in China.
1968: Praagse lente.
1968: Parijse studentenrevolte, de studentenopstand in Frankrijk.
1968: Bloedbad van Tlatelolco, 1968 in Mexico.
1970: Salvador Allende wordt tot president van Chili gekozen en wordt de eerste president van de democratisch gekozen marxistische ideologie in de wereld.
1973: De Organisatie van Olie-exporterende Landen ( OPEC ) beslist over een prijsstijging. Oliecrisis.
1973-1990: De strijdkrachten geven een civic-militaire coup in Chili, waarbij een militair regime wordt opgelegd door het hele land dat zal worden gekenmerkt door gewelddadige repressie tegen sociale leiders en marxisme.
1974: Richard Nixon de eerste president van de Verenigde Staten die gedwongen wordt om af te treden.
1974: Anjerrevolutie. Portugal sluit zich aan bij de democratische wereldclub.
1975: Val van Saigon.
1975: Francisco Franco sterft , Spanje begint met democratische verkiezingen.
1978: Camp David-overeenkomsten.
1978: de Spaanse grondwet van 1978 wordt goedgekeurd.
1979-1990: Margaret Thatcher de eerste vrouw die premier van het Verenigd Koninkrijk is.
1979: Proclamatie van de Islamitische Republiek Iran.
1981 – 1989: Ronald Reagan , president van de Verenigde Staten.
1981: 23 F De poging tot staatsgreep in Spanje door luitenant-kolonel Antonio Tejero mislukt.
1981: Guernica keert terug naar Spanje .
1982 – 1998: Helmut Kohl , bondskanselier van de Bondsrepubliek Duitsland.
1983: De radicale Raúl Alfonsín wordt gekozen tot president van de Argentijnse Republiek.
1985: Michail Gorbatsjov , wordt gekozen tot algemeen secretaris van de CPSU.
1986: Spanje en Portugal worden lid van de EEG.
1989 – 1993: George Bush , president van de Verenigde Staten).
1989: Onderdrukking en moord op het Tiananmen-plein in Beijing (China).1989: Politieke veranderingen in Oost-Europa: vorming van nationale of coalitieregeringen in Polen en Tsjechoslowakije . Afschaffing van de leidende rol van de Communistische Partij in Hongarije, Polen, de Democratische Republiek Duitsland(DDR) en Tsjechoslowakije.
1989: de Berlijnse muur valt .
1990: President Patricio Aylwin neemt de regering van de Republiek Chili aan, die de terugkeer naar de democratie in het land markeert na 17 jaar militaire dictatuur.
1991: Boris Jeltsin wordt uitgeroepen tot president van Rusland. Een poging tot staatsgreep tegen Gorbatsjov mislukt; de COMECON en het Warschau Pact zijn ontbonden ; aftreden van Gorbatsjov; einde van de Sovjet-Unie ; Geboorte van het GOS (Commonwealth of Independent States), bestaande uit 15 nieuwe staten.
1991: De twaalf lidstaten van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) ondertekenen het Verdrag van Maastricht en creëren de Europese Unie.
1992: De president van Peru, Alberto Fujimori voert een staatsgreep uit, gemeten door 85% van de bevolking.
1993 – 2001: Bill Clinton , president van de Verenigde Staten.
1993: Israëlisch-Palestijnse vredesovereenkomst in Washington.
1994: Eerste multiraciale verkiezingen in Zuid-Afrika; waarbij Nelson Mandela wordt gekozen tot President van Zuid-Afrika.
1995: Oostenrijk, Finland en Zweden gaan meedoen met de Europese Unie.
1995: Inwerkingtreding van de Mercosur (gemeenschappelijke markt van Zuid-Amerika).
1995: Premier Isaac Rabin wordt vermoord in Israël .
1997: Het Verenigd Koninkrijk retourneert Hong Kong naar China .
1997: Mondiale commotie rond de dood van Diana Spencer (prinses van Wales) in een sinister verkeersongeval, in Parijs.
1998: Vredesakkoord in Noord-Ierland .
1998: Augusto Pinochet wordt op verzoek van de Spaanse gearfresteerd en voor de rechter Baltasar Garzón in Londen geleid, voor misdaden tegen de menselijkheid.
1999: Hugo Chávez neemt het presidentschap van Venezuela over, nadat hij in december van het voorgaande jaar is gekozen, dit markeert het einde van een 40 jarig (1958-1998) tweepartijenstelsel tussen Acción Democrática en Copei.
1999: In december werd de grondwet van Venezuela van 1999 goedgekeurd , gepromoot door de nieuwe president Hugo Chávez , die ook werd goedgekeurd tijdens verkiezingen van hetzelfde jaar, resulterend in de geboorte van de huidige Bolivariaanse Republiek Venezuela (voorheen de Republiek Venezuela).
2000: Viering van het grootste wereldwijde festival in de geschiedenis, door het ingaan van het 3e Millennium en de nieuwe eeuw.
2000-2024: Vladimir Poetin , president van Rusland.
2000: Vicente Fox wordt president van Mexico na 72 jaar heerschappij door de Institutional Revolutionary Party (PRI).
2000-2005: Tweede Palestijnse Intifada tegen Israël.
2000: Val van het regime van Slobodan Milošević in Joegoslavië.
Naar boven
Dit was een van de Spaanse Verhalen in de website spaanseverhalen.com. De verhalen in deze website zijn niet statisch, regelmatig worden de verhalen aangepast, kijk hiervoor naar deze mededeling:
- Laatst bijgewerkt 2021-07-23
Bronvermelding en referenties:
De veelal buitenlandse teksten van wikipedia zijn beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Ik heb deze teksten vertaald, gemengd, en vaak aangevuld met eigen kennis en ervaring, opgedaan in de periode dat ik in Spanje woon en aan deze artikelen werk.
Er kunnen ook andere bronvermeldingen zijn opgenomen, dat kunnen zaken zijn die ik, tijdens het onderzoek naar de artikelen, gelezen heb en in deze teksten verwerkt heb.
{{Anderstalige Wikipedia|taal=es|titel=Siglo XX|oldid=108480708|datum=20180613}}
{{Nederlandse Wikipedia|taal=nl|titel=20e eeuw|oldid=51665607|datum=20180613}}
spaanseverhalen.com 