Ook wel de ‘ eeuw van de barbaren’ genoemd . Het West-Romeinse Rijk wordt geregeerd door een opeenvolging van zwakke keizers en de werkelijke macht is in handen van machtige generaals. Instabiliteit en militaire problemen zorgden ervoor dat de Visigoten Rome konden plunderen in 410. Rome weet zich enigszins te herstellen in de decennia erna maar het krijgt een zware klap te verduren wanneer de Vandalen Carthago, hoofdstad van de zeer belangrijke provincie Africa, innemen. Pogingen om de provincie te heroveren worden onderbroken door de invasie van de Hunnen onder leiding van Atilla, die vanuit Azië doordringen tot in West-Europa. Na Atilla’s nederlaag en dood bundelen het Oost- en West-Romeinse Rijk de krachten in 468 om de Vandalen uit Africa te verdrijven, maar het wordt een grote mislukking. In 476 werd de laatste West-Romeinse Keizer, Romulus Augustus, afgezet door de Ostrogoten. De regeringszetel van het West-Romeinse Rijk wordt verplaatst naar Ravenna. Rome wordt in 410 geplunderd door de Visigoten. Paus Leo I weet in 452 Atilla te overtuigen om Rome niet te plunderen, maar in 455 plunderen de Vandalen Rome. De Romeinse macht op het Iberisch Schiereiland gaat verloren, maar het Visigotische rijk is een bondgenoot tot de val van Rome.

Gebeurtenissen en ontwikkelingen

De Volksverhuizing

Attila trekt met de Hunnen vanuit Centraal-Azië westwaarts. In Rusland voegen zich onder meer Slaven, Goten en Alanen onder de Hunse troepen zodat zijn aanvalskracht zich nog versterkt. Attila’s rijk, met het centrum in Pannonië (nu Hongarije), strekt zich tenslotte uit van de Kaukasus tot aan de Rijn. Ze maken vele strooptochten door Europa, meestal in het West-Romeinse Rijk en ze bedreigen zelfs Rome. In 451 worden ze door de Romeinen en Visigoten verslagen bij de Slag op de Catalaunische velden.

406: De Sueben, Alanen en Vandalen steken de bevroren Rijn over nabij Mainz en vallen Gallië binnen. Dit is het begin van de val van de Romeinse westgrens. Constantijn III van Rome verplaatst in 407 zijn legioenen van Brittannië naar Gallië en bezet Arles.

De Franken vestigen zich aan de andere zijde van de Rijn in Gallië. Keulen komt in hun handen en zij bezetten de streek tussen Koblenz, Trier en Metz. De Romeinse aan veldheer Aetius trekt ten strijde tegen deze invallers en sluit een verdrag, waarbij hij aan de Franken de verdediging van de middenloop van de Rijn toevertrouwt.

De Westgoten of Visigoten mogen zich vestigen in de Romeinse provincie Aquitanië. Tolosa (Toulouse) is hun eerste hoofdstad. In de loop der jaren kunnen ze door het verval van het Romeins centraal bestuur hun gebied uitbreiden in het noorden tot de Loire en in het zuiden over grote delen van Spanje, waar het Visigotische Rijk het Suevische Rijk als buur heeft.

De Vandalen trekken strijdend vanuit het noordoosten richting zuidwest-Europa. Zij vestigen zich voor een korte tijd in Zuid-Spanje maar onder druk van de na hen binnenvallende Visigoten steken ze later de Straat van Gibraltar over, vestigen het Vandaalse rijk, voornamelijk gelegen in de kuststreek van Noord-Afrika rondom hun hoofdstad Carthago, en gaan uiteindelijk op in de Noord-Afrikaanse bevolking. Het Vandaalse Rijk vormt de volgende vijftig jaar een bedreiging van Rome.

Europa

De Angelsaksen beginnen aan een grootschalige kolonisatie en invasie van Brittannië. De invallers slagen er vrij snel in om gebieden in het zuidoosten van Engeland te veroveren op de Romano-Britten. Uit deze gebieden vormen verschillende hoofdmannen de koninkrijken Kent, Essex en Sussex.

