De Autrigones, een pre-Romeins volk dat leefde in het noorden van het Iberisch schiereiland

Hun herkomst

---

Hun mogelijk Keltische afkomst berust op de namen van hun steden zoals Uxama Barca (provincie Álava) of namen van steden met de uitgang -briga die wijzen op een Keltische oorsprong. Zo plaatsen ook de Indo-Europese plaatsnamen van rivieren als de Nervión en de Burzaco, de antroponiemen, de archeologische overblijfselen, gebruiksvoorwerpen, wapens, vaartuigen, de overblijfselen van hun forten, woningen, versterkingen, begrafenis-systeem en de funeraire overblijfselen zelf, hen als een cultureel Keltische volk, maar toch met een duidelijk onderscheid met de andere Keltiberische volkeren, omdat ze zich veel eerder in dit gebied vestigde en assimileerden inheemse bevolkingsgroepen in de Atlantische eind-bronstijd (Cultura castrena).

Het is twijfelachtig of ze verwant waren met de Cántabros, want het was de aanval van de Cantabriërs tegen de Autrigones en de Turmodes die de Romeins-Cantabrische oorlog begon.

Sommige auteurs leiden uit bepaalde gegevens in de klassieke teksten af dat er een verwantschap of een solidariteit bestond, misschien een politieke band, tussen de Autrigonen, de Caristios en de Várdulos (of Varduli) zelf. Deze zouden een gemeenschappelijke naam, Várdulos, krijgen. Dit zou zeker een verklaring kunnen zijn voor vele latere historische gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld, waarom de Caristios en de Várdulos in de vroege middeleeuwen door de Vascones werden opgeslokt of verdreven, en waarom de Autrigonen hun naam verloren en overbleven met de gemeenschappelijke naam Várdulos (de oorsprong van Bardulia, de oude naam van de gebieden die het primitieve Castilla vormden in het noorden van de provincie Burgos).

Culturele achtergrond

In het algemeen zijn al deze volkeren slecht bekend, met als enige aanwijzingen oude historische verwijzingen en een beperkte analyse van hun archeologische en linguïstische elementen, waarbij het echter extra moeilijk is inzicht te krijgen in gemeenschappelijke elementen of hun verwantschap met naburige stammen of volkeren. Een betere interpretatie van de klassieke teksten en studies van de meest recent ontdekte archeologische elementen, zoals de tésera van de gastvrijheid (volgens de Ned. wiki, tessera), met zoömorfische (dierlijke) kenmerken en een inscriptie met Iberische lettertekens en Keltiberische of soortgelijke taal, tonen echter aan dat het mogelijk is onze kennis van dit oude volk te verbeteren. Hetzelfde kan worden gezegd van andere téseras, in dit geval een visvormige uit Virovesca.

Men neemt aan dat de Autrigones cultureel verwant waren met de “Monte Bernorio-Miraveche” cultuurgroep uit de vroege ijzertijd in de noordelijke provincies Burgos en Palencia. Aanvullend archeologisch bewijsmateriaal wijst erop dat zij in de 2e IJzertijd onder invloed van de Keltiberiërs kwamen. In de 1ste eeuw v. Chr. waren zij georganiseerd in een federatie van autonome vestingsteden (Civitates) op de bergketens van de bovenloop van de Ebro, beschermd door stevige adobe muren van het “Numantijnse” type.

Wat is een tésera

Even in het kort uitgelegd is een tésera (Ned. tessera) een ding gemaakt van materialen zoals hout of ivoor, maar meer in het algemeen van metaal (ijzer en brons). Ze bestonden in verschillende vormen en profielen, maar meestal werden ze gemaakt van gelamineerd plaatstaal en werden ze aan één, twee of meer zijden voorzien van opschriften. Ze werden door de volkeren van de oudheid gebruikt als bewijsstuk, eervolle onderscheiding, belofte van een pact, zegel van vriendschap, verdeling van land, contract, erkende rechten, rechten of voordelen en toestemming om te passeren of te grazen, enz. De Romeinen erkende deze stukken, ze gaven deze stukken (symbolen), als officiële tussenpersonen, aan andere volkeren of stammen. Soms droegen stamhoofden dit soort téseras bij bepaalde ontmoetingen als een soort kledingstuk (borstplaat).