Het vroege succes van de Angelsaksische kolonisatie van Brittannië komt abrupt ten einde als de Romano-Britten een beslissende overwinning behalen op de Angelsaksen in de Slag bij Mons Badonicus. Hierna slagen de Britten erin om de Angelsaksen in zuidoostelijke richting terug te drijven en gedurende veertig jaar op afstand te houden.

Vanaf 440 steekt een deel van de Saksen de Noordzee over en valt Britannië binnen, samen met de Angelen, Friezen en de Juten.

Rond 450 is de invloed van de Romeinen in Gallië zodanig in betekenis afgenomen dat deze Germaanse volken zelfstandige koninkrijken vormen. Alleen in een deel van Gallia Lugdunensis blijft de Romeinse bestuursstructuur tot 486 intact. Dit Gallo-Romeinse Rijk wordt gesticht door Aegidius in 461.

In het jaar 476 beginnen de zogenaamde Middeleeuwen die doorlopen tot het jaar 1492, het jaar waarin Amerika ontdekt wordt.

Onder Childerik en Clovis is Doornik de hoofdstad van het Frankische rijk, tot 486, als Clovis de regeringszetel verplaatst naar Parijs.

Feodalitiet

Een groot aantal Germaanse boeren geeft, vanwege de onveilige situatie in Europa, zijn vrijheid en bezit over aan gewapende leenheren in ruil voor bescherming. Dit wordt feodalisering genoemd.

Een klein aantal boeren weet zijn vrijheid en zijn eigen hoeve te behouden en zorg te dragen voor de eigen bescherming. Deze boeren worden weerboeren genoemd. Enkele weerboeren lukt het om een paard en harnas te bekostigen en zij stijgen zodoende op in de rangen van de lage adel als ridder.

Andere weerboeren vergroten hun boerenbedrijf door pachten van grond en het aannemen van knechten en komen in dienst van een leenheer als schout of huisman.

Religie

……Aan het begin van de eeuw komt het vraagstuk van de vrije wil ter sprake. De Engelse monnik Pelagius ontkent de erfzonde en belijdt dat de mens op elk moment vrijelijk voor goed of slecht kan kiezen. Augustinus bestrijdt Pelagius en benadrukt dat mensen van nature altijd tot het slechte neigen. Pelagius beschuldigt Augustinus daarop van manicheïsme, waarin te veel macht wordt toebedacht aan de ‘boze’. Op het Concilie van Carthago (418) wordt de leer van Pelagius echter als ketterij veroordeeld en wordt de leer van de erfzonde bevestigd. Opvallend is dat dit een puur westerse discussie blijft, in de oosterse kerken speelt Augustinus als theoloog nauwelijks een rol.

Uitvindingen en ontdekkingen

Stijgbeugel uitgevonden in China
Zware ploeg wordt gebruikt in de Slavische landen
Metalen hoefijzers gebruikelijk in Gallië

Iberisch Schiereiland

Het gebied dat nu Aragón heet werd geteisterd door criminele bendes die men Baguadas noemde.

Relevante evenementen

406: Germaanse stammen steken de Rijn over door passiviteit van het West-Romeinse rijk ; deze stammen splitsen zich in Gallisch en een Hispaniaans deel.
407: De zelfbenoemde keizer Constantijn III verlaat Britannia en vestigt zich in Arles ; het Westelijke Romeinse Rijk verlaat Groot-Brittannië.
410: De Visigoten van Alarik I plunderen Rome door passiviteit van keizer Honorius .
411: De Swaben vestigen zich in Gallaecia (Galicia) , waar ze een koninkrijk vormen dat meer dan 100 jaar zal standhouden.
412: De Alano-koning Ataces veroverde Augusta Emerita en maakte het tot de hoofdstad van zijn hof.
425: Vandalen plunderen Carthago Nova.
426: Vandalen plunderen Hispalis.
429: Vandalen en Alanen onder leiding van Genserico trekken naar Noord-Afrika.
439: De Vandalen nemen Carthago en veroveren Afrika , een provincie van het West-Romeinse Rijk.
440: De Angelsaksen vestigen zich in Groot-Brittannië.
451: Een Romeins-barbaarse leger onder leiding van Flavius Aetius en Theodoric verslaan het leger van de Hunnen en hun barbaarse leider Attila in de Slag om de Catalaunische velden.
453: Attila sterft , zijn zoon Elak erft zijn rijk, dat kort daarna zal worden verdeeld.
454: De Slag bij Nedao vindt plaats, waarbij een leger van Gepiden en Ostrogen het Hunnen leger van de zoon van Attila, Elak, verslaat.
455: Vandalen van Genserico plunderen Rome voor de tweede keer in minder dan 50 jaar.
461: Een kleine vandaalvloot vernietigt de Romeinse vloot volledig in de slag om Cartagena .
476: De laatste keizer van het West-Romeinse rijk , Romulus Augustulus , wordt afgezet door Odoacer ; het westerse rijk verdwijnt officieel.
……….Het is tevens het begin van de Middeleeuwen.
480: Julio Nepote wordt vermoord , laatste officiële keizer van het West-Romeinse Rijk .
490: De slag om Mons Badonicus vindt plaats , waar een Brits en Romeins leger, vermoedelijk onder leiding van koning Arthur, een Anglo-Saksische inval afslaat.
493: Theodorik de Grote , koning van de Ostrogoten , vermoordt Odoaker en wordt uitgeroepen tot Koning van Italië .
496: De Frankische koning Clovis I versloeg de Alamanni in de slag bij Tolbiac .