Geschiedenis

---

Rond het begin van de 4e eeuw v.Chr. trokken de Autrigonen naar het schiereiland en veroverden het hele gebied dat tegenwoordig overeenkomt met de moderne provincies Cantabria en Burgos, dat uiteindelijk bekend werd als Autrigonia of Austrigonia. In het midden van de 4e eeuw v. Chr. bereikten de Autrigonen de vallei van Pisuerga waar ze hun hoofdstad Autraca of Austraca stichtten, gelegen aan de oever van de rivier Autra (Odra). Ze kregen ook een uitweg naar zee door het verder naar het oosten gelegen kustgebied van het hoogland tussen de rivieren Asón en Neroua (Nervión) in beslag te nemen, een gebied gelegen in de huidige provincies Oost-Cantabria, Vizcaya en Álava-País Vasco. De greep van de Autrigonen op dit uitgestrekte gebied was echter niet van blijvende duur. Enige tijd na 300 v.Chr. werden ze vanuit het zuiden van Autrigonia, verdreven door de Turmogos, geallieerd met de Vacceos, die de vroege hoofdstad van de Autrigonen, Autraca, in beslag namen. Teruggedreven naar hun land in de bergketens van de bovenloop van de Ebro ten noorden van de vallei van Arlanzón rond de 3e en 2e eeuw v.Chr., sloten de Autrigonen zich aan bij de Berones en ontwikkelden ze zich tot een stammengemeenschap die leek op de volkeren van het noordwesten. In de 1e eeuw v.Chr. waren zij georganiseerd in een federatie van tien autonome vestingsteden op bergtoppen (Civitates), waaronder vooral hun nieuwe hoofdstad Virovesca in de vallei van de rivier de Oca.

Romanisatie

Als traditionele bondgenoten van de Berones schijnen ze toch geen deel te hebben genomen aan de Keltiberische oorlogen. Deze laatstgenoemden hielpen bij het afweren van de inval van de Romeinse generaal, Quintus Sertorius, in het noorden van Keltiberië in 76 v.Chr., en bleven onafhankelijk tot het einde van de 1e eeuw v.Chr. De toenemende druk van de invallende van de Astures en Cantabros dwong hen er uiteindelijk toe een bondgenootschap met Rome aan te gaan. In het begin van de 1e eeuw n.Chr. werden samengevoegd in de nieuwe provincie Hispania Tarraconensis, werden de Autrigonen maar gedeeltelijk geromaniseerd, werden ze nooit christenen, en bleven ze het Romeinse keizerlijke leger voorzien van hulptroepen (Auxilia) tot in het late keizerrijk.

De vroege middeleeuwen

Het Autrigone volk overleefde de omverwerping van het Romeinse Rijk in Spanje door de Germaanse invasies aan het einde van de 4e eeuw en stichtte kortstondig hun rijk in delen van de huidige provincies Burgos, Álava en Viscaya, wat bijna twee eeuwen duurde, voordat het werd veroverd door hun Varduli-buren en uiteindelijk werd vernietigd of geabsorbeerd door de Vascones rond het jaar 580.

Hun grondgebied

---

Romeinse historici, zoals Pomponius Mela en Plinius de Oudere plaatsen het gebied waarin de Autrigones leven in het noordelijke deel van de provincie Burgos (Briviesca), in de buurt van de Romeinse weg. Plinius de Oudere, beschrijft het rond 77 na. Chr. als volgt, “van de tien staten van de Autrigones zijn alleen Tritium Autrigonum (Monasterio de Rodilla (gemeente in de provincie Burgos)), Uirouiaz, en Virovesca (Briviesca), dat als de hoofdstad van de Autrigones vernoemt wordt, van enig belang“. Andere steden van de Autrigones waren Deobriga (bij Miranda de Ebro, Burgos), Uxama Barca (Osma de Valdegobia; nederzetting van het Keltiberische type: Uarcaz): Uarcaz), Segisamunculum (Cerezo del Riotirón, Burgos), Antecuia (bij Pancorbo, Burgos), Vindeleia (Cubo de Bureba, Burgos), Salionca (Poza de la Sal, Burgos) en de haven van Portus Amanus/Flaviobriga (Castro Urdiales, Cantabria). Claudius Ptolemaeus plaatst het tussen de rivieren Asón en Nervión en geeft aan dat hun grondgebied in het oosten grensde aan dat van de Caristios, in het zuiden de Berones, in het zuidwesten de Turmogos en in het westen aan dat van de stam van Morecanos in het gebied van de Cantabros.

---

Naar boven

Verwant aan dit onderwerp:

• • • • • • • • • • Pre-Romeinse volkeren
                  • Edetones
                  • Olcaden