Cultuur en wetenschap

415/416: De filosoof en wetenschapper Hypatia wordt vermoord door een menigte christenen.
440: De laatste historische verslagen die de Bibliotheek van Alexandrië vermelden
455: De stad Chichen Itzá werd gesticht , in het huidige Mexico .
461/493: Saint Patrick van Ierland sterft , bekend om het christianiseren van Ierland .
De eerste kloosterscholen zijn geboren.

Belangrijke personen

Augustinus van Hippo (354 – 430): Romeinse theoloog.
Alarik I (370 – 410): Koning van de Visigoten, bekend van het plunderen van Rome.
Attila (395 – 453): Koning van de Hunnen , bekend onder de bijnaam “de Gesel van God“.
Clovis I (466 – 511): Koning van de Franken .
Constantijn III: Romeinse militaire, zelfbenoemde keizer van het West-Romeinse rijk .
Flavian Aecio (396 – 454): laatste van de grote Romeinse generaals.
Gala Placidia (388/392 – 450): Keizerin-gemalin van Rome en koningin-gemalin van de Visigoten .
Geiserik (of Genserik) (389 – 477): Koning van de Vandalen, bekend van het veroveren van het Noorden van Afrika en het plunderen van Rome.
Hypatia (355/370 – 415/416): Filosoof en wetenschapper van Alexandrië .
Jerónimo de Estridón (340 – 420): vertaler van de Bijbel .
Paus Leo I (390 – 461): Sint en paus van Rome.
Nestorius van Constantinopel (386 – 451): Patriarch van Constantinopel en oprichter van het Nestorianisme .
Odoaker (435 – 493): Koning van de Heruli , afgezette de laatste Romeinse keizer.
Saint Patrick van Ierland : Predikant, introduceerde het christendom in Ierland .
Pelagius: Britse monnik en hervormer.
Ricimer (405-472): Opperbevelhebber van het West-Romeinse Rijk .
Romulus Augustulus (461/462 – 476): Laatste keizer van het Romeinse Rijk van het Westen .
Theodorik de Grote (454 – 526): Koning van de Ostrogoten , stichter van het Ostrogotische koninkrijk.
Zu Chongzhi (429 – 500): astronoom en Chinese wiskundige.

Naar boven
Spaanse Verhalen. spaanseverhalen.com
Laatst bijgewerkt 2021-05-14

Bronvermelding en referenties:
De veelal buitenlandse teksten van wikipedia zijn beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Ik heb deze teksten vertaald, gemengd, en vaak aangevuld met eigen kennis en ervaring, opgedaan in de periode dat ik in Spanje woon en aan deze artikelen werk.
Er kunnen ook andere bronvermeldingen zijn opgenomen, dat kunnen zaken zijn die ik, tijdens het onderzoek naar de artikelen, gelezen heb en in deze teksten verwerkt heb.

{{Anderstalige Wikipedia|taal=es|titel=Siglo V|oldid=107644541|datum=20180505}}
{{Nederlandse Wikipedia|taal=nl|titel=5e eeuw|oldid=51300546|datum=20180505}